Het culturele veld is in beweging. Cultural venues (popzalen, theaters, musea, bibliotheken) worden gedwongen zich te herbezinnen op hun taak en rol. Naar verwachting zullen deze instituten over tien jaar niet meer in hun huidige vorm bestaan. De terugtredende overheid (minder subsidies), hogere verwachtingen van het publiek, veranderende samenstelling van onze samenleving, digitalisering en toenemende concurrentie maken dat er nieuwe eisen gesteld worden aan het management.
De eerste tekenen van verandering worden
zichtbaar. In de zoektocht naar nieuwe
concepten, doelgroepen en verdienmodellen
breken venues hun muren open. Ze richten
zich meer naar buiten; gaan samenwerken en
co-creëren met publiek (soms nemen burgers
zelfs het eigenaarschap over), programmeren
buiten de eigen muren, communiceren actief
met communities via social media en verbinden
zich aan diverse (nieuwe) partners (bijvoorbeeld
de zorg). Kortom, venues krijgen een andere
rol, dragen bij aan de ‘branding’ van de stad.
Dit heeft gevolgen voor het managen van deze
cultural venues.
Recent is NHTV gestart met de ontwikkeling
van de track Cultural Venue Management,
waarbij deze nieuwe context centraal staat.
In nauwe samenwerking met het werkveld
willen we de uitdagende zoektocht aangaan.
Vragen als: ‘Welke rol spelen cultural venues
als ontmoetingscentrum, de ‘huiskamer’
van de stad?’, ‘Welke nieuwe verbindingen
en samenwerkingen zijn interessant?’ en
‘Is er ruimte voor co-creatie met diverse
publieksgroepen?’, worden binnen de track
Cultural Venue Management aan de orde
gesteld. Hoe kan vanuit zowel onderwijs als het
culturele veld een brug worden geslagen om
deze uitdagingen aan te gaan? Welke kennis en
kunde is nodig om nieuwe (verdien)modellen,
belevingsconcepten, organisatievormen en
samenwerkingen te ontwikkelen die duurzaam
zijn?
De cultural venue-manager in spe
De track richt zich op studenten met
specifieke persoonlijkheden: frisdenkers
met lef, een innovatieve en creatieve geest
en natuurlijk met een passie voor cultuur.
Daarnaast zijn ze in staat om nieuwe
wegen te bewandelen met een flinke dosis
ondernemerszin. De cultural venue-manager
heeft aandacht voor lifestyles, marketing,
(sociale) media, bedrijfsvoering en co-creatie.
De waarde van cultuur voor economische,
maatschappelijke en fysieke transities moet
hen aanspreken. Ook hebben ze expliciete aandacht voor netwerkregie, (transsectorale)
samenwerking en zijn ze in staat om vanuit
verschillende stakeholderperspectieven te
kijken. Deze cultural manager weet dat de
sleutel tot efficiëntie en effectiviteit ligt in de
samenwerking binnen deze complexe context.
Participatie werkveld
NHTV zoekt bij de vormgeving van de track
Cultural Venue Management expliciet naar
samenwerking met pioniers in de culturele
sector. De ambitie is om vanuit oogpunt
van zowel onderwijs als culturele werkveld
de competenties van de manager van de
toekomst vorm te geven. Het werkveld wordt
hierbij nadrukkelijk uitgenodigd om mede het
toekomstige arbeidspotentieel op de culturele
arbeidsmarkt voor te bereiden. Dat kan door het
leveren van inspirerende cases, het uitschrijven
van opdrachten en wedstrijden, het participeren
in werkbezoeken, fieldtrips, masterclasses en
studiereizen, of het daadwerkelijk opnemen van
studenten in het bedrijfsproces (als mentortrainee
relatie). Mogelijkheden genoeg. Het te
ontwikkelen onderwijsmodel levert bij voorkeur
voordeel voor alle partijen: studenten, onderwijs
en cultural venues. Denk aan methodieken
zoals ‘innoleren’ door alle betrokkenen binnen
de organisatie zelf, wat ook unieke kansen voor de ontwikkeling van huidig personeel en
vrijwilligers biedt.
ENCATC-conferentie Antwerpen
Onder de titel ‘Rethinking Cultural Education on Arts & Cultural Management’ vond begin
november de eenentwintigste ENCATC Conferentie (www.encatc.org) plaats waaraan meer dan
vijftig landen een bijdrage leverden. Een aantal punten vanuit het programma tekenen wij op:
– Het ideale (maar onmogelijke?) kandidaatsprofiel voor de culturele sector luidt: “young,
able, reliable, loyal workaholic, with plenty of experience, 100% healthy and willing to work
for a minimal salary”.
– Drie vormen van vaardigheden worden herkend: ten eerste ondernemersvaardigheden en
bedrijfsvoering; ten tweede technische, digitale en nieuwe media-vaardigheden en ten derde
communicatie- en onderhandelvaardigheden.
– Minstens zo belangrijk zijn soft skills, zoals een kritische blik, omgevingsbewustzijn en gevoel
voor belangen en perspectieven. Daarnaast is het bouwen aan leiderschapsvaardigheden
van belang, waarbij vertrouwen ontstaat in persoonlijke authenticiteit en sociale veerkracht.
– Culturele managers moeten in staat zijn de historische en omgevingscontext te vertalen
in unieke oplossingen. Veel instituten zoeken momenteel naar een gerenommeerde
internationale kandidaat die met bagage in de rugzak op zoek gaan naar alle aanwezige
(lokale) krachten en maatoplossingen.
– Crosscutting skills zijn belangrijk. Cultureel managers moeten in staat zijn over de
sectorgrens heen te kijken.
– Investering in cultuur komt vanuit publieke middelen. De vruchten moeten altijd
terugvloeien naar de stad en al(!) haar burgers. Cultuur is een recht van iedereen en in
beginsel een duurzame onuitputtelijke bron. Cultuurervaringen delen levert meerwaarde.
‘The more you give, the more you get’.
– Formeel en informeel onderwijs moeten elkaar versterken. ‘Action learning in action’
is een belangrijk uitgangspunt voor toekomstig cultureel management onderwijs. Het
recent uitgevoerde ‘Mentor-Mentee’-project Crea.M (www.project-cream.eu) is daarvan
een uitstekend voorbeeld van hoe toekomstig cultureel professionals te empoweren met
gebruikmaking van ervaren leiders uit het veld
Mireille Heijnen en
Peter Horsten zijn beiden
docent op het gebied
van creatieve industrie
aan NHTV Internationaal
Hoger Onderwijs Breda.
Zij nemen deel aan het
projectteam dat momenteel
de nieuwe track
Cultural Venue Managent
ontwikkelt.
Auteur: Mireille Heijnen en Peter Horsten zijn beiden docent op het gebied van creatieve industrie aan NHTV Internationaal Hoger Onderwijs Breda. Tekst: Mireille Heijnen & Peter Horsten, namens ColinZij nemen deel aan het projectteam dat momenteel de nieuwe track Cultural Venue Managent ontwikkelt.
