Picasso zei ooit: ‘Alle kinderen zijn geboren kunstenaars. Het probleem is om die kunstenaar te blijven als we groter worden!’. Alhoewel niet iedereen het bij zichzelf ook zo ervaart, heeft ieder mens ongekende creatieve vermogens in zich. Bij sommigen leidt dat altijd tot veel ideeën. Anderen komen zo tot heldere vragen en kansen. En weer anderen gebruiken hun creativiteit om ideeën uitvoerbaar te maken. Creativiteit uit zich op veel verschillende manieren. Het zijn niet alleen de mensen uit de creatieve en culturele sector die creatief kunnen zijn.
Hoe boor je die verscholen creatieve talenten bij jezelf en bij anderen aan? Al meer dan zeventig jaar wordt hier praktisch onderzoek naar gedaan bij het International Center for Studies in Creativity in Buffalo bij New York, het Mekka van het creatief denken. Al in de jaren veertig zag Alex Osborn (van het beroemde reclamebureau BBDO en uitvinder van de werkvorm ‘brainstorming’) vier bepalende factoren die ieders creatief denken vleugels geven. Zijn vier gouden regels voor effectieve creativiteit zijn:
• stel je oordeel uit tot later
• vrij en associatief denken is welkom
• heel veel ideeën zijn nodig om tot heel goede ideeën te komen
• slimme en onverwachtse combinaties maken ideeën veel sterker
Magie van de Third Third
Met die wetenschap hebben we nog niet direct die fantastische ideeën waar velen naar op zoek zijn. Het is net als een glas koel koud water uit de kraan. Eerst laat je de kraan even lopen totdat het lauwe water er uit is. Daarna wordt het lekker. Het is met originele ideeën net zo. Eerst komen de gewone ideeën op tafel, daarna de minder gewone, om tot slot bij de ongebruikelijke ideeën uit te komen. Dit wordt in Creative Problem Solving (CPS) ook wel de Magie van de Third Third genoemd. Om dit voor mensen wat gemakkelijker te maken zijn er tal van creatieve denktechnieken ontwikkeld die kunnen helpen om out-of-the-box te denken. De magie van de Third Third was dit jaar het thema van een van de drukbezochte workshops op de Marketingdag voor de Podiumkunsten. Over het algemeen zijn mensen dit niet gewend en blijven ze hangen in hun geijkte denkpatronen. Het is hier de kunst om je aandacht te verleggen van de Zone of Familiarity naar de Area of Discovery.
Heb je al die technieken wel nodig? Ook als je denkt dat je zelf al heel creatief bent in je werk? Ja! Tal van onderzoeken wijzen uit dat wanneer je het creatieve zoekproces meer structuur geeft, de kwaliteit van je ideeën en oplossingen fors toeneemt. Ook in de culturele en creatieve sector? Ja, juist hier! En dan zeker ook in samenwerking met klanten en andere sectoren. Waarom? Omdat de aanwezige creatieve vermogens onvoldoende benut worden, terwijl ze juist hier hard nodig zijn. Ook als creatieve professional verval je gauw in je eigen patronen, de fuik van de hectiek en de verleiding van de eerder bewezen oplossingen. Slim gebruik van de bewezen principes uit Creative Problem Solving kunnen je hierbij helpen te excelleren in je doe- en denkkracht.
Meteen na het bedenken van zoveel mogelijk ideeën komt de grote valkuil van het oordeel. Onze logica heeft een voorkeur voor de bekende weg en voor gemakkelijk te realiseren ideeën. Over het algemeen zijn die niet bijster origineel. Daarom zie je in veel brainstormsessies vaak teleurgestelde mensen omdat de uiteindelijke resultaten weinig meer laten zien van de potentie die werd ervaren in de Third Third. Een lastige spagaat om de waarde van deze ideeën goed in te schatten. Ook hier is weer een flinke dosis creativiteit nodig om de wilde ideeën te vertalen naar werkbare voorstellen. Dit is het fenomeen van Making the Strange Familiar. Luisteren naar je intuïtie en het Lego-achtig spelen met losse ideeën zijn hierbij essentiële vaardigheden om de nieuwheid van de oplossingen te blijven vasthouden.Mensen in de culturele en creatieve industrie hebben over het algemeen hiervoor een zeer fijngevoelige neus.
Creative Fitness
Een gezond lichaam heeft aandacht nodig om gezond te blijven. Datzelfde geldt voor je eigen creatieve vermogens. Als je deze dagelijks vertroetelt, kun je erop rekenen dat je denkkracht de lenigheid heeft om met originele oplossingen te komen. Hoe meer we ons trainen om te denken met een bochtje, des te gemakkelijker wordt het om out-of-the-box te denken en met kansrijke oplossingen te komen.
Vijf uitdagende fitness oefeningen voor gespierde creativiteit:
1. Question Everything: stel zoveel mogelijk vragen voordat je met ideeën en oplossingen komt. Einstein besteedde van een uur 55 minuten aan het helder krijgen van de vraag en slechts 5 minuten om daarna tot briljante oplossingen te komen
2. Make Space: gebruik rust en reflectie als incubatie-tijd om zo het kritisch denken tot rust te brengen; het geeft de ruimte aan de taal van je intuïtie
3. Inspiration is Everywhere: laat je inspireren door bijzondere miniuitstapjes en activiteiten waarin je niet met je hoofd en met taal bezig bent
4. Open your Mind: nieuwe ideeën en inzichten ontstaan uit branchevreemde informatie; verdiep je regelmatig in andere sectoren die niets met jouw werk te maken hebben
5. Daily Impuls: maak je werkplek tot een inspirerende werkplek; zorg dat je veel inspiratiekracht om je heen verzamelt die kan leiden tot het onverwachtse
Creativiteit en Inspiratiekracht
Creativiteit en creatief denken werken verslavend. De opwinding van de bijzondere ideeën levert elke keer weer de energie en het enthousiasme om anderen aan goede ideeën te helpen. Dat is de kracht van de culturele en creatieve sector. Jezelf en anderen inspireren om bijzondere en innovatieve dingen te doen. Zonder creativiteit geen innovatie!
