Stormachtige groei
Eerst de marktsituatie in Utrecht. Het aandeel creatieve werkgelegenheid in de provincie Utrecht is 3,8%, goed voor 23.700 banen. Het aantal banen in de creatieve industrie is sinds 1990 meer dan verdubbeld. De deelsector kunsten kent in dezelfde periode zelfs een verdrievoudiging van het aantal banen (+212%), media en entertainment groeide met 44% en het zakelijke dienstverlening steeg met 125%. Creatieve bedrijvigheid is met name vertegenwoordigd in de gemeente Utrecht (9.000 banen), gevolgd door Amersfoort (4.100 banen), Nieuwegein (1.300 banen) en Houten (1.200 banen). De samenstelling van de creatieve bedrijvigheid binnen deze vier gemeenten verschilt sterk.
Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsen Register 2006
Is dat een thema voor een provincie?
Het zijn in Nederland vooral grote en middelgrote steden die voor creatieve bedrijvigheid (creatieve economie of creative industries) beleid hebben ontwikkeld. Provincies zijn in het algemeen minder actief. Op dit moment voeren alleen de provincies Overijssel, Groningen, Noord-Brabant en Limburg beleid op het thema creativiteit. De programmalijnen van Utrecht zijn in bovenstaand kader vergeleken met Overijssel en Noord-Brabant, de provincies van wie beleid het meest is uitgewerkt. De provincie Utrecht is voor het opzetten van een programma bewust begonnen vanuit twee gelijkwaardige beleidsterreinen, Economische Zaken en Cultuur, om het programma zo effectief mogelijk te kunnen laten zijn.
Twee lijnen: innovatie en profilering
De provincie Utrecht heeft afgelopen zomer samen met LAgroup Leisure & Arts Consulting bepaald in hoeverre een provinciale overheid meerwaarde kan genereren. De conclusie is dat het kan. We zoeken projecten die het lokale niveau ontstijgen en zullen initiatieven in de regio met elkaar matchen. Ook bovenregionale samenwerking, bijvoorbeeld in het kader van Pieken in de Delta van het ministerie van EZ of Europese programmas, zal voor dit thema worden benut. Het programma gaat zich richten op zowel de steden Utrecht en Amersfoort als op andere gemeenten n bijzondere en opvallende locaties. Met een goede onderbouwing en concrete uitwerking van het beleid in bijzondere projecten wil Utrecht zich landelijk gaan onderscheiden.
Hoe gaan we dat doen? Wij zullen het aanwezige creatieve vermogen gebruiken om in andere bedrijfstakken innovatie te stimuleren. Dit is belangrijk omdat het vermogen tot vernieuwing steeds meer de concurrentiekracht bepaalt. Consumenten hebben bovendien een steeds grotere behoefte aan emotie, verbeelding en beleving. Op dit moment leggen bedrijfstakken buiten de creatieve industrie nog moeilijk contact met creatieve bedrijven of kunnen zich soms nog moeilijk voorstellen wat de toegevoegde waarde van creativiteit kan zijn. Daarnaast willen we creatieve bedrijvigheid inzetten als profileringsinstrument van typisch Utrechtse themas en locaties.
Conclusie: kansen grijpen
De Triple A (Authentiek, Actief en Allen inclusief) die Roy van Dalm in zijn artikel Creatieve
stad of creatievenstad (MMNieuws 4/5-07) benoemt, spreekt mij als kader aan. Ik vertaal ze naar de Utrechtse regio.
Authentiek: de provincie Utrecht heeft naast stedelijke kwaliteiten veel natuurlijke kwaliteiten (Heuvelrug) in huis. De groene kwaliteit van de stad en regio Utrecht wordt door de creatieve klasse het meest als belangrijke woonmotief genoemd, zo constateert wetenschapper Oedzge Atzema (MMNieuws 4/5-07). Samen met de menselijke maat van het culturele leven en de monumentale en architectonische kwaliteit van gebouwde omgeving zijn dit kwaliteiten die de authenticiteit van Utrecht accentueren. Het programma biedt de ruimte om deze kwaliteiten te gaan versterken.
Actief: de provincie Utrecht wil de kansen die zij ziet op het gebied van cultuur en economie grijpen en creatieve bedrijvigheid actief gaan stimuleren en ontwikkelen, met name gericht op orgware en software.
Allen inclusief: het programma overstijgt de traditionele indeling van economie en cultuur n heeft oog voor alle creatieve vormen van bedrijvigheid. Bovendien zijn we ervan overtuigd dat creativiteit pas echt kan worden gestimuleerd als er ruimte wordt gelaten voor de creatieve productie en consumptie van zoveel mogelijk groepen en netwerken. Pas dan kunnen de kansen van cross-overs goed worden benut.
Het gebruik van creatief talent en vaardigheden in andere bedrijfstakken
We denken aan de inzet van creatieve bedrijven als architecten, vormgevers, kunstenaars, fotografen, uitvinders en conceptontwikkelaars in bedrijfstakken als midden- en kleinbedrijf, toerisme, horeca, onderwijs en bankwezen. De creatieve ondernemers kunnen hier nieuwe denkwijzen, concepten, ontwerpen of andere vormen van creativiteit introduceren. Dit komt ten goede aan de vernieuwing en het imago van het MKB, de bedrijven en hun producten/diensten.
Profilering van onderscheidende themas en/of locaties
Hierbij denken we aan projecten die onderscheidend zijn voor de provincie Utrecht binnen de Randstad en Nederland. Een innovatieve markering van de verdedigingslinies Limes of Grebbelinie, een nieuw licht op de historische kernen van Utrecht en Amersfoort of een bijzondere bestemming voor typisch Utrechts erfgoed als kastelen en buitenplaatsen. Zo ontstaan mogelijkheden voor nieuwe projecten met een grote uitstraling en een imagoversterkende functie.
Kansen voor Utrecht
Het opleidingsniveau in de provincie is gemiddeld het hoogst in Nederland
Binnen Nederland en Europa is de provincie een economisch sterke regio: een kennisintensieve regio (bijv. UU, TNO e.d.) en bedrijven, waaronder een grote concentratie zakelijke dienstverlening (consultancy)
De aanwezigheid van creatieve bedrijven in de provincie is bovengemiddeld. Van de groei van de creatieve industrie in de Noord-Vleugel is die in de provincie relatief het hoogst
Het aantal mensen met een creatief beroep is in de provincie bovengemiddeld
De provincie kent een hoge concentratie van culturele voorzieningen en een hoge concentratie van kunstenaars en vormgevers ten opzichte van de rest van Nederland
De stad Utrecht zet in op gaming en design
Het eigenlijke kernmerk van de provincie Utrecht is diversiteit, maar in de profilering moet worden gekozen voor enkele smaakmakers
Springplank voor talent (kraamkamer Randstad)
Aan dit artikel kunnen geen rechten worden ontleend.
Met dank aan LAgroup, Leisure & Arts Consulting
