Selecteer een pagina

Congresverslag: Culturele netwerken: bibliotheken, musea en archieven

rubriek: congresverslag

Algemeen
De opzet van dit congres, gehouden op 26 september 2002 in Ottone in Utrecht, was duidelijk: komen tot een landelijk platform voor samenwerking tussen de bibliotheken, musea en de archieven. Daartoe was het nodig vooraf grondig te analyseren welke verschillen en overeenkomsten er bestaan tussen de drie genoemde sectoren. Voor sommige aanwezigen was het debat over de ontwikkelingen en innovaties in de afzonderlijke sectoren een openbaring, maar voor de meeste van hen leek het vooral een uiting van het behartigen van eigen belangen.


Gezamenlijke toegang tot bronnen van kennis en cultuur, gezamenlijke educatieve en maatschappelijke infrastructuur, gezamenlijke promotieacties gericht op gezamenlijke doelgroepen en benadering van pers en publiciteit, gezamenlijk cultureel ondernemerschap en het gezamenlijk creren van een maatschappelijk draagvlak/ platform. Gezamenlijk was klaarblijkelijk de insteek van dit congres. Duidelijk werd dat er nog t veel sprake is van individuele doelgroepen en eigen belang. De wensen en ideen zijn duidelijk, maar een landelijk platform is er nog lang niet. De grote omslag van aanbodgerichte naar vraaggerichte organisaties heeft de nodige consequenties. De rol van de gebruiker van informatie wordt belangrijker. Die rol moet als uitgangspunt dienen voor de netwerken. Zowel lokale als landelijke beleidskaders dienen op elkaar afgestemd te worden.

Ontwikkelingen binnen de global village
De vele digitale ontwikkelingen van de afgelopen decennia hebben van de wereld een global village gemaakt. Behalve de voordelen kent dit fenomeen ook nadelen. En van die nadelen is dat men niet meer op de hoogte is van elkaars doen en laten; de individualisering neemt toe. De global opportunities zijn direct tegengesteld aan het begrensde regionalisme. Het is steeds moeilijker overzicht te krijgen in deze voor sommigen chaotische samenleving.
Voor de sectoren bibliotheken, musea en archieven is erfgoed van groot belang. Door het bijeen brengen van materialen en bijdragen van zowel bibliotheken, musea en archieven kan men ook de wetenschap en educatie ten dienst zijn.

Bibliotheken
Bibliotheken zijn van groot belang bij de informatievoorziening van onze maatschappij. De bibliotheek is de meest gebruikte publieke voorziening met een belangrijke sociale functie. Bibliotheken zijn aan het vernieuwen en ontwikkelen zich tot een centrale informatiebron voor de lokale culturele, educatieve en maatschappelijke infrastructuur.
Netwerken tussen culturele instellingen maken van de bibliotheek een brug naar het verleden. Met behulp van het stadsarchief en een historisch museum kunnen mensen van alle leeftijden antwoord krijgen op vragen als: Waar komt mijn familie vandaan?
Volgens Ariette Skolnik (Stadsbibliotheek Haarlem) hebben de culturele sectoren vergelijkbare maatschappelijke themas, die een uitgangspunt kunnen vormen voor samenwerking.
Een deel van de museumbezoekers komt ook bij de musea en archieven. Hieruit blijkt dat instellingen ook concurrenten van elkaar zijn. Toch liggen hier ook kansen wat betreft gezamenlijke diensten en publiciteit, bijvoorbeeld waar het gaat om uitwisseling van expertise op het gebied van digitale toegankelijkheid van cultureel erfgoed en om het afstemmen van culturele opleidingen.

Musea
Ook de musea zijn tot de conclusie gekomen dat het noodzakelijk is allianties aan te gaan met niet-museale instellingen. De NMV (Nederlandse Museumvereniging) ziet deze samenwerking graag niet alleen uitgedrukt in commercile, maar ook in overdrachtelijke zin. Toch geven verscheidene projecten van de NMV weinig blijk van deze intentie tot samenwerking. De publicatie van The Future of Museums, The Museum of the future (begin 2002), het project Museumregistratie en het plan voor de MuseumMonitor zijn uitingen van individuele ontwikkelingen in de museale sector. Daar wegen de ontwikkeling van een gezamenlijk ICT-beleid met erfgoedkoepels en het met het Platform Cultuurtoerisme pleiten voor intensivering van overleg tussen de desbetreffende instellingen, niet tegen op.

Archieven
Ook de archieven proberen in te spelen op de steeds snellere ICT-ontwikkelingen. Volgens Richard Hermans (DIVA, Vereniging voor Documentaire Informatievoorziening en het Archiefwezen) is er behoefte aan afstemming en cordinatie, goede voorlichting en verbetering van documentaire informatieverstrekking. Ook DIVA ziet het belang in van samenwerking bij beroepsverenigingen en opleidingen.
De lopende projecten richten zich met name op de stimulering van scholen via de ontwikkeling van een lespakket Erfgoededucatie en het Erfgoedaanbod Cultuurvouchers Basisvorming. Net als bij de musea zijn deze projecten meer gericht op het archiefwezen. Ook hier is dus weinig tot geen sprake van samenwerking met musea of openbare bibliotheken.

Europese belangstelling
Interesse vanuit de Europese gemeenschap naar netwerken op cultureel niveau is er wel degelijk.
PULMAN is een Europees gesubsidieerd project dat zich baseert op een internationaal netwerk van gengageerde collegas in openbare bibliotheken. Dit project is al enige tijd op internationaal niveau bezig met het verzamelen en opstellen van richtlijnen met betrekking tot een netwerk tussen bibliotheken, musea en archieven. PULMAN heeft de activiteiten onderverdeeld in maatschappelijke, management en technische onderwerpen.

Auteur: Margreet Jansma
468

Reactie verzenden

Share This