De waarde van trendwatching

Trendwatching in tijden van crises
Deze voorbeelden tonen klip en klaar aan dat trendwatching niet langer geassocieerd wordt met het turen in een glazen bol, maar serieus genomen wordt als instrument voor strategische (business)innovatie. Bakas ziet in de huidige tijd van onzekerheid een voedingsbodem voor het ontstaan van creativiteit, inspiratie en innovatie. Trendwatching kan worden ingezet om deze positieve energiestromen in heldere banen te leiden. Via het inventariseren, analyseren en interpreteren van ontwikkelingen uit heden en verleden kan een vertaalslag naar de toekomst worden gemaakt. Dit op basis van gedegen kwalitatief en kwantitatief onderzoek in combinatie met een flinke dosis creatief vermogen, nieuwsgierigheid en een open blik op de toekomst.

Leisure trends
Op 22 oktober j.l. gaf Bakas een masterclass Trendwatching aan de Academy for Leisure te Breda. Voor een publiek bestaande uit toekomstig ondernemers in de vrijetijdsindustrie hield hij een sprankelend betoog over de waarde van trendwatching. Het was een aansporing om cruciale ontwikkelingen te leren onderscheiden van bijzaken en als ondernemer te focussen op die trends waar het werkelijk om draait. Voor wat betreft de toekomst van de vrijetijdssector benadrukte Bakas vier centrale thema’s. Te weten: het postmaterialisme, de populariteit van groen, de grensvervaging tussen ‘real & virtual life’ en, tot slot, de nieuwe kansen voor ondernemerschap en innovatie.

Postmaterialisme
De economie van het postmaterialisme is ook wel te betitelen als de economie van het geluk. De consument van de toekomst is meer geïnteresseerd in persoonlijk geluk dan in materiële zaken. Een begrip als welstand of welvaart verschuift naar de achtergrond en wordt vervangen door een nadruk op welbevinden. Zelfontplooiing en het realiseren van een juiste balans tussen werk en privéleven worden belangrijker dan geld en status. Persoonlijke vrijheid en het kunnen maken van eigen keuzes staan hoog in het vaandel, omdat zij gerelateerd zijn aan een hoger geluksniveau. Voeg hierbij het gegeven dat de medische technologie zich in rap tempo ontwikkelt en het huidige loopbaanconcept op de helling gaat. Als mensen een leeftijd van 100 tot 120 jaar zullen bereiken, en dit in goede gezondheid, dan is het voorstelbaar dat men niet slechts één carrière doorloopt en één duurzame relatie aangaat, maar dat op alle denkbare terreinen het verlangen naar meer afwisseling opkomt. Een uitvloeisel van het streven naar geluk is een consument die alles verandert wat niet naar zijn zin is. Of dit nu het werk, de relatie, het eigen lichaam of iets anders betreft.

Groen populair
Global warming en klimaatsverandering zijn onontkoombaar. Ook waarschuwt Bakas voor de op handen zijnde ‘pole shift’ met alle gevolgen van dien. Tegelijkertijd benadrukt hij dat deze processen passen in een natuurlijke cyclus en dat uit deze crises de broodnodige innovaties zullen voortkomen. Groene energie en technologie winnen aan populariteit. Hoewel de afhankelijkheid van olie nog dertig tot veertig jaar zal voortduren nemen schone energiebronnen een hoge vlucht. Naar verwachting van de trendwatcher zal het vliegvervoer over vijfentwintig jaar niet langer afhankelijk zijn van olie. Tegelijkertijd verwacht hij een afname van het massatoerisme per vliegtuig. Dit laatste vanwege de opkomst van een fenomeen als virtueel toerisme.

Grensvervaging ‘real & virtual life’
De grens tussen reëel en artificieel vervaagt. Het heersende vakantieconcept met componenten als vervoer, verblijf en vermaak wordt geheel of gedeeltelijk van een nieuwe lading voorzien en vervangen door virtuele alternatieven die in de thuissituatie genoten kunnen worden. Bakas is er sowieso van overtuigd dat veel van onze toekomstige experiences een virtueel karakter gaan dragen. Het traditioneel ervaren onderscheid tussen het echte leven en het virtuele leven verdwijnt in de perceptie van de consument. Een voorbeeld als virtual spinning laat zien dat dit geen science fiction is, maar werkelijkheid. Wat betekent de genoemde grensvervaging voor het bezoek aan concerten, evenementen en musea? De cruciale uitdaging waar de vrije­tijdsmanager voor staat, is hoe het aanbod zodanig om te vormen dat de consument het exceptioneel genoeg vindt om het live te willen ervaren en beleven. Met andere woorden: voor welk aanbod is de consument bereid zijn huis te verlaten, voor welk aanbod wil hij meer betalen en/of welk aanbod wil hij graag in het bijzijn van anderen beleven?

Nieuwe kansen voor ondernemerschap en innovatie
Soms komen innovaties uit het niets en soms zijn het ontwikkelingen die voortborduren op het geen er al was. Vernieuwingen waar de ondernemer zeker rekening mee moet houden zijn: robotisering, nanotechnologie, peer-to-peer banking en een economisch systeem waarin transfersommen betaald worden ingeval werknemers de overstap maken naar een nieuwe werkgever. Trends betreffende postmaterialisme, groene technologie, virtual reality en genoemde innovaties bieden de ondernemer een andere kijk op de werkelijkheid en geven zodoende aanleiding tot het creëren van nieuwe oplossingen. De succesvolle vrijetijdsmanager van de toekomst is degene die deze trends op waarde weet te schatten en te vertalen naar een innovatief aanbod dat de consument zal verrassen en boeien. In dit kader onderstreept Bakas het belang van verhalen. Ongeacht of het nu gaat om het verhaal van Hansje Brinker die Nederland redde door zijn vinger in de dijk te steken of om de Bertolli droom, de bindende kracht van storytelling mag niet worden onderschat.

Toekomst van vrije tijd
De boodschap die Bakas de vrijetijdssector te bieden heeft, is positief. De relevantie van vrije tijd voor het individu zal alleen maar toenemen. In de economie van het geluk liggen eenzaamheid en verveling voortdurend op de loer. Vrije tijd kan via ‘management of loneliness & boredom’ de consument een uitweg bieden. Zelf reserveer ik voor dit perspectief liever de term ‘happiness management’ (Rooijackers, 2007). Centraal hierin staat het optimaliseren van het niveau van subjectief welbevinden via het domein van de vrije tijd. De nadruk verschuift van het regisseren van belevenissen naar het faciliteren van duurzame positieve veranderingen (transformaties) in het leven van de consument. Wie weet, biedt het volgende boek van Bakas op dit
gebied verfrissende aanknopingspunten.
De werk­titel is in ieder geval veelbelovend,
namelijk The future of love.