Zwolle kampt met een gebrek aan bekendheid. Vanuit hun basisschoolperiode kunnen de meeste mensen het rijtje ‘Zutphen-Deventer-Zwolle-Kampen’ nog wel opdreunen. Monumentalen Hanzesteden, omringd door gordels van water en lommerrijke stadsomwallingen. Herinneringen aan de economische hoogtijdagen van weleer. Zwolle is echter niet verstild in de tijd, ontdekken veel bezoekers tot hun verbazing als ze er eindelijk eens komen.
Het landschap wordt, reizend vanuit Apeldoorn, steeds leger. Het hoge noorden is voelbaar en ineens doemt Zwolle op, een indrukwekkende verzameling kantoorlocaties en monumentale torens. Veel bezoekers die Zwolle voor het eerst bezoeken raken visueel verrast. En dat niet alleen; Zwolle is, anders dan velen weten, booming business. In meerdere economische rankings behoort Zwolle tot de koplopers. Ook op creatief gebied heeft de stad veel te bieden, al springt het niet direct in het oog. Terwijl Eindhoven alom bekendstaat als designstad, Hilversum als stad van nieuwe media en Arnhem als modestad is over het creatieve leven in Zwolle maar weinig bekend. Iedereen heeft van de Librije gehoord, het driesterrenrestaurant van Jonnie en Thérèse Boer, maar dat Zwolle ook hoog scoort op het gebied van festivals, culturele evenementen en klassieke muziek weten maar weinigen.
Religie
Een verklaring ligt in de historie van de stad. Zwolle telt nagenoeg 120 duizend inwoners. Bij een dergelijke omvang denkt men al gauw aan spannende creatieve milieus en rafelige randjes. Maar Zwolle is altijd een keurige dienstenstad geweest. Het ontberen van industrieel erfgoed maakt dat Zwolle niet kan pronken met pareltjes als de Westergasfabriek (Amsterdam), de Van Nellefabriek (Rotterdam) of de oude Philipsgebouwen/Strijp S (Eindhoven). Het typisch Zwolse creatieve vermogen zal vanuit een andere hoek moeten worden aangeboord. Wat mensen drijft in Zwolle is onder meer een hang naar religie en filosofie. Op het eerste gezicht is het niet direct opvallend, maar bij een nadere kennismaking met stad en bewoners wordt duidelijk dat religie de stad beroert en beweegt. Geen dogmatische leer maar een milde toon die het dagelijkse leven, werk en kunst beroert. Moderne devotie is een begrip in Zwolle. Je ziet het terug in de kunst en in het lezingencircuit. De regio is al jarenlang thuisbasis voor zowel de kunstacademie als de theologische universiteit. Een ogenschijnlijk bijzondere combinatie die bij nadere beschouwing een heel mooie symbiose heeft opgeleverd. Zwolle heeft een boodschap te brengen en doet dat ook, maar op eigentijdse
wijze. Het is ook terug te vinden in de jongerencultuur. Zwolle wordt wel de hiphopstad van Nederland genoemd – en terecht. Rapformatie Opgezwolle en rapper Typhoon hebben in Zwolle hun thuisbasis en hebben de Nederlandstalige rap populair gemaakt.
Vicieuze cirkel
Daarmee is een aantal interessante dragers van de Zwolse creativiteit de revue gepasseerd: historisch besef, (culinaire en klassieke) kwaliteit, festivalstad, moderne devotie, jongerencultuur. Helaas zijn deze kanshebbers nog niet tot een eenduidige, sterke drager samengesmeed. Er is nog een andere kracht: het ruime
aanbod aan creatief onderwijs. Het is alsof de regio zich hiervan niet voldoende bewust is, mogelijk omdat Zwolle (nog) geen imago heeft opgebouwd als studentenstad, of omdat de regio geen (duidelijk) creatief imago heeft. De student die zich graag wil vestigen in een creatief milieu kiest daarom niet voor Zwolle, waarmee zich een vicieuze cirkel aandient. Er is niet voldoende aanwas van onderop om de sector sterker, groter en vernieuwender te maken. De creatieve sector in Zwolle blijft daardoor in absolute zin vooralsnog relatief
klein.
Profilering
De eerste voorzichtige stappen zijn gezet om de creatieve sector te verstevigen. De regio kende tot voor kort alleen sectoraal overleg. Sinds vier jaar werken provincie,gemeente, onderwijssector, bedrijfsleven, woningbouwsector en de creatieve sector samen in de Stichting KIZ (Kreatieve Industrie Zwolle). KIZ heeft zich in eerste instantie toegelegd op het vormen van een gezamenlijk (digitaal) netwerk en het bieden van laagdrempelige netwerkbijeenkomsten, waardoor de sector al aan zichtbaarheid heeft gewonnen. De komende periode zal de focus meer en meer liggen op het stimuleren van innovatie en cocreatie, waarbij provinciebreed wordt samengewerkt. Ook het bedrijfsleven in de regio begint initiatieven op dit vlak te ontplooien, meestal in de vorm van brainstormsessies waarbij creatieven hun concrete kijk op vraagstukken kunnen inbrengen. Profilering en versterking van de sector in de regio Zwolle zal in grote mate afhangen van de wil en inzet van belanghebbenden en het innoverend vermogen van de creatieve sector zelf, zeker nu de overheid zich op dit domeinmeer en meer begint terug te trekken als subsidiegever.
Auteur: Tekst: Sonja Scholten Sonja Scholten is sociaal geograaf en werkzaam als zelfstandige op het gebied van regionaal-economische ontwikkeling. Ze is onder andere projectleider bij de stichting Kreatieve Industrie Zwolle (KIZ) (s.scholten@kiz-zwolle.nl).
Referenties:
Links:
