Machine en theater, ontwerpconcepten van winkelgebouwen biedt een aantrekkelijk beeld van de architectonische en stedenbouwkundige ontwikkeling van zes winkeltypen: de passage, het warenhuis, de supermarkt, het winkelcentrum, de woonboulevard en de virtuele winkel.
Machine staat voor de rationele benadering, een efficinte winkel die van alles heeft voor snel boodschappen doen. Theater is het
centrale uitgangspunt voor de recreatieve winkel, waar het prettig winkelen is. Dion Kooijman ziet recreatief winkelen als de overtreffende trap van boodschappen doen en winkelen. Met als toverwoord leisure duiken de laatste jaren nieuwe combinaties op van winkelen, horeca en recreatie. Het recreatief winkelen mist het rationele en doelbewuste karakter van het boodschappen doen en het vergelijkend winkelen. Het doel van dit winkelgedrag is de recreatie zelf.
Een van de conclusies is: iedereen (ver)koopt alles, overal, op elk moment. De hirarchische winkelstructuur met hoofd- en nevencentra maakt plaats voor een stelsel waarbij de afzetgebieden van de verschillende centra elkaar gaan overlappen. De toenemende mobiliteit, het loslaten van de strikte scheiding van branches, de verruiming van de winkeltijden, en de vernieuwing van het ruimtelijk-economisch beleid zullen dit proces versnellen. Ook rond ziekenhuizen, musea, vliegvelden, treinstations en voetbalvelden zullen we in toenemende mate een combinatie aantreffen van winkels, horeca en vermaak.
Het aanbod wordt hierbij steeds meer een zelfstandige factor. De grootschalige formules in de detailhandel, horeca en recreatie zijn autonome trekkers, die hun eigen afzetgebied. Retailtainment, het samengaan van retail en entertainment, speelt in op het recreatieve karakter van het winkelen, waarbij de omgeving bijdraagt aan het verkoopproces.
