Twee onder een dak
Op dit moment valt er aan het pand op de hoek van 13th Street en University Place (Manhattan) nog weinig te zien. Pas in januari 2003 zal Amsterdam House zijn deuren openen, na een uitgebreide renovatie. Het zes verdiepingen tellende gebouw zal dan voor de onderste helft bestaan uit vergader-, onderwijs- en presentatieruimtes, terwijl de bovenste verdiepingen zijn gereserveerd voor twaalf appartementen voor zogenaamde visiting lecturers, gastdocenten van de UvA.
Dat de keuze is gevallen op een locatie vlakbij Washington Square, het brandpunt van de uitgestrekte campus van NYU, is geen toeval. Amsterdam House is namelijk gebaseerd op intensieve samenwerking met de Amerikaanse collega-instelling. Ook hielp NYU bij het vinden van een geschikt onderkomen. Hiervoor moet de UvA uiteindelijk diep in de buidel tasten, want de totale investering bedraagt maar liefst 16 miljoen gulden. Voor de financiering is speciaal het bedrijf Friends of the University opgericht, met de universiteit als enige aandeelhouder. De jaarlijkse exploitatie van het centrum wordt geraamd op zon half miljoen gulden. De UvA verwacht dat het initiatief zichzelf op termijn zal terugverdienen.
Amsterdam House is overigens niet de eerste stap in de samenwerking tussen de UvA en NYU. Omdat delen van studieprogrammas zowel in Amsterdam als New York worden aangeboden, vindt onderlinge uitwisseling van studenten al jaren plaats. Nu ook hoogleraren de laatste tijd mobieler zijn geworden, kunnen de gezamelijk te ontwikkelen activiteiten in Amsterdam House leiden tot een intensievere samenwerking.
Cultuur niet alleen gangmaker
Behalve onderwijs wordt ook cultuur een belangrijke pijler van het centrum. Hoewel Amsterdam House niet direct moet worden beschouwd als potentile tentoonstellingsruimte of podium, wordt cultuur meer dan alleen gangmaker. Er wordt gestreefd naar een evenredige balans tussen intellectuele en culturele activiteiten, wat met een onderwijsinstelling als initiatiefnemer opmerkelijk is. Ook krijgt het centrum, parallel aan het komen en gaan van bezoekende academici, de functie van culturele ontmoetingsplaats. Dit betekent dat Amsterdam House voor de culturele sector een belangrijke facilitaire functie kan gaan vervullen. Nederlandse culturele instellingen kunnen voor tournees, masterclasses, seminars en netwerkactiviteiten onderdak vinden in het centrum. Een constructie naar het voorbeeld van de Mondriaan Stichting, die al jaren een aantal lofts in New York aanhoudt, waarin beeldende kunstenaars, architecten of vormgevers zich tijdelijk kunnen huisvesten.
Hoe een kruisbestuiving tussen cultuur en onderwijs uiteindelijk tot stand komt, wordt overgelaten aan Frank Ligtvoet. Begin dit jaar beindigde hij zijn functie als cultureel attach op het consulaat in New York, om per 1 april directeur te worden van Amsterdam House. Als cultuurmakelaar heeft hij goede ervaring opgebouwd met het vormen van een liaison tussen Nederlandse en Amerikaanse kunstinstellingen, de media en de politiek. De toegenomen aandacht voor en aanwezigheid van Nederlandse kunst en cultuur in New York is niet op de laatste plaats dankzij de inspanningen van het consulaat tijdens zijn aanwezigheid. In dit verband is het aannemelijk dat Amsterdam House ook als verlengstuk van de activiteiten van het consulaat zal gaan functioneren. Recentelijke inventarisatie van de behoefte en interesse van diverse Nederlandse culturele instellingen, koepelverenigingen en fondsen leverde positieve reacties op, zodat een plan voor samenwerking nu wordt geschreven.
Structurele vertegenwoordiging
Verschillende landen zijn Nederland voorgegaan als het aankomt op culturele en/of educatieve vertegenwoordiging in New York. De NYU campus vormt al thuisbasis van een aantal houses, onder andere die van Denemarken en Duitsland. Ook elders in de stad zijn meer cultureel georinteerde vertegenwoordigingen aanwezig, waarvan het vorig jaar geopende Scandinavia House wel de meest opmerkelijke vormt. Het centrum biedt een scala aan originele en uitstekend georganiseerde culturele activiteiten aan, die de kunst, cultuur en gedachtengoed van alle vijf Scandinavische landen uitvoerig belichten. In een prachtig gerenoveerd pand in de chique Upper East Side mocht het centrum al op de nodige aandacht van de New Yorkse media rekenen.
Voor de UvA is een uitsluitend culturele functie voor Amsterdam House nooit de bedoeling geweest. Wel biedt een krachtenbundeling met haar onderwijsactiviteiten een interessante mogelijkheid. Hoe dit inhoudelijk zo wordt vormgegeven dat een eenduidige programmering ontstaat waarin cultuur en onderwijs elkaar versterken, blijft een belangrijke vraag. Desondanks ontstaat dankzij de UvA nu wel een samenwerkingsverband waartoe de culturele sector zelf nooit initiatief heeft ondernomen. Met de huidige aandacht in New York voor Nederlandse kunst en cultuur lijkt het immers hoog tijd voor een structurele vertegenwoordiging aldaar.
