Het is een gebouw van wereldfaam en het huisvest een orkest met een even grote reputatie: het Concertgebouw in Amsterdam. Een muziektempel waar iedere Amsterdammer trots op is. Maar wat veel Nederlanders waarschijnlijk tot voor kort niet wisten, was dat het mogelijk is een stukje van dat gebouw in bezit te hebben in de vorm van een aandeel dan. Sinds kort doet zich voor de kans voor om opnieuw zo’n stukje in bezit te krijgen. Het Concertgebouw maakte onlangs bekend dat het een nieuwe aandelenemissie doet. Aanleiding is het Jubileumjaar 2013, waarin het Concertgebouw 125 jaar bestaat.
Het Concertgebouw geldt als een van de concertzalen met de beste akoestiek in de wereld. Maar het is om nog een reden uniek: het is namelijk een van de zeldzame culturele organisaties die een structuur heeft van een naamloze vennootschap. De aandeelhoudersvergadering is daarmee het machtigste orgaan van Het Concertgebouw NV. Deze voor de kunstensector ongewone structuur heeft het Concertgebouw te danken aan enkele Amsterdamse notabelen, die in 1881 besloten dat de stad een volwaardige concertzaal waard was. Hun idee was de bouw te financieren uit een aandelenemissie. De aandelen waren te koop vanaf vijfhonderd gulden per stuk, maar gingen niet grif van de hand. De intekening stokte op 250.000 gulden. Gelukkig vulde een aantal vermogende mensen het bedrag aan tot 3 ton. Opmerkelijk is dat bijna 125 jaar na de uitgifte nog 47,5 procent van deze eerste aandelen in particuliere handen is. Veel stukken bleven via overerving en schenking in de families die ze in de negentiende eeuw aanschaften. Uniek is ook dat er nooit een cent dividend werd uitgekeerd.
Muzikaal Divident
De Jubileum-emissie, die onlangs van start ging en sluit op 10 november 2011, staat open voor particulieren, bedrijven en fondsen. Een aandeel kost 250 euro. Te doen, zou menigeen denken, maar er schuilt een financieel addertje onder het gras. Om een aandeel te verwerven moeten belangstellenden eerst een fiscaal aftrekbare schenking van 12.250 euro doen aan Het Concertgebouw Fonds. De schenking geeft houders van Jubileumaandelen (en bestaande aandeelhouders) gedurende een periode van 12,5 jaar recht op een jaarlijks Muzikaal Dividend. Toewijzing van de Jubileumaandelen, in beginsel op basis van first come first serve, vindt plaats in november. Huidige aandeelhouders en Kringleden van het steunfonds krijgen hierbij een voorkeursbehandeling. De emissie komt op een moment dat de AEX het laagste punt in jaren heeft bereikt. Aandeelhouders toucheren dan ook uitsluitend een ‘Muzikaal Divident’: ze krijgen toegang tot besloten concerten en recht van voorkeur bij intekening op concerten van het Concertgebouw. Daarnaast kunnen ze agendapunten inbrengen voor de aandeelhoudersvergadering. Ze hebben spreekrecht, maar in tegenstelling tot houders van oprichtings- en preferente aandelen – geen stemrecht.Bij de bekendmaking van de emissie op 6 september verklaarde Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de RVC, dat deze mede bedoeld is om het gebouw in perfecte staat over te dragen aan toekomstige generaties. Ook gaat er geld naar muziekeducatie. De emissie is gekoppeld aan het 125 jarig bestaan van het Concertgebouw in 2013. De opbrengst gaat naar een endowment fund, dat tijdens één generatie moet aangroeien tot 50 miljoen. De NV heeft een jaarbudget van circa 20 miljoen euro. Inkomsten komen uit zaalhuur (27%), horeca (19%) en kaartverkoop (27%). Het Concertgebouw trekt ieder jaar ruim 700.000 bezoekers. Het Concertgebouw krijgt per jaar ongeveer 5% subsidie van de gemeente Amsterdam. De Jubileum-emissie kwam tot stand door een samenwerking tussen Het Concertgebouw N.V., Het Concertgebouw Fonds, De Brauw Blackstone Westbroek N.V., PWC, ABN AMRO Bank N.V., Deutsche Bank, ING, Rabobank en Van Lanschot.
Best of both
Het Concertgebouw NV kent overigens nog een andere ‘steungroep’: het Concertgebouw Fonds. In 2010 ging daar volgens het jaarverslag een bedrag van ruim zes miljoen euro in om. Ook de gelden die deze stichting bij elkaar brengt, gaan vooral op aan de kosten van renovaties en educatie. De renovatie van de foyers van de Kleine Zaal werden bijvoorbeeld betaald uit bijdragen van vermogende Kringleden. MMNieuws vroeg Jolien Schuerveld, directeur van Het Concertgebouw Fonds om commentaar op de aandelenemissie.
Het Concertgebouw NV valt bij deze emissie terug op een eerder beproefd recept. Ging het hier om simpel overnemen van dat recept, of was het nodig om een nieuw traject uit te zetten?
Het traject heeft enige tijd in beslag genomen. Vooral de combinatie fiscaal aftrekbaar doen zijn en aandelen was lastig.
Waarom die ingewikkelde constructie waarbij kopers eerst een gift moeten doen voordat ze een certificaat van een aandeel kunnen kopen?
Dat is juist vanwege het feit dat de gift wel fiscaal te verrekenen is en de aankoop van het aandeel niet. Zo wordt het leeuwendeel voor de betrokkenen fiscaal aftrekbaar. Als de Geefwet (zie het artikel daarover elders in dit nummer) doorzet zoals nu omschreven, zou de verwerving van een aandeel behalve die 250 euro, gedurende vijf jaren een bijdrage van 539 euro kosten. De constructie combineert best of both.
Hebben jullie advies gekregen bij deze emissie? En wat waren de grootste ‘hobbels’ die er genomen moesten worden?
Wij zijn van begin tot einde bijgestaan door De Brauw en PWC. Daarnaast heeft de ABN AMRO ons vanaf het begin terzijde gestaan. De uitdagingen waren gelegen in de juridische en fiscale combinatie van dingen die wij graag wilden bereiken.
Heeft Het Concertgebouw voordat het overging tot deze emissie andere mogelijkheden overwogen om gelden binnen te halen (bijvoorbeeld crowdfunding of ‘verkoop’ van stoelen)?
Zeker, en ook in de toekomst zullen we steeds alle mogelijke vormen van fondsenwerving proberen aan te wenden. Maar een aandelenemissie was ons als het ware op de buik geschreven. Het past in onze traditie. Het jubileum is hiervoor bovendien een prachtig moment.
De nieuwe Geefwet die het kabinet op stapel heeft staan, verruimt de financiële mogelijkheden voor culturele instellingen. Zo mogen ze als alles doorgaat de aankomende vijf jaar gelden uit winsten bijvoorbeeld in eigen programma’s of tentoonstellingen steken. Heeft het Concertgebouw de mogelijkheden die de Geefwet biedt ook bekeken?
Nee, want de emissie is op 6 september open gegaan en de Geefwet is pas rond 20 september naar buiten gekomen. Wel betekent de verruiming van de fiscale aftrekmogelijkheid zoals die nu wordt voorgesteld als wij het goed begrijpen dat het verwerven van een aandeel eigenlijk maar 539 euro per jaar kost, bij maximale fiscale aftrekbaarheid. Dat zou geweldig zijn.
Hoe verloop de aandelenemissie tot nog toe?
We liggen mooi op koers. Dagelijks stromen hier de inschrijfformulieren binnen. We werken er dagelijks hard aan om de emissie tot een succes te maken. De geschiedenis van het Concertgebouw is er eentje van geweldige hoogtepunten en een permanente strijd om de zelfstandigheid. Onze Jubileumemissie past in die traditie.
Naschrift van de redactie
Inmiddels hebben zo’n 300 mensen ingeschreven op de aandelenemissie van Het Concertgebouw. Dat aantal ingeschrevenen vertegenwoordigt een bedrag van zo’n 4 miljoen euro (NRC Weekend van 1-2 oktober jl).
Auteur: Redactie MMNieuws
