Boek: Een schijnbestaan

Er verschijnen de laatste tijd met enige regelmaat boeken op de markt die zich presenteren als romans en dat natuurlijk ook zijn die ook voor de niet erg in literatuur genteresseerden interessant zijn, omdat ze een dwarse kijk geven op de wereld zoals we die kennen. Zo verscheen onlangs 99F , een roman van Frdric Beigbeder. De auteur jarenlang werkzaam in de reclamewereld presenteert een onthullende visie op de wereld van de reclame. Het obscene geheim van de moderne reclame is dat wij de consument maar al te graag geloven in de hersenschim van geluk, rijkdom, eeuwige gezondheid en zonovergoten palmenstranden die ons in de reclame wordt voorgespiegeld.
Eenzelfde dwarse kijk op de moderne wereld biedt Nobelprijswinnaar Jos Saramago. In Het schijnbestaan de titel is een directe verwijzing naar de allegorische grot van Plato schetst hij een beeld van een maatschappij die wordt gedomineerd door Het Centrum, een kolossaal woon- en winkelcentrum, dat zn bewoners een comfortabel en hypermodern, maar artificieel leven biedt, compleet met kunststranden, een kunstzon en kunstervaringen. In scherp contrast daarmee staat het door overgeleverde gewoontes geregeerde leven van de pottenbakker Cipriano Algor. Wanneer het Centrum zijn handmatig vervaardigd aardewerk nog langer weigert af te nemen, verliest Cipriano zn bron van inkomsten. Hij ziet zich gedwongen zn overbodig geworden beroep eraan te geven en te verhuizen naar het Centrum. Daar ontdekt hij al snel de lugubere waarheid achter het schijnleven dat het Centrum zn bewoners biedt een schijnleven waaraan hij besluit te ontsnappen.
Jos Saramago biedt in zijn moderne allegorien een onthutsend beeld van een wereld waarin de grenzen tussen werkelijkheid en illusie volledig zijn verdwenen en een zeker tegenwicht tegen de plastic wereld die consumenten veelvuldig als ideaal en voorbeeldig wordt gepresenteerd.