Ruimtebehoefte voor vrijetijdssector neemt toe
De groei van de vrijetijdssector wordt in de Vijfde Nota onderkend. Voor recreatiebedrijven, recreatieruimte en sportvoorzieningen wordt de extra ruimtebehoefte tot 2030 geraamd op 144.000 hectare. In vergelijking met het ruimtegebruik in 1996 (bijna 83.000 hectare) is dit anderhalf keer zoveel. De ruimte voor recreatie in de steden, waarbij met name museumbezoek en sightseeing worden genoemd, is verwerkt in de opgave voor wonen en werken. Voor wonen is de ruimtebehoefte tot 2030 geraamd op 39.000 tot 85.000 hectare, voor werken is dit 32.000 tot 54.000 hectare.
Op zoek naar ruimtelijke kwaliteit
Ruimtelijke ordening is meer dan het ruimte maken voor de sectoren. Centraal staat het bewaren en vergroten van de kwaliteit van de ruimte. In de Nota worden in dit verband zeven criteria voor ruimtelijke kwaliteit geformuleerd. Deze criteria zijn richtinggevend voor de ruimtelijke inrichting van Nederland voor de komende dertig jaar.
De vrijetijdssector als motor voor ruimtelijke kwaliteit
De aanbieders op de vrijetijdsmarkt kunnen als dragers van content en identiteit een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van ruimtelijke kwaliteit. In de komende nummers van MMNieuws zal ik hier vanuit een sectorale en ruimtelijke benadering nader op ingaan. Ter inspiratie alvast een aantal mogelijkheden. Cultureel erfgoed geeft plaatsen een eigen karakter. Door de symbolische waarde te versterken neemt de ruimtelijke diversiteit toe. Door een eigentijdse benadering van nieuwe aanbieders op de markt, zoals bijvoorbeeld themaparken, kunnen de contrasten worden versterkt. De content van de sector biedt aanknopingspunten voor het versterken van economische en functionele functionaliteit. Voorwaarde is wel dat er gezocht wordt naar inhoudelijk zinvolle combinaties. De bijdrage aan culturele diversiteit is evident. Niet alleen de veranderingen in de bevolkingssamenstelling, maar nog meer de internationalisering en het toerisme bieden mogelijk voor het strategische benutten van de kwaliteit. Sociale rechtvaardigheid wordt niet alleen bereikt door cultuur (ruimtelijk) bereikbaar te maken voor lagere inkomensgroepen, maar vooral ook door aan te sluiten op de behoeften van deze doelgroepen. Duurzaamheid in economische en sociaal-culturele zin wordt bereikt door de economische potentie van de vrijetijdsmarkt, waar mogelijk, te koppelen aan sociaal-culturele ontwikkeling. Dit aspect krijgt in bijvoorbeeld de stedelijke vernieuwing onvoldoende aandacht. Het vergroten van de aantrekkelijkheid van de ruimte? door het behouden van landschaps- en stedenschoon wordt in de Nota al genoemd als een cultuuropgave. In veranderend Nederland zal echter vooral de inpassing van nieuwe ontwikkelingen (ICT en vermaak) als een cultuuropgave opgevat dienen te worden. Het inspelen op de menselijke maat, waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften en de belevingswereld van de burgers spreekt voor zich. De behoefte aan afwisseling groeit. Mensen willen steeds meer belevenissen en stellen op verschillende momenten verschillende eisen aan de ruimte. Het behouden, versterken en realiseren van nieuwe identiteitsdragers en product-marktcombinaties wordt hierbij steeds belangrijker voor het behouden en vitaliseren van ruimtelijke kwaliteit.
Terugtredende overheid vraagt om initiatief
De Vijfde Nota is een strategische, richtinggevende en inspirerende beleidsnota. De beleidsvrijheid van de andere overheden wordt zo groot mogelijk gehouden. De uitwerking en uitvoering wordt overgelaten aan andere overheden en private partijen. Naar mijn mening zal participatie van de vrijetijdssector in veel gevallen een belangrijke bijdrage leveren aan ruimtelijke kwaliteit. Of zoals M.J. Wolf het stelt: locally, globally, internationally, we are living in an entertainment economy.
