De ster van de marketeer in podiumland is volgens Anneke Mengerink nog steeds rijzende. Zonder marketeers geen gevulde zalen. Voor de marketeer is het publiek van gisteren van levensbelang. Zij zijn de mensen die ze vandaag een bericht kunnen sturen. Om te vragen of ze morgen weer willen komen. Het publiek van gisteren vormt de basis onder de programmering. De basis onder doelgroepenanalyses en marketingcampagnes. Zonder hen blijven zalen leeg en kunnen voorstellingen en concerten niet plaatsvinden. Zij zijn het die herkennen waar het podium mee bezig is. Zij zien dat de ene voorstelling voortkomt uit de andere. Ze begrijpen Shostakovich omdat ze ook Beethoven hebben gehoord. Ze kopen kaartjes voor de Vlaamse choreograaf Anne van de Broeke, omdat zij vorig seizoen zo’n verrassende voorstelling in de Dans Click presenteerde. Zij vertrouwen een blind date serie. Omdat ze al eerder aangenaam werden verrast door nieuw talent.
Waarom deze bekentenis? Onlangs werd ik geciteerd naar aanleiding van het educatief programma van het Gelders Orkest. Ik zei onaardige dingen over het vergrijzende publiek. Ik was erg verguld omdat drie keer 500 kinderen uit stad en regio onze concertzaal vulden. Om ademloos naar het orkest en Edwin Rutten te luisteren. Daar zat mijn publiek van overmorgen, terwijl ik zo vertrouwd ben met het publiek van gisteren. Hoe zou ik ze ooit kunnen verleiden om nog eens terug te komen? Een schier onmogelijke opgave in een tijd van massamedia en pophysterie rond Kus, K3 en Ralf van het Junior Songfestival. Ja, zelf word ik gelukkig van het bombastische van de Ouverture 1812 en van de opzwepende cello van Gabriel Libkind. Maar wie nog meer? Het gaat me aan het hart als ik zie dat de klassieke Nederlandse concertzalen langzaam steeds leger worden (met het Amsterdamse Concertgebouw als enige uitzondering die de regel bevestigt). Dus pieker ook ik over de vraag hoe dit tij valt te keren. En vraag ik me af of alle orkesten nu moeten gaan spelen met Christina Branco of Wende Snijders. Of dat ze zich juist moeten toeleggen op de oorspronkelijke orkestpraktijk. Omdat kwaliteit zich nu eenmaal niet verloochent. Omdat cultuurmarketing begint bij het cultuurproduct en niet bij de consument.
Het is een bekende uitspraak dat kunst draait om het vervullen van behoeftes waarvan de consument niet eens wist dat hij ze had. Bij het klassieke repertoire is dat wellicht nog meer het geval dan bij alle andere genres. Want dertigers en veertigers lijken liever te luisteren naar Moke dan naar Bart Scheeman. En als marketing verleidingskunst is, dan is voor dit genre nog wel wat lipstick en parfum vereist. Net als Elsbeth Meijer zie ik een enorme kloof die moet worden overbrugd. Maar het is de moeite waard. De kamermuziek en de symfonische orkesten dragen de identiteit van concertzalen. Zonder klassieke klanken vervallen deze tot partyparadijzen. We moeten er alles aan doen om dat deel van de programmering te behouden. Het publiek van gisteren vormt daarbij de basis, die moet je koesteren als je eigen kinderen. Maar juist de kinderen van nu moeten er voor zorgen dat ook over vijftig jaar die prachtige gebouwen nog gevuld zijn met verheven klanken. Ik weet de oplossing nog niet. Maar ik krijg wel kippenvel bij de eerste ouverture van Peer Gynt. In het zicht van duizend gespitste kinderoren, die nog nooit zoiets moois hebben gehoord. Tegelijk ben ik me ervan bewust dat die ervaring alleen kan bestaan bij de gratie van de velen die gisteren al wisten wat dit fraaie orkest volgende maand gaat spelen. De brug over die kloof, pfff, ga daar als marketeer maar eens aan staan.
