Vorig jaar bood Clo Willaerts de lezers van MMNieuws inzicht in het toen opkomende fenomeen communities op internet. Nu, een jaar later is er al weer zoveel veranderd dat we haar vroegen om de laatste stand van zaken. Verder waren we nieuwsgierig naar de opinie van Vanessa Evers, die als universitair docent werkzaam is bij het HCS lab van de Universiteit van Amsterdam.
– naam: Clo Willaerts
– leeftijd: 35
– huidige baan: e-business manager bij Virgin Express
– vorige baan: web consultant
– laatste culturele activiteit: video-binnale Contour2005 in Mechelen
– laatste vrijetijdsactiviteit: film
– belangrijkste trend op het gebied van cultuur, vrijetijd en nieuwe media: customised informatie- en cultuuraanbod voor de cultuurconsument
– welke stad gaat het helemaal maken? Mechelen! Die zijn goed bezig 🙂
– naam: Vanessa Evers
– leeftijd: 31
– huidige baan: universitair docent bij het HCS lab van de Universiteit van Amsterdam en gastonderzoeker bij Stanford University
– vorige baan: consultant bij the Boston Consulting Group
– laatste culturele activiteit: bezoek aan de opera Norma van Bellini in San Francisco
– laatste vrijetijdsactiviteit: wandelen in de Grand Canyon
– belangrijkste trend op het gebied van cultuur, vrijetijd en nieuwe media: kleine mobiele apparaatjes die de ervaring ondersteunen. Deze worden gebruikt om cultuur, vrijetijd en multimedia te ervaren, vast te leggen, te bewaren, te delen en te verrijken met extra kennis.
– welke stad gaat het helemaal maken? Simcity
Internet is sinds het begin veelbelovend geweest als het gaat om het met elkaar in contact treden / brengen van mensen. Is de belofte van het ontstaan van virtuele communities naast rele gemeenschappen ook uitgekomen?
CW: Ja. De bekendste voorbeelden zijn:
chat- en datingcommunities, waar gelijkgestemden elkaar leren kennen en ook in real life een relatie beginnen, bijvoorbeeld Looknmeet.com, redbox.be, place.to.be, chat.be
buurtcommunities, waarbij mensen die een geografische locatie delen, elkaar gaan mobiliseren, tips uitwisselen en meetings organiseren, bijvoorbeeld http://www.lazembla.be/, http://www.taxistop.be/schoolpool/
leeftijdsgebonden communities, waarbij mensen die in dezelfde fase van het leven zitten ervaringen uitwisselen, bijvoorbeeld (in Belgi) zappybaby.be (voor jonge ouders), seniorennet.be (voor senioren)
VE: Virtual communities zijn een internet-specifiek fenomeen. Het internet geeft de mogelijkheid om een bestaande gemeenschap te ondersteunen in het communiceren en het onderhouden van sociale, economische en politieke structuren (e-commerce,
e-government, bulletinboards, newsgroups, email, IM). Het geeft ook de mogelijkheid om de grenzen van tijd en geografische locatie te overschrijden zodat mensen een nieuwe gemeenschap kunnen creren zonder gebonden te zijn aan de locatie van het fysieke lichaam. De hamvraag is waar een rele gemeenschap ophoudt en een virtuele gemeenschap begint. Is een relatie die alleen via het internet bestaat geen rele relatie?
Wat zijn wat jou betreft de grootste teleurstellingen en wat de grootste verrassingen geweest?
CW: De grootste teleurstelling was dat mensen die een community oprichten, denken dat die van day one een succes gaan zijn. Ze vergeten het zogenaamde lege-caf-syndroom: in een leeg caf gaat niemand binnen. Een community levend maken en houden is jarenlang, elke dag, keihard werken.
De grootste verrassing: het succes van wilt.be, een adult community over het fenomeen porno op internet. Ondanks het onderwerp wordt deze community en haar initiatieven (o.a. de podcast) au srieux genomen door internetprofessionals. Nog een verrassing: de reacties op festivalbuddy.be, de site die de aanwezigheid van Virgin Express op de Belgische zomerfestivals moest promoten. In hun zoektocht naar elkaar gebruikten de deelnemers honderden forums en weblogs. Er werd zelfs een fansite opgericht, die festivalbuddies bij elkaar bracht.
VE: De grootste verrassing: Het ongelooflijke scala aan mogelijkheden die het internet kan bieden om menselijke contacten en gemeenschappen te ondersteunen. Om er een aantal te noemen. Overheidsbeslissingen kunnen transparanter gemaakt worden wanneer bedrijven online moeten bieden op contracten en deze publiekelijk toegankelijk zijn. Educatie en kennis wordt locatie onafhankelijk en mensen. Persoonlijke blogs maken het mogelijk om kennis van de wereld te vernemen zonder mediacensuur. Mensen delen rijkere ervaringen met elkaar door de mogelijkheden van internettechnologie. Internet is vrij en maakt vele zaken mogelijk zoals democratische participatie, verspreiding van kennis en informatie. Onderdrukking van deze uitwisseling is moeilijk omdat het internet moeilijk te reguleren is.
Teleurstelling: Internettechnologie maakt niet wenselijke virtuele gemeenschappen mogelijk, zoals netwerken van criminelen en kinderpornohandelaren. De vrijheid van het internet werkt hier negatief en maakt regulatie wenselijk.
Welke interactietools die gebruikt worden (discussieplatfora, nieuwgroepen, IRC technologie, instant messaging, etc) dicht je de meeste potentie toe als het gaat om het in de toekomst versterken van communities online?
CW: Uit: chat, forums, IRC. Omdat het hier om niet-gestuurde discussies gaat, wat al snel ontaardt in gescheld. In: instant messaging, omdat je daar zelf beslist wie er met jou in contact mag/kan komen en wie niet. Nog altijd een killer: APPS: sms (om te mobiliseren) en e-mail (om social currency door te sturen, zoals virale filmpjes)
VE: We worden minder afhankelijk van de computer thuis. Internettechnologie raakt gentegreerd in onze mobiele levensstijl. De nieuwe virtuele gemeenschapbewoner is constant in beweging in de fysieke, familie, sociale, culturele en werk/studie omgeving waarbij het online delen van ervaringen, verkrijgen van informatie en het onderhouden van contacten geheel gentegreerd is in de mobiele levensstijl. De interactie moet zich dus constant aan gaan passen aan onze situatie. Wanneer je in een vergadering zit, heb je andere behoeften aan informatie en contact dan wanneer je aan het autorijden bent of een museum bezoekt.
Hoe maakt de commercile sector het beste gebruik van de menselijke zwakheden als het gaat om het leggen van contacten met bestaande en potentile klanten (via communities, uiteraard)?
CW: Door in te pikken op de ingebakken luiheid en gebrek aan tijd van gebruikers. Bijvoorbeeld door alerts te mailen met de status van je profielpagina (hoeveel bezoekers, enzovoort). Door in te pikken op de ijdelheid en drang tot zelfverwezenlijking, bijvoorbeeld door verdienstelijke leden in het zonnetje te zetten, door populariteitsvorming toe te passen, enzovoort. Het meest geslaagde commercile voorbeeld is voor mij user reviews van Amazon (nu gepatenteerd) en people who bought this, also bought (peer pressure). Idem bij quoteringen van verkopers bij eBay.
VE: De commercile sector zal vooral gebruik maken van de menselijke krachten. Communities zijn alleen succesvol wanneer er mensen zijn. Mensen zijn alleen bereid tijd, geld en moeite in iets te steken wanneer zij daar baat bij hebben. Het zal onmogelijk zijn voor een commercieel bedrijf om een tevreden klantenkring op te bouwen zonder daar kwaliteit tegenover te stellen. Wanneer deze klantenkring echter bestaat, is het belangrijk na te denken wat er gebeurt met de persoonlijke informatie die verzameld wordt over deze mensen. Een succesvolle online gemeenschap genereert ontzettend veel gegevens over wat mensen willen, hoe zij kopen enzovoorts. Wat er met deze gegevens gebeurt, wie ze bewaart en wie deze informatie mag bezitten en verkopen is een vraag die op beleidsniveau uitgezocht moet worden.
Wat maakt virtuele communities, in termen van definitie, uniek als we teruggaan naar de oorsprong?
CW: Virtueel: het speelt zich af in wat men ooit cyberspace noemde de denkbeeldige ruimte die internet omspant. Communities: gelijkgestemden zoeken elkaar geregeld in die virtuele ruimte op om moods, nieuwtjes, tips, fantasien en illegale software te delen.
VE: Een bevredigende definitie van een virtuele gemeenschap of een virtual community is moeilijk te formuleren. Je zou kunnen zeggen dat een community pas virtueel is wanneer de communicatie tussen de leden van deze community nooit in levende lijve plaats vindt en geheel gesteund wordt door internettechnologie. We zien echter dat er een grote mate van verstrengeling is tussen de werkelijke en de virtuele wereld. Een relatie is misschien alleen virtueel wanneer dit met een virtuele agent, een simulatieprogramma is. Het taboe op virtuele relaties moet doorbroken worden, een virtuele vriendschap is net zo echt als een vriendschap met iemand die je in levende lijve hebt. Dertig plussers vonden de relaties met hun penvrienden ook werkelijk en reel. Wat een virtuele gemeenschap uniek maakt, is de mogelijkheid om plaats en tijd te overbruggen. Mensen zijn onafhankelijk van de locatie van het fysieke lichaam en fysieke vormen van informatie en kunnen actief participeren in meerdere gemeenschappen.
Soms worden portals gezien als (deels mislukte) pogingen om een community op te zetten. Ken je voorbeelden van geslaagde portals, die evolueerden tot volwaardige communties?
CW: De weblogs van ISP Skynet.be. Een gewaagde zet in die tijd, maar nu een megasucces.
VE: Een portal is een website die toegang biedt naar verdere informatiebronnen over een specifiek onderwerp. Een portal kan best succes hebben zonder een community te zijn. De portals die succesvol evolueerden in een community zijn vooral portals die bestaande structuren ondersteunen zoals universitaire, bedrijfs- en sociale, contacten netwerken.
Wat is belangrijker voor leden van een (online) community: de zekerheid dat de privacy van jezelf beschermd wordt, of dat leden zich met elkaar kunnen identificeren en hun contact met anderen binnen de community kunnen waarderen als sociaal proces?
CW: Leden moeten zich kunnen identificeren, maar met een nickname of handle naar keuze, zodat ze vrijgeven wat ze willen. Een goeie nickname zegt veel over de aard van het beestje. Vaak hangt de waarde van online relaties niet af van wat of wie iemand in real life doet of is.
VE: Privacy versus weten met wie je te doen hebt, zijn belangrijke zaken in online contacten. Wanneer je contact hebt met een ander online betekent dit echter niet dat je deel uitmaakt van een community. Dates zoeken via het internet is niet hetzelfde als actief participeren in een gemeenschap. Een gemeenschap heeft gezamenlijke doelen, er zijn rollen en verantwoordelijkheden evenals gedrags- en communicatieregels.
De verstrengeling van de online wereld met de werkelijke wereld zorgt ook hier weer voor spanning. Online kun je zijn wie je wilt en experimenteren met je identiteit. Het spreekt voor zich dat mensen in kwetsbare posities, zoals jonge kinderen, beschermd moeten worden voor mensen met kwade intenties. Net zoals wij onze kinderen leren om veilig te zijn in de fysieke wereld zullen wij ze moeten leren om zich veilig te bewegen door de virtuele wereld van het Internet.
Is het juist dat regionalisering een steeds belangrijker trend is in communities? Wat zijn hierbij de belangrijkste menselijke drijfveren? Is het een toekomstige basisfactor voor succes van een online gemeenschap?
CW: Dit is een heel belangrijke trend, die in gang is gezet door Craigslist. Mensen ontdekken graag dat er ook gelijkgestemden bij hen in de buurt leven, wat een IRL ontmoeting alleen maar vergemakkelijkt.
VE: Het ondersteunen en uitbouwen van een bestaande gemeenschap zal altijd makkelijker zijn dan het van de grond af opbouwen van een nieuwe gemeenschap. Deze bestaande gemeenschappen hoeven niet gebonden te zijn aan fysieke regios. Voorbeelden zijn Linkedin friendster en Flickr. Deze sites ondersteunen bestaande netwerken en maken het mogelijk om netwerken met elkaar te verbinden en zodoende te vergroten.
Moet een community altijd organisch groeien om succes te hebben, of kan deze ook van bovenaf gedirigeerd worden?
CW: Een community moet van bovenaf gedirigeerd worden, maar bij voorkeur door figuren die daar door hun verdiensten ingegroeid zijn, en dus niet door iemand die daar door een instantie bovenop geplaatst wordt.
VE: Een community moet opgezet worden. Je moet weten wat de communicatiebehoeften, informatiebehoeften en transactiebehoeften van je doelgroep zijn voordat je de community kan ontwikkelen. Wanneer deze ontwikkeld is, moeten mensen aangetrokken worden, de community moet actief gehouden worden en uiteindelijk overgedragen worden aan actieve leden.
Er zijn vele soorten communities en daarom ook verschillende aanpakken die tot succes leiden. Het levend houden van een community, mensen aantrekken en activiteiten ondersteunen tot een levensvatbaar aantal leden bestaat, is essentieel. Een community website kan heel succesvol zijn terwijl het geen grote langdurige community ondersteunt.
Wat zijn volgens jou de belangrijkste trends in communities?
CW: Regionalisering en andere niche-communities, vermenging van online met IRL en mobiel en mobiliseren. Denk maar aan hoe retecool.com, geenstijl.nl en zattevrienden.be iemand of iets kunnen kraken of maken.
VE: Niet multimedia maar multiple media. Mensen gebruiken verschillende media tegelijkertijd. Ze e-mailen, chatten, surfen het net, luisteren naar een muziekje, kijken tv en doen hun werk. Adaptieve systemen die rollen overnemen van moderators zoals personalisatie, chatbots, zoekmachines die ongewenste content eruit halen en het mogelijk maken om gericht te zoeken in gedeelde informatieruimtes. Mobiele apparaatjes die verstrengeling van de werkelijke en de virtuele wereld versnellen.
Tot slot: wat vind je van de website www.cjp.nl en hoe waardeer je het streven van CJP om een community voor jongeren te vormen in het deel van CJP-website MyTaste.
CW: een website met een muziekje is no-go. Wie muziek wil tijdens het surfen heeft zijn itunes openstaan.
de rubrieken zijn niet meer van deze tijd. Neem rubrieken op basis van file format, of wat hen zo interessant maakt (bijvoorbeeld omdat ze grappig, stout, blitz, breaking news zijn). Zie www.malheur.be voor een goed voorbeeld
er is niet zichtbaar wie er post
er is niet zichtbaar hoeveel leden er in zitten en hoeveel er online zijn
die gsm aan de rechterkant is heel erg twintigste-eeuws
geen xml feed of andere manieren om content te recyclen (content van cjp en/of van andere content providers)
mytaste komt betuttelend over. Laat bezoekers bepalen welke en hoeveel van de posts ze willen zien op hun home page, in welk formaat ze de content bezorgd willen zien (rss, e-mail alerts), laat hen voten op artikels en commentaar geven. Algemene tip: maak meteen duidelijk wat een jongere aan CJP heeft.
VE: Of mytaste tegemoet komt aan de wensen van jongeren kom je alleen te weten door de doelgroep te betrekken. Een succesvolle community is geheel afhankelijk van hoe goed je je doelgroep kent. Mytaste biedt personalisatie. Mensen kunnen een profiel aanmaken of veranderen en zodoende het aanbod van informatie afstemmen op de interesse van de gebruiker. Personalisatie is nuttig wanneer er een veelheid aan informatie is en de gebruiker specifieke interesses heeft. Personalisatie is interessant voor bedrijven omdat zij gericht producten kunnen aanbieden. In de toekomst zal dit nog veel verder gaan. Op basis van hoe je je beweegt op het internet, met wie je praat, welke sites je bezoekt en welke producten je koopt, kunnen intelligente programmas de informatie die jij interessant vindt naar je toe brengen. Door de proliferatie van mobiele apparaatjes zal dit nog verder gaan. Hierdoor weet het intelligente systeem precies waar je bent en wat je aan het doen bent om de informatie nog gerichter aan te leveren.
Auteur: Menno Heling redactie@mmnieuws.nl
