Over één ding zijn de meeste festivalorganisatoren het eens: de vraag naar festivals zal de komende jaren blijven bestaan. In een tijd waarin de maatschappij een individualistische instelling heeft, bestaat behoefte aan het ondernemen van activiteiten in een sociale context. Festival- en concertbezoek is bij uitstek een activiteit die een brug slaat naar gelijkgestemden.
De meeste festivalorganisatoren zien de toekomst voor hun eigen festival positief in, dit ondanks het gegeven dat veel grote Nederlandse popfestivals te kampen hebben met dalende bezoekersaantallen. Daarmee hebben niet alleen Pinkpop, maar ook Dynamo Open Air, Arrow Rock en Njoy te maken. Het laatstgenoemde festival moest hierom zelfs worden geannuleerd. Op de Engelse, Belgische en Duitse festivalmarkt doet deze ontwikkeling zich niet voor: Rock Werchter, Rock am Ring, Hurricane en Glastonbury waren uitverkocht en ook andere festivals doen het daar goed. Wat moet een Nederlands festival doen om in de toekomst meer bezoekers te trekken?
Onlangs is er een onderzoek gedaan onder 2000 respondenten uit Nederland, Belgi en Duitsland, waarin deze vraag centraal stond. Aan dit onderzoek hebben diverse festivalorganisatoren en festivalbezoekers meegewerkt. Op de Nederlandse festivalmarkt is duidelijk sprake van een overkill. In de zomermaanden worden elk weekend diverse festivals georganiseerd. In zijn totaliteit staat de teller op 6.000 niet-reguliere publieksevenementen per jaar.
Gezien het feit dat de Nederlandse economie in een recessie zit, maakt de bezoeker een afgewogen keuze en stelt de aanschaf van een ticket vaak tot de laatste paar weken voor het festival uit. Een meerdaags popfestival kost al gauw ruim 100 euro en gemiddeld geeft een bezoeker tijdens het festival nog ongeveer 130 euro uit. Festivalbezoek is dus een dure vrijetijdsbesteding en daarom bezoekt de Nederlandse bezoeker slechts gemiddeld twee popfestivals per seizoen. In Duitsland en Belgi ligt dit aantal hoger. Daar zijn niet alleen de prijzen lager, maar men bezoekt ook meer kleinschalige festivals.
Omdat op elk popfestival doorgaans een goede sfeer hangt, is een ijzersterke line-up tegenwoordig van doorslaggevend belang. De sfeer gaat bij herhalingsbezoekers meer een rol spelen. Sfeer is lastig te communiceren in de promotie. Herhalingsbezoekers hebben hier meer kijk op dan iemand die voor het eerst een festival bezoekt. Ook de behoefte aan ontspanning en de invloed van vrienden blijken een rol te spelen bij het al dan niet bezoeken van een festival.
Het exacte bezoekersaantal bij gratis popfestivals laat zich overigens lastig meten en wordt benvloed door externe factoren zoals weersomstandigheden, treinstakingen en concurrentie van andere vrijetijdsactiviteiten (zoals het EK voetbal).
Het boeken van artiesten wordt in Nederland benvloed door de monopolievorming van de muziekmarkt, de tourdata van artiesten en het programmabudget. Vanwege de opkomst van het downloaden van muziek verdienen artiesten echter minder aan de opbrengsten van cd-verkoop en is de fee van live-performances weer belangrijk.
Het programmeren van de juiste namen op het festival blijkt van groot belang te zijn. Daarbij geniet het de voorkeur om in de programmering vernieuwend te zijn. Bekende artiesten dienen slechts n (hooguit twee) keer geprogrammeerd te worden en doorbrekend talent dient een kans te worden gegeven. Relatief kleine, ambitieuze regionale popfestivals pakken tegenwoordig steeds meer uit met grote namen. Zo kwam Bospop dit jaar met Iron Maiden en Joe Cocker en Dauwpop met Alanis Morisette en DJ Tisto. De concurrentie tussen deze festivals draagt bij aan de versnippering van de festivalliefhebbers over de verschillende festivals. Daarnaast zijn er jaarlijks ook een aantal grote stadionconcerten met bekende artiesten, die invloed uitoefenen op het bezoekersaantal van popfestivals.
Ook de aantrekkingskracht van buitenlandse popfestivals, zoals Rock Werchter, Rock am Ring en Wacken Open Air, heeft volgens de respondenten van het onderzoek een grote invloed. Veel Nederlanders reizen in de zomer per auto af naar deze festivals voor het programma, uit nieuwsgierigheid, door invloed van vrienden of in combinatie met een vakantie.
Ten slotte kan de invloed van de media genoemd worden als reden van een dalend bezoekersaantal. Negatieve publiciteit rondom een festival is schadelijk voor het imago van een festival en benvloedt het beeld dat het publiek heeft, zodat sommige festivals niet langer een place to be zijn.
Het succes van festivals als Glastonbury, Werchter en Rock Am Ring zit in de goede kwaliteit van het programma en de consistentie ervan. Indien het publiek weet dat een festival altijd goede artiesten programmeert en haar beloftes continu waarmaakt, krijgt zij meer vertrouwen in de organisatie en worden tickets in een vroeger stadium gekocht. Dit is de reden dat de tickets voor deze festivals vaak in een zeer korte tijd uitverkocht zijn.
Festivalbezoekers willen tijdens het festival het liefst drie of vier van hun favoriete artiesten zien. Rockmuziek is favoriet bij het festival-minded publiek en naarmate de line-up sterker is, zijn bezoekers bereid meer te betalen voor hun ticket.
Niet alleen bekende artiesten, maar ook aandacht voor het randprogramma, de vormgeving, positieve publiciteit en goede organisatie zijn de sleutel tot succes. Inspelen op de behoeften van de bezoekers en hun muzikale voorkeur zorgt voor een grotere tevredenheid en hogere bezoekersaantallen.
Medewerking aan dit onderzoek kwam van: Joost Carlier van LOC7000, Hans van Rompaey van Lowlands, Maarten van Gool van Parkpop, Leen Nonneman van Sfinks, Tom van der Vat van Wantijpop/Rainbowpark, Kees Koudstaal van Waldrock, Martien Distels van Rimpelrock, Sven Wiertz van Poppodium Spuugh, Ernst-Ludwig Hartz van Rockpalast, Karen Proeme van Metropolis en Jan Smeets van Pinkpop.
Auteur: Eline Terpstra
