Cultuur voorop
Barcelona functioneerde dit jaar als gaststad voor de jaarlijkse IFEA-Europe conferentie. De International Festival and Event Association is van origine een Amerikaanse vereniging van festivalorganisatoren. Opvallend is dat deze organisatie geen thema- of disciplinegebonden club is, zoals zoveel Europese brancheorganisaties. De IFEA kijkt met name naar de mogelijkheden op marketing, organisatie en productieterreinen over disciplinescheidingen heen.
Ondanks deze duidelijke commercile stellingname valt het woord cultuur regelmatig in Barcelona. Dat lijkt logisch in een stad die zo onlosmakelijk met cultuur verbonden is. Maar opvallend genoeg zijn ook in de kring van de typische commercile Europese evenementenorganisatoren woorden als eigenheid, echtheid en de kern van een evenement of festival te horen. En dat zijn begrippen die je doorgaans eerder van een kunstenaar of programmeur verwacht. Blijkbaar vinden met name de Europeanen het ondenkbaar een goed evenement te organiseren zonder de inhoudelijke kanten een belangrijke plek te geven of als basis te nemen.
Het centrale thema van de negende IFEA-Europe conferentie is de mediteranisatie van Europa, ofwel de vraag naar de invloed van Zuid-Europese op Noord-Europese landen. Op culinair, sportief en cultureel gebied heeft het noorden veel aan het zuiden te
danken. In landen als Portugal en Spanje bloeit de festivalcultuur. Het is er zelfs zozeer een onderdeel van het dagelijkse leven dat de feestelijke evenementen niet apart als festival worden aangemerkt.
Cultuur als citymarketinginstrument
Barcelona ziet festivals en evenementen sinds een jaar of tien als een professioneel middel voor citymarketing. Festivals en evenementen vervullen er een belangrijke rol in het culturele aanbod. Een van de sprekers op de conferentie, Pere Duran van Turisme de Barcelona, verwoordde op een heldere manier de keuzes die Barcelona gemaakt heeft: cultuur en de Catalaanse keuken zijn de twee belangrijkste city-marketinginstrumenten voor het aantrekken van toeristen.
In Nederland stuit je wel eens op onbegrip tussen de cultuur- en de toeristische sector. Die laatste sector wil cultuur nog wel eens als functie van het toerisme zien, terwijl de cultuursector meent dat er te weinig aandacht aan inhoud en kwaliteit wordt besteed.
Het lijkt erop dat in Barcelona en in heel Catalunya die discussie al voorbij is, als die al ooit aan de orde was. Hoe dan ook:
Barcelona profileert zich internationaal als een stad waar veel kunst en cultuur te genieten valt. Men concentreert zich daarbij niet alleen op de oude meesters, maar zet ook scherp in met de keuze voor hedendaagse kunst als profiel. Barcelona biedt een hip, modern en telkens veranderend kunst- en cultuurgenot. En je kunt er ook nog eens lekker eten. Met deze benadering worden disciplinescheidingen tussen toerisme en cultuur vermeden en concentreert men zich op de kwaliteiten en vernieuwingsprocessen in de stad en de reactie van het publiek daarop. Barcelona koos vorig jaar een aantal stedelijke themas en plande daarbij een aantal jaren vooruit: 2000 muziek, 2001 kunst, 2002 Gaudi, 2003 sport, 2004 universeel forum voor culturen. De themas zijn niet dwingend of bindend, maar deelname aan zon stedelijke koepel biedt voordelen op het gebied van marketing en communicatie. Ik vind het een interessante, en vooral goede zaak dat Barcelona zich zo krachtig durft te positioneren met kunst en cultuur en zich niet laat verleiden tot een gemiddelde van het totaal. Wat mij betreft neemt een Nederlandse stad het voortouw met zon duidelijke keuze.
Met zon tachtig deelnemers met 21 nationaliteiten was de conferentie redelijk bezocht. Het netwerken, het uitwisselen van ideen en de mogelijkheid collegas met andere achtergronden te ontmoeten, blijven de belangrijkste motieven voor deelname. De Amerikaanse bezoekers keken hun ogen uit tijdens de soms vinnige discussies van de Europeanen over vorm, inhoud en toekomst. Het maakt me nieuwsgierig naar de Amerikaanse aanpak. Tijdens de vele netwerkgesprekken viel me op dat met name de Europeanen genteresseerd zijn in vragen naar de oorzaak van fouten. Hoe kwam dat, waarom, wat leren we ervan en hoe doen we het beter? Ik hoop dat Rotterdam daar wat mee doet.
Dit jaar is er nog een zogenaamde Behind the Scenes in Reykjavik, IJsland, een van de negen culturele hoofdsteden van 2000.
De website www.ifeaeurope.com biedt meer informatie.
In 2001 is Rotterdam culturele hoofdstad van Europa. Dan ontvangt de Maasstad de leden van de IFEA-Europe voor hun tiende conferentie. De Europese festivalclub is dan terug op de plek waar het in 1991 in Europa ook allemaal begon.
