De concurrentie in de Nederlandse dierentuinenbranche is hoog. Daarom proberen de dierentuinen zich op verschillende manieren te positioneren: van meest kindvriendelijke dierentuin tot aan het leukste dagje uit tussen de apen. Wildlands Adventure Zoo heeft de afgelopen jaren groot ingezet op beleving. Een prestigeproject volgens zoo expert Goof Lukken: “In Drenthe was het dierenpark vroeger een belangrijke attractie. Het plan werd daarom heel ambitieus neergezet. De regio wilde zich zo op de kaart zetten.”
Hybride Parken en Virtual Reality
De combinatie tussen attracties en een dierentuin is niet nieuw. In de Verenigde Staten zijn talloze voorbeelden te vinden van hybride parken. Daar is te zien dat beleving werkt en dat het ook als oplossing gebruikt wordt om allerlei ethische kwesties uit de weg te gaan. Het werken met circusdieren wordt aan banden gelegd, het houden van shows met dieren levert veel discussie op en er wordt dierentuinen verweten dat ze teveel focussen op entertainment in plaats van educatie en conservatie. Amerikaanse parken zoals SeaWorld verleggen de focus daarom van shows met dieren naar meer attracties, zoals de langste, hoogste en snelste achtbaan van Orlando: Mako.
Bart Stadhouders:
Het traditionele model van het houden van dieren in verblijven is niet heel lang meer houdbaar.Een andere belangrijke ontwikkeling is de opkomst van Virtual Reality en daarmee ook de eerste virtuele dierentuin. In 2018 is in Ghangzhou Zoological Garden in China de eerste virtuele dierentuin geopend die werkt met een combinatie van verschillende technieken zoals Augmented Reality (AR), Virtual Reality (VR), hologrammen, 3D projecties en QR codes. Er zijn geen grote verblijven nodig, er is geen stress bij dieren, er zijn geen shows met levende dieren, geen kosten voor medicatie, verzorging en veilige verblijven. Educatie kan nog steeds een belangrijke rol vormen en met het gebruik van geur-, licht- en geluidseffecten en interactie met de virtuele dieren simuleer je een zo echt mogelijke omgeving. Het is zelfs mogelijk om uitgestorven dieren te laten zien.
To experience or not to experience?
Dit klinkt als de ideale oplossing voor allerlei ethische discussies rondom het houden van dieren in gevangenschap, maar is dit ook wat de bezoeker graag zou willen ervaren? Een dagje dierentuin met de familie is voor veel mensen toch een sociale aangelegenheid. De eerste resultaten in Ghangzhou laten zien dat een virtuele dierentuin wel degelijk toekomst heeft. In de eerste fase lag de focus op entertainment en games en de volgende uitbreidingen van de virtuele dierentuin richten zich op educatie en onderzoek (Fontes, 2018). De reacties op de virtuele dierentuin onder met name kinderen zijn heel positief en met meer dan 4 miljoen bezoekers per jaar is Ghangzhou een van de meest populaire dierentuinen van China.
Daarnaast laten ontwikkelingen in bijvoorbeeld de Verenigde Staten zien dat VR niet alleen een individuele beleving hoeft te zijn. Zo kunnen bezoekers in The Void in Disney Springs Orlando een gedeelde virtuele beleving ervaren rondom Star Wars of Wreck-it Ralph. In The Void zie je elkaar in een virtuele wereld, kun je met elkaar communiceren en is het zaak om elkaar te helpen door deze virtuele wereld. En in Utah opende onlangs experience park Evermore waar het volledig draait om beleving en iedere bezoeker een rol inneemt in een verhaal dat telkens weer anders is. Ook dierentuinen en aquaria in de Verenigde Staten implementeren steeds meer VR en AR technieken. Een mooi voorbeeld hiervan is Encounter: Ocean Odyssey in New York City. Met behulp van motion-capture technologie laten ze de bijzondere dieren uit de oceanen zien zonder dat er gewerkt wordt met levende dieren. Bovenstaande ontwikkelingen laten zien dat de dierentuinenbranche aan het veranderen is. De grens van wat ethisch aanvaardbaar is lijkt telkens weer te verschuiven en het traditionele model van het houden van dieren in verblijven is niet heel lang meer houdbaar. Als het geld dat in de toekomst wordt verdiend met de virtuele dierentuin ten goede komt aan meer educatie, meer conservatie en meer onderzoek dan zal dat een positief effect hebben op de mondiale biodiversiteit en kunnen wij de natuur doorgeven aan toekomstige generaties.
Bronnen
- Fontes, M. (21 januari 2018). Virtual Reality Zoo: Guangzhou virtual reality zoo a big hit with visitors. Opgehaald op https://news.cgtn.com/ News
- Von Piekartz, H. (6 april 2019). Zonder dieren weinig beleving in Emmen. De Volkskrant 6 april 2019. https://www.gzzoo.com/en
NB: dit artikel verscheen eerder in het magazine Uncover ‘Leisure for a better world’ van Breda University of Applied Sciences.
