Waar je vanaf dag één liefdevol uitgekieperd wordt. Waar je in sneltreinvaart je eigen ontwikkelvragen leert formuleren. Waar je toekomstige opdrachtgevers kind aan huis willen zijn. Met twee benen in de samenleving en de vingers op de toetsen of in de klei. Waar je je kunt verloven met de kunst en een innige relatie onderhoudt met de wetenschap. Waarvan uit een Marrokaans-Nederlandse acteur op zoek gaat naar internationaal publiek en samenwerkt met studenten uit China. Waar je als student in Amsterdam inlogt op het virtuele projectontwikkellab van de Utrechtse academie. Waar kunstenaars, wetenschappers, managers uit binnen- en buitenland zich verdringen om te mogen doceren. Een baken van innovatie en creativiteit in de wijk waarin jouw academie staat. Waar je zowel een professionele ondernemer kunt worden als een ondernemende professional. Waar je nooit echt helemaal afscheid meer van neemt omdat je je leven lang blijft leren…
Meer ondernemerschap
Hoe het kunstvakonderwijs er precies uit zal zien in 2020 is niet precies te voorspellen. Maar dat het enige trekken zal vertonen van het beeld dat ik hierboven schets, daar geloof ik wel in. Het kunstvakonderwijs wordt aan alle kanten uitgenodigd om haar plaats in te nemen in het versterken van de innovatiekracht van Nederland, en om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. En er zijn steeds meer voorbeelden waarin dat vruchten afwerpt. Deze ontwikkeling stelt hoge eisen aan het ondernemende en innovatieve vermogen van de studenten (en daarmee aan het onderwijs). Het kunstvakonderwijs wil die uitdaging ook aangaan. Dat heb ik gemerkt in de drie jaar dat ik leiding gaf aan het programma Creative Co-makership. Creative Co-makership was een initiatief van Kunstenaars&CO en Kunst&Zaken in opdracht van de ministeries van OCW en EZ als onderdeel van het actieprogramma Cultuur & Economie, en had als doel het creëren van meer ondernemerschap en een breder beroepsperspectief voor studenten inhet kunstvakonderwijs.
Grenzen doorbreken
Dat hebben we gedaan door samen met het kunstvakonderwijs te kijken wat er al wel gebeurt en hoe we dat zo snel mogelijk zouden kunnen omzetten in een niet aflatende, duurzame onderwijsvernieuwing. Brekend met grenzen van opvattingen, tradities, disciplines, hiërarchie en over de grenzen van de afzonderlijke instituten heen. We werkten daarbij samen met drie ‘vooroplopende’ partners: de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, ArtEZ en de Willem de Kooning Academie. Het was een programma vol met ontmoetingen: leerbijeenkomsten, inspiratiemiddagen, en expertmeetings en afgesloten met de zeer geslaagde manifestatie Matching: de kracht van co-creatie, met 140 deelnemers uit het kunstvakonderwijs, culturele instellingen, ondersteunende en belangenorganisaties, gemeentelijke en landelijke overheid, en met kunstenaars zelf natuurlijk.
Harde resultaten
Wij kijken met tevredenheid op de resultaten terug. We hebben ervoor kunnen zorgen dat meer dan 300 mensen uit het hele kunstvakonderwijs, en daarbuiten, met elkaar aan de slag gingen om ondernemerschap in de haarvaten van het onderwijs te brengen. Daarbij is er een gedeelde visie ontwikkeld op wat ondernemerschap voor kunststudenten kan betekenen en waarin plaats is voor zowel de professional die ondernemend in zijn beroep staat, als voor de ondernemer ‘pur sang’ die ervoor koos om in de kunstsector te ondernemen. Ook is meer zicht ontstaan op de reikwijdte van de toekomstige beroepspraktijk. Op onderwijskundig gebied zijn er door uitwisseling van praktijkvoorbeelden veel ideeën ontwikkeld over het belang en de rol van confrontatie met de praktijk (in, en buiten projecten) en hoe je die kunt omzetten in nieuwe didactische modellen.
We maakten een verslag van hoe we deze opdracht hebben aangepakt en wat de resultaten zijn. Het schetst een beeld van de vernieuwingen die het kunstvakonderwijs heeft doorgevoerd, en laat zien hoe Creative Co-makership bijdroeg aan de duurzaamheid van die innovaties. Wij hopen dat u het beeld herkent en dat het u inspireert tot verdere ontwikkeling. Zodat in 2020 kunstvakopleidingen niet alleen plekken zijn waar tradities gedoceerd worden, maar ook laboratoria, met een verbindende functie; plekken waar kunstenaars samenkomen en waar kruisbestuiving plaatsvindt.
Het eindverslag van Creative Co-makership is te bestellen via lhuiskens@kunstenaarsenco.nl
