Boek: Cultuur, koningen en democraten; Overheid & cultuur in Nederland

Naar verluid is Cultuur, koningen en democraten verplichte literatuur op menige universitaire- en HBO-opleidingen op het gebied van cultuurbeleid en cultuurmanagement. Dat valt toe te juichen. Het proefschrift van Roel Pots geeft een integrale beschrijving van twee eeuwen Nederlands cultuurbeleid, vanaf de Bataafs-Franse tijd tot en met het begin van de bewindsperiode van staatssecretaris Van der Ploeg. Sinds Overheid en kunst in Nederland, de bekende studie van Emanuel Boekman uit 1939, is er niet meer zon alomvattende studie op dit terrein verschenen. Het kan geen kwaad wanneer studenten, behalve kennis en inzicht in het huidige beleid en actuele managementtechnieken, via deze studie enig inzicht verwerven in de historische ontwikkeling van hun studieobject. Al was het alleen maar om hiermee hedendaagse politieke en beleidsmatige hypes door te kunnen prikken.
Een omissie is wel dat Pots de Tweede Wereldoorlog heeft overgeslagen. Pots motiveert dit met de stelling dat het overheidshandelen op het terrein van de cultuur in deze periode was opgelegd door de Duitse bezetter. Dit moge zo zijn, feit is wel dat ook tijdens de Tweede Wereldoorlog, vaak juist buiten de bezetter om, in kringen van het kunstenaarsverzet of door de Duitsers gegijzelde intellectuelen, aanzetten zijn gegeven voor na 1945 in gang gebrachte beleidsmaatregelen. Denk maar aan de Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR). Misschien kan de schrijver bij een tweede druk dit deelonderwerp alsnog nader uitwerken. Ook de pretentie dat dit boek behalve op grond van een grote hoeveelheid historische bronnen ook geschreven is aan de hand van relevante theorien uit de sociale en culturele wetenschappen wordt niet geheel waar gemaakt. Maar misschien is dat ook wel teveel gevraagd, zelfs voor een historicus met veel kennis van de sociale wetenschappen.