Toeristisch beleid
In 1995 is de allerlaatste nota Toeristisch Beleid opgesteld. Vr het komende jaar is het de bedoeling dat er een nieuwe nota opgesteld wordt. Voor 1995 was er geen specifiek beleid ten aanzien van toerisme. Sinds die tijd staat de toeristische sector volop in de belangstelling. Vanuit een analyse van de ontwikkelingen in de toeristische markt enerzijds, en een analyse van de potentie anderzijds, heeft de Adviesgroep Werk voor de Stad (1995) een aantal aanbevelingen gedaan voor verbeteringen van de positie van Groningen op de toeristische markt. De gemeentelijke rol was vooral, en is nog steeds, die van stimulator en aanjager. Tot 2000 werden de volgende doelstellingen nagestreefd:
een krachtige, eenduidige promotie van de stad als toeristische bestemming
het versterken van het culturele aanbod
het verbeteren van attracties en evenementen
verbeteringen in de voorwaardenscheppende sfeer
verbeteren van de basisinfrastructuur.
De nota richt zich op een groot aantal acties en maatregelen ten aanzien van cultuur (zie verder), attracties, basisvoorzieningen en promotie.
Attracties
De binnenstad
Belangrijk op het gebied van attracties is de historische binnenstad. De grote kracht van de Groningse binnenstad ligt in de combinatie van elementen als gezelligheid, sfeer, historische gebouwen, compactheid en winkelen. In een gezamenlijke actie van gemeente en ondernemers wordt gewerkt aan de instandhouding en verbetering van deze elementen en aan gerichte marketing van de binnenstad door middel van centrummanagement.
De Hortus en de Chinese tuin
De Hortus en de Chinese tuin zijn belangrijke attracties voor de gemeente Groningen. Deze attracties kampen echter met teruglopende bezoekersaantallen. De afgelopen vijf jaar is men er niet in geslaagd die terugloop tegen te gaan. Daarnaast trekt de universiteit zich steeds verder terug uit deze attractie en verliest ze haar oorspronkelijke functie. Doorontwikkeling, vernieuwing en extra marketing zijn van groot belang. Nu, anno 2001, wordt er een nieuw businessplan gemaakt met externe adviseurs. Ook wordt er gedacht aan een nieuwe naam.
Attracties voor kinderen
Vijf jaar geleden is al geconstateerd dat er in het toeristische pakket een attractie ontbreekt die specifiek gericht is op kinderen. In het vrij nieuwe multifunctionele sportcentrum Kardinge bestaan enkele kindervoorzieningen, maar dit centrum ligt te ver buiten het stadscentrum om mee te kunnen profiteren van het aantal toeristen. Anno 2001 wordt opnieuw gekeken naar een kinderattractie in de binnenstad. Het stripmuseum zou een invulling kunnen zijn voor de kinderattractie. Eind deze maand wordt besloten of dit museum gevestigd gaat worden in de Westerhaven. Bekend is dat de gemeente bijdraagt in de ontwikkeling, maar het functioneren zal autonoom moeten zijn.
De Martinitoren
Sinds 1995 is de Martinitoren beter benut als toeristische attractie door het aanbieden van meer rondleidingen en wandelingen. Het is niet voor niets dat de VVV zich dichter bij deze toren gevestigd heeft.
Basisvoorzieningen
Belangrijk voor de aantrekkingskracht van de stad zijn een goede bereikbaarheid, duidelijke informatieborden en bewegwijzering en het aanstellen van stadswachten. De afgelopen jaren zijn deze onderdelen verbeterd, maar het verkeerscirculatieplan is nog niet helemaal duidelijk voor bezoekers. Toen de stadswachten werden aangesteld dacht men die in eerste instantie te kunnen laten optreden als de gastheren en -dames van de stad. De stadswachten zijn er gekomen, maar ze hebben niet de rol van gastheren/dames gekregen.
Promotie
Uit de sterkte/zwakte-analyse in 1995 bleek dat het imago van de stad Groningen slechter is dan gedacht werd. Er bestaat een onduidelijk beeld van de stad, Groningen ligt te ver weg en er is volgens velen niet veel te beleven. Nog steeds heeft de stad daarmee van doen, ondanks de vele positieve ontwikkelingen zoals een herinrichting van de binnenstad en de trek van het Groninger Museum. Toch is iedereen na een eerste bezoek achteraf zeer enthousiast. De bezoeker over de drempel halen is dus van groot belang. Taak voor de gemeente was een helder toeristisch beeld van Groningen te ontwikkelen. Producten die zijn genoemd, naast een heldere promotie, zijn voornamelijk culturele arrangementen, uitgaansarrangementen en winkelarrangementen. Nu in 2001 wordt een nieuwe koepelorganisatie (OPG: Overkoepelende Promotieorganisatie Groningen) opgezet met als partners de VVV, de commissie evenementen en promotie, en het congresbureau.
Resumerend heeft de toeristische beleidsnota uit 1995 de volgende actiepunten in het uitvoeringsprogramma. In de volgende tabellen zijn de actiepunten aangegeven die zijn uitgevoerd en die (nog) niet zijn uitgevoerd. Tevens hebben de genterviewden redenen aangegeven van het niet slagen van enkele actiepunten.
Nieuw toeristisch beleid: de toekomst
Anno 2001 is er nog geen nieuw toeristisch beleidsplan opgesteld. Op dit moment is er ook geen toeristische beleidsmedewerker bij Economische Zaken. De bedoeling is dat deze zeer binnenkort wordt aangesteld en dat zijn/haar taak ten eerste het opstellen van dit beleidsplan wordt. In het huidige economisch businessplan van Economische Zaken zijn de volgende speerpunten geformuleerd:
ontwikkelingen van meer (culturele) festivals en evenementen
verbeteren van het culturele imago
meer aandacht voor cultuur
verbetering attracties en mogelijkheid nieuwe attracties onderzoeken
meer congressen aantrekken
uitvoeren van toeristisch onderzoek
realisatie Overkoepelende Promotieorganisatie Groningen (OPG)
Ook de provincie Groningen heeft in haar beleidsplan Toeristisch Groningen, een karaktervol perspectief (oktober 2000) een hoofdstuk gewijd aan de stad Groningen. Conclusie voor het nieuw te formuleren toeristisch beleid is:
De stad Groningen is de meest bekende bestemming voor cultuurtoeristen. In feite ontleent de provincie haar bekendheid aan Stad. Voor een adequaat toeristisch-recreatief beleid kunnen stad en ommelanden niet los van elkaar gezien worden. Uitvoering van het beleid komt overeen met de zojuist genoemde speerpunten in het economisch businessplan.
Cultuurnota
Als onderdeel van het toeristische beleid van 1995 was cultuur een sterk onderdeel. Het culturele aanbod van de stad Groningen is voor Noord-Nederlandse begrippen sterk te noemen. De bestedingen zijn hoog. Er was alle aanleiding om het versterken van cultuur als een centrale ontwikkelingsrichting van de stad te beschouwen. De volgende acties zijn in deze nota genoemd:
Cultuurnota 2000/2003: de kunst van Groningen
Het beleidsbureau cultuur van de gemeente Groningen geeft sinds 1998 elke vier jaar een cultuurnota uit. Sinds Structuur en Cultuur (1998) staat verbreding en vergroting van de publieksdeelname hoog op de lijst. Naast kunst door en voor de eigen bewoners wordt kunst ingezet om andere doelen te bereiken zoals bevordering van cultuurtoerisme. Voorbeelden zijn de culturele evenementen A star is born een negen weken durend cultureel festival in 1997 in de open lucht ter gelegenheid van de afronding van het stadsvernieuwingsproject Binnenstad Beter. Inzet op cultuurtoerisme en culturele evenementen en festivals zijn onderdelen van het cultuurbeleid om meer bezoekers te trekken.
De Rijksuniversiteit Groningen onderzocht in 1997 de economische betekenis van kunst en cultuur. De publieke belangstelling is tussen 1987 en 1996 met 47% toegenomen. De culturele sector blijkt van groeiend belang voor de stedelijke economie. Er gebeurt veel in de muzieksector, de beeldende kunstsector, de theatersector, de literaire sector en de audiovisuele sector. De stad heeft vele theaterpodia. Ondanks dat er veel gebeurt en dat de culturele sector economisch in opkomst is, zijn er in de nota de volgende knelpunten gesignaleerd:
Groningen mist een goed geoutilleerde zaal voor grootschalige theaterproducties en dreigt daardoor op dat vlak de aansluiting met het landelijk aanbod te verliezen.
Diverse musea in de stad hebben problemen in de exploitatie.
De kleinere musea hebben moeite met de profilering van de collecties.
De relatie tussen de gemeente Groningen en de instellingen is niet optimaal.
Positief is de groei van festivals, de angst bestaat echter voor overdaad.
De volgende speerpunten zijn voor de komende jaren geformuleerd:
versterking en profilering van de culturele infrastructuur
kansen bieden aan jong en nieuw talent
investeren in festivals
impulsen voor de kunstparticipatie
stimuleren van de ontwikkeling van kunstinstellingen
Kunst en toerisme
Een sterk cultureel imago is voor toeristen een belangrijk argument om naar Groningen te komen. Groningen heeft zich de afgelopen jaren regelmatig onderscheiden met kwalitatief hoogstaande culturele manifestaties, zoals de stadsmarkeringen, What a Wonderful World en A Star is Born. De nieuwe manifestatie Blue Moon: de ongekende stad wordt een manifestatie voor architectuur, stedenbouw en cultuur in augustus/september 2001. Samen met het Groninger Museum zijn deze manifestaties de dragers van het culturele imago van Groningen. Daarnaast dragen de historische stadskern en de relatie met het culturele erfgoed in de regio bij aan het culturele imago van de stad. Al eerder genoemd zijn de acties om het culturele imago nader uit te bouwen: herstructurering van de musea, versterking van het Groninger Museum, plannen nieuw podium, festivals van hoge kwaliteit en bevordering van citymarketing en cultuurtoeristische productontwikkeling. In het verlengde hiervan wordt in de komende tijd een Cultureel Businessplan opgesteld met uitgewerkte voorstellen om het cultuurtoerisme in de stad te bevorderen.
Conclusie
Er gebeurt veel in Groningen. Belangrijkste conclusie voor het toeristische en cultuurbeleid is de noodzaak tot samenwerken. Dat geldt vooral voor de kleinere musea. Ook de samenwerking tussen de ondernemers is een vereiste om Groningen met een helder beeld naar buiten te brengen. Groningen heeft interessante attracties en musea, maar deze dienen beter in de markt gezet te worden door een kwalitatieve verbetering en een actievere marketing en promotie. Voor die promotie is dan ook een overkoepelende organisatie opgericht, OPG (Overkoepelende Promotieorganisatie Groningen) genaamd. Cultuurtoerisme en (culturele) evenementen zijn de belangrijkste speerpunten voor de komende jaren. Groningen gaat voor het imago: culturele hoofdstad van het noorden!
Om Groningen te vergelijken met andere steden hebben we de vraag voorgelegd welke steden het volgens de genterviewden goed doen en welke het niet goed doen. Hier komt het lijstje:
Haarlem: heeft het statistisch onderzoek goed uitgebuit: goede winkelstad
Deventer: 1e boekenstad in Nederland, staat op de kaart
Amsterdam: goed in evenementen en afstemmen gemeenschappelijke promotie
Rotterdam: muziek en pop staan voorop, aandacht voor individuele ondernemer
Tilburg: multicultureel sterk
Maastricht: voorbeeld voor goede onderlinge samenwerking ondernemers
Zwolle en Nijmegen: doen niet veel
Utrecht: ondanks dat ze veel doen, blijven de negatieve ontwikkelingen hangen
