Feit is dat de culturele elite van Nederland er werkelijk niets van bakt als het gaat om wezenlijke importantie. Er is geen enkel fatsoenlijk antwoord op de verWildering. Er heerst een soort eendimensionaal denken in meanderend gebaande paden (van voor naar achter, van links naar rechts). Niemand is origineel, rcksichlos of schaamteloos (behalve Grnberg, maar die heeft weer niets te melden) en we zitten opgescheept met halfbakken intellectuelen in een stadsreservaat ommuurd door ringweg A10, geleid vanuit de darkroom (of de Kaaba) van de Nederlandse intelligentia, De Balie, waar je zelfs zonder vaseline een heel end geraakt 🙂
Ondertussen slaat de markt de culturele elite met alles om de oren: originaliteit, lef, visie en aanpak, en devalueert zo de waarde van onafhankelijke cultuur tot steeds marginaler proporties. En dat doet pijn, want daarmee wordt de onderhandelingspositie steeds wankeler. Ze hebben ons steeds minder nodig. Eigenlijk mogen we beginnen te stellen dat de culturele elite in Nederland zich volledig overbodig heeft gemaakt. In de omarming van de (politieke) wens om meer reikwijdte heeft de knieval om te educeren en dienstbaar te zijn de elite volledig geneutraliseerd. We knnen niet eens meer zlf denken want het wordt al dertig jaar niet meer onderwezen. We weten niet beter dan dat we een instrument zijn. Wat in een land als de DDR met onderdrukking werd geprobeerd af te dwingen is hier geruisloos genfiltreerd. We zijn het meest kliklustige land van de westerse wereld, we denken alleen in termen van resultaat, haalbaarheid, doelmatigheid en wenselijkheid (vandaar ons succes met design en architectuur) en we kunnen alleen nog filosoferen in aantallen. Ja, potdorie, het is ons gelukt. De eerste kapitalistische democratie ter wereld heeft als eerste de volgende stap gezet, naar die van de eerste econocratie ter wereld: volledig gehersenspoeld door het ontbreken van simpele geldige tegenargumenten door zelfdenkenden. Daar zitten we dan te kletsen in een zaaltje aan het Leidseplein: de futiligentia van de econocratie. In een shirtje van Victor en Rolf…. van de H&M, want het mag dan leuk en kek zijn, het moet wel betaalbaar blijven en binnen redelijke proporties.
Het is misschien dan ook maar beter om het verder niet over innovatie te hebben en volgende keer is de wasbeurt aan de managers. Slaap zacht!
We kunnen het natuurlijk anders doen voorkomen (en dat doen we dan ook standvastig, middels bijvoorbeeld een ruime media-coverage van iets onbeduidends als het boekenbal met een hoofdletter wellicht, Philip?), maar we kunnen niet ontkennen dat de wereld van hoge – kunst en cultuur verworden is tot een ietwat treurige volger van trends en bewegingen. Het is natuurlijk al wat langer aan de gang en het is ook geen nieuws: alle initiatief ligt bij de media. De kunst- en cultuurwereld heeft zich laten inpakken als veredeld educatie- en resocialisatiecentrum; als een veld om de ombuigingen op het jongerenwerk te compenseren en als multi-inzetbaar politiek instrument om bijvoorbeeld (internationale) zakelijke banden een leuk cultureel manchetje te geven of om de rijke klasse in de stad te houden door kleine enclaves van culturele inboezemingen te creren. Heel fijn en lekker als je er middenin zit, maar op de schaal van Gerhard Richter nog geen eens een lichte tinteling veroorzakend op de straat (u ziet, deze keer veel aanhalingstekens).
Auteur: Hajo Doorn hajo@wormweb.nl
