De EVD, het agentschap voor internationaal ondernemen en samenwerken, hanteert de algemeen gebruikte definitie van de creatieve industrie, waarbinnen zowel de kunst- en
cultuursector als de creatief zakelijke dienstverlening vallen. Met zijn regelingen en programmas richt de EVD zich echter op de Nederlandse creatieve zakelijke dienstverlening. De EVD werkt actief aan de subsectoren design, mode, architectuur en gaming.
Nederland is sterk in een aantal designdisciplines en heeft internationaal succesvolle architecten/architectenbureaus. De laatste jaren krijgen ook Nederlandse modeontwerpers meer belangstelling vanuit het buitenland. In de game-industrie is een groeiend aantal bedrijven actief. Een daarvan is Guerilla Games, dat onder meer games heeft ontwikkeld voor Sony Play Station. Deze relatief jonge sector werkt nu samen aan internationalisering via het project Dutch Games go Global. Sterke designdisciplines zijn communicatiedesign (denk aan bewegwijzering of verpakkingen), product/industrieel design (bijvoorbeeld de Bugaboo-wandelwagen, het Senseo-apparaat van Philips, meubels en interieurproducten) en ruimtelijk ontwerp (zoals de inrichting van musea en tentoonstellingen en retaildesign).
Toch is het moeilijk aan te geven hoe Nederland zich op het gebied van de export van creatieve producten/diensten verhoudt tot het buitenland. Er zijn geen vergelijkende cijfers beschikbaar van, bijvoorbeeld, exportomzet. Een aantal Nederlandse koplopers doet het internationaal zeer goed, maar er is ook een grote groep creatieve bedrijven die de internationale mogelijkheden nog onvoldoende benut. Dat komt wellicht ook door onbekendheid met de bestaande regelingen. Steeds meer creatieve bedrijven kennen de EVD en maken gebruik van het instrumentarium van de EVD, maar er is ook een grote groep die de EVD nog niet kent. Kleine creatieve bedrijven maken bijvoorbeeld meer en meer gebruik van het Programma Starters op Buitenlandse Markten (PSB), dat wordt uitgevoerd door de Kamers van Koophandel, Syntens en een aantal brancheorganisaties. PSB is een mooi instrument voor de kleinere ondernemer die nog niet zo bedreven is in internationaal zakendoen.
Het moet bij de EVD wel om business gaan. De EVD heeft geen instrumenten voor culturele activiteiten zoals kunstexposities. Er bestaat in Nederland geen specifiek exportbeleid voor de creatieve sector. De EVD is wel betrokken bij een publiek-privaat platform voor design, mode en architectuur. In dit platform hebben naast de betrokken brancheorganisaties en sectorinstituten ook de drie bij de ontwikkeling en promotie van de creatieve industrie betrokken ministeries (EZ, OCW en BuZa) zitting. Doel van het platform is om voor de drie subsectoren een meerjarenprogramma te maken van activiteiten voor een aantal focusmarkten. In dit publiek-private platform wordt wel gekeken naar mogelijkheden om cultuur en economie met elkaar te verbinden. En op de Nederlandse posten in het buitenland (ambassades en consulaten-generaal) werken de culturele afdeling en de economische afdeling vaak samen aan bijvoorbeeld designprojecten.
Holland Branding
Het beleid van de EVD richt zich vooral op het faciliteren en stimuleren voor bedrijven, overheden en instellingen. Via zijn contacten met bedrijven en brancheorganisaties in de creatieve industrie krijgt de EVD signalen over kansrijke buitenlandse markten. De EVD geeft deze informatie door aan de beleidsmakers van EZ. Daarnaast zijn er de signalen van de Nederlandse posten in het buitenland (ambassades, consulaten-generaal). De EVD onderhoudt intensief contact met de economische afdelingen van de posten. Zij signaleren welke sectoren in hun land kansen bieden voor het Nederlandse bedrijfsleven. Daarnaast voert de EVD ook projecten uit op het gebied van Holland Branding. De creatieve industrie is een sector die bij uitstek geschikt is voor Holland Branding. De EVD is bijvoorbeeld betrokken bij een omvangrijk project rondom de Business of Design Week in Hongkong, die in december plaatsvindt. Positionering van Nederland als creatief land is een belangrijk onderdeel van dit project. En tijdens PICNIC in Amsterdam wordt eind september in dat kader de Paint the World Orange Contest uitgeschreven onder creatieve bedrijven.
Een ander initiatief van de EVD is de ondersteuning van een collectieve presentatie van de Nederlandse audiovisuele industrie tijdens de MIPCOM beurs in Cannes dit jaar.
Kansen op succes
Er zijn veel voorbeelden van internationale successen van de Nederlandse creatieve sector. Denk maar aan designers als Marcel Wanders en Hella Jongerius, aan architecten als Rem Koolhaas en Winny Maas en aan modeontwerpers als Viktor & Rolf en Marlies Dekkers. Allemaal creatieve ondernemers die belangrijke orders en opdrachten uit het buitenland krijgen en inmiddels internationaal bekend zijn.
In principe moeten creatieve ondernemers over dezelfde vaardigheden beschikken als ondernemers uit andere sectoren om internationaal succesvol te kunnen zijn. Je moet een goed product hebben en kansen en mogelijkheden zien op een buitenlandse markt. Het is goed om een exportplan te maken. De consulenten Internationale Handel van de Kamers van Koophandel kunnen daarbij helpen. De EVD kan steun bieden aan individuele ondernemers, bijvoorbeeld bij het zoeken naar geschikte zakenpartners in het buitenland (agenten o.a.), en aan collectieven, bijvoorbeeld bij gezamenlijke presentatie op vakbeurzen en bij handelsreizen.
Naast producten kan ook kennis als exportproduct gezien worden. Nederlandse instellingen hebben specifieke kennis op het gebied van creatieve industrie die zij kunnen exporteren. Zo staat de Design Academy in Eindhoven internationaal bekend als hoogstaand opleidingsinstituut. Ook de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft is internationaal bekend. Deze kennisinstituten zijn betrokken bij samenwerkingsprojecten en kennisuitwisseling in het buitenland. Er vindt ook samenwerking plaats tussen Nederlandse ontwerpbureaus en ontwerpbureaus en/of opdrachtgevers in het buitenland. Op het gebied van architectuur heeft Nederland veel kennis van bijvoorbeeld stadsontwikkeling, woningbouwprojecten, bouwen op/met water, duurzaam bouwen. Ook de Nederlandse modeacademies doen het goed en er is veel televisie- en reclametalent in Nederland.
Het is belangrijk dat je in het buitenland een goed beeld neerzet van wat Nederland te bieden heeft op het gebied van de creatieve industrie. Dat kan onder meer door goed samen te werken en krachten te bundelen. Dat geldt voor de creatieve sectoren onderling maar ook voor de verschillende ministeries en de sectoren en ministeries samen. De EVD stimuleert die samenwerking door bijvoorbeeld collectieven op te roepen projectvoorstellen te doen voor handelsreizen en deelname aan beurzen met een Holland-paviljoen. Maar de EVD ondersteunt ook de individuele creatieve ondernemer. Die weet de EVD niet altijd goed te vinden. De EVD moeten dus blijven werken aan naamsbekendheid en creatieve ondernemers blijven vertellen wat de EVD voor hen kan betekenen. Een artikel als dit kan daarbij helpen.
