In het vorige nummer van MMNieuws (2007 nr 8) startten we een inventarisatie van creatieve netwerken in Nederland. In dit nummer zetten we de schijnwerpers op de activiteiten en medewerkers van twee specifieke netwerken, Kennisland Nederland en Colin. Stichting Nederland Kennisland (KL) is een denktank op het gebied van kenniseconomie en innovatie die in 1999 is opgericht. Dat gebeurde in een Amsterdamse kroeg. Acht jaar later is KL uitgegroeid tot een organisatie met ongeveer vijftien vaste medewerkers, die op zeer uiteenlopende terreinen actief zijn.
KL onderzoekt, adviseert, bouwt netwerken, zet strategie uit, geeft onderwijs en staat op de barricade voor een kenniseconomie die zowel economisch als sociaal meerwaarde creert. Creatieve industrie is sinds een aantal jaar een van de kernthemas waar omheen KL projecten uitvoert. Als onafhankelijke stichting zonder structurele subsidie werkt KL in opdracht, maar ontwikkelt het ook veel eigen projecten waar vervolgens partners en financiers bij gezocht worden. Rondom het onderwerp creatieve industrie lopen er bij KL meerdere projecten en initiatieven. KL begeleidt de projecten die in de Creative Challenge Call zijn gehonoreerd. Een groot deel van die projecten loopt in de komende twee of drie maanden af. KL is ook nauw betrokken bij de evaluatie van de subsidieregeling. In samenwerking met Premsela, Stichting voor Nederlandse Vormgeving, onderzoekt KL momenteel businessmodellen in de creatieve industrie. Dat onderzoek gaat uit van de gedachte dat creatieven lang niet altijd de individualistische kunstenaars zijn die wars van welk commercieel oogmerk dan ook, alleen hun eigen ding willen doen. De creatieve industrie bestaat voor het overgrote deel juist uit ondernemers die heel goed weten hoe een business wordt opgezet en hoe geld verdiend kan worden. In het kader van dit onderzoek heeft KL op Picnic07/Amsterdam Cross Media Week een drukbezochte workshop georganiseerd waarin een aantal handreikingen aan creatieve ondernemers zijn gegeven voor het opzetten van een businessmodel. KL is op het terrein van creatieve industrie verder stevig bezig met het thema intellectueel eigendom (met name het auteursrecht). KL is trekker voor Creative Commons in Nederland (een internationaal licentiesysteem dat het mogelijk maakt om op alternatieve manieren met de mogelijkheden om te gaan die de auteurswetgeving biedt. Bij Creative Commons gaat het om sommige rechten voorbehouden in plaats van het gebruikelijke alle rechten voorbehouden). Binnen Creative Commons is een aantal weken geleden een pilot gestart samen met Buma/Stemra, collectieve rechtenorganisatie voor de muzieksector. In de pilot wordt het mogelijk voor bij Buma/Stemra aangesloten componisten en muzikanten om Creative Commons te gaan gebruiken en rechtenbeheer deels zelf invulling te geven (zie www.creativecommons.nl). KL is verder partner in het Europese netwerk Communia, waarin de betekenis van het publieke domein voor de Europese samenleving en economie centraal staat. Communia telt 36 deelnemers uit een groot aantal landen van de EU (en een aantal van daarbuiten), en is eind september officieel van start gegaan in Turijn. Tot slot is het project Beelden voor de Toekomst (BvdT) het vermelden waard. Dat is het grootste digitaliseringsproject van Nederlandse archieven dat ooit is opgezet. Uit de archieven van Beeld en Geluid (omroeparchief in Hilversum), het Filmmuseum en het Nationaal Archief wordt een schat aan materiaal geconserveerd, gedigitaliseerd en ontsloten. KL ontwikkelt binnen BvdT nieuwe diensten voor het ontsloten materiaal en is een spil in de auteursrechtenproblematiek waarmee de archieven te maken hebben. In dat verband is onlangs door KL op het Nederlands Filmfestival in Utrecht een rondetafel georganiseerd met de belangrijkste rechthebbenden en belangenorganisaties met betrekking tot de NederlandseFilm. Jeltje van Nieuwenhoven zat de rondetafel voor.
Activiteiten Kennisland Nederland:
begeleiding Creative Challenge Call-projecten
onderzoek naar businessmodellen in de creatieve industrie (met Premsela).
auteursrechtproblematiek (Creative Commons)
partner in het Europese netwerk Communia
digitaliseringsproject Beelden voor de Toekomst (BvdT)
wie zijn er bij kl bezig met creatieve industrie?
Joeri van den Steenhoven (js@kl.nl) is voorzitter en oprichter van KL. Hij is een duizendpoot die zich interesseert voor alles dat met kenniseconomie te maken heeft. Joeri denkt, schrijft, spreekt, adviseert, doceert, verzint projecten en leidt debatten over allerlei aspecten van de kenniseconomie. Naast Kennisland is hij bestuurslid van de Europese denktank Lisbon Council.
Martijn Arnoldus (ma@kl.nl) is projectleider Creatieve Verdienmodellen bij KL.
Hij werd opgeleid als sociaal geograaf, stortte zich op het thema creatieve steden, en kwam via die omweg terecht bij de brede problematiek rondom auteursrecht en creatieve industrie. Hij is nauw betrokken bij Creative Commons Nederland en het digitaliseringsproject Beelden voor de Toekomst.
Paul Keller (pk@kl.nl) is projectleider van Creative Commons Nederland. Voor
Creative Commons Nederland houdt hij zich voornamelijk bezig met de relatie tussen individueel rechtenbeheer en collectief rechtenbeheer. Sinds juli 2005 zit Paul in de Raad van iCommons, een internationale organisatie die zich inzet voor vrije cultuur, vrije toegang tot kennis, open software en open educatie.
Martijn Arnoldus
Colin: n jaar wijzer
Vanuit NHTV Internationale hogeschool Breda is in september 2006 leeronderneming Colin gestart. Colin, initiatief van de opleiding Vrijetijdsmanagement, biedt studenten de mogelijkheid om in het hart van de creatieve sector praktische ervaring op te doen en te werken aan hun kennis, competenties n netwerk. Het mes snijdt wat dat betreft aan twee kanten: studenten doen (werk)ervaring op, en ondernemers, creatieven en beleidsmakers worden gestimuleerd en ondersteund bij het ontwikkelen en uitvoeren van hun projecten en beleid.
Colin opereert niet meer alleen vanuit het
Bredase Blushuis, de vroegere brandweerkazerne die een nieuwe bestemming heeft gekregen als Bredaas brandpunt voor creatieve bedrijvigheid. Vanaf februari 2007 is Colin ook gehuisvest in het Tilburgse cluster Villamedia in het Veemarktkwartier. Subsidies vanuit de gemeenten hebben de start van deze netwerkorganisaties mogelijk gemaakt. Colin is nu iets meer dan n jaar actief en schetst de huidige stand van zaken.
versterken ondernemerschap
De doelgroep van Colin zijn de professionals in de creatieve industrie (van Midden en West-Brabant). Zowel op het gebied van cultuur, media en entertainment enerzijds, als op dat van de meer toegepaste kunstvormen als vormgeving, grafisch, fotografie en gaming anderzijds. Colin brengt de werelden van cultuur en economie dichter bij elkaar door middel van ontmoeting, informatie en inspiratie in de vorm van een website, bijeenkomsten en onderzoek. Primaire doelstellingen daarbij zijn het versterken van ondernemerschap, het versterken en zichtbaar maken van netwerken n het bijdragen aan kennisontwikkeling. Concreet doet Colin dat dus met diverse producten en diensten.
Ten eerste de actuele website www.colin.nl waarop informatie, nieuws en artikelen te vinden zijn gericht op professionals in de sector. Hier bestaat tevens de mogelijkheid je te registreren zodat je zichtbaar wordt in het Colin-netwerk. Wie een stapje verder wil, kan een miniportfolio aan te maken. Gedurende het eerste jaar hebben zich ruim 200 ondernemers aangemeld voor het digitale netwerk en zijn 35 miniportfolios geplaatst.
Ten tweede organiseert Colin op regelmatige basis netwerkevenementen. In allerlei vormen wordt inspiratie geboden, kennis gedeeld en interactie bevorderd. Het afgelopen jaar heeft Colin, deels in samenwerking met andere regionale spelers in het veld, een dertigtal bijeenkomsten georganiseerd. Deze lopen uiteen van workshops rond intellectueel eigendom en creatief boekhouden tot speeddate-avonden, van themabijeenkomsten rond gaming en Second Life tot brainstormsessies met stakeholders in de creatieve gebieden textiel, audiovisueel en grafisch.
Tot slot draagt Colin bij aan kennisontwikkeling door het uitvoeren van onderzoek. Gevoed door professionals en studenten van de NHTV, en ook van de Universiteit van Tilburg, doet Colin praktijkonderzoek. Dit onderzoek draagt niet alleen bij aan de kennisopbouw binnen de opleidingen, maar wordt ook via diverse kanalen aan het werkveld ontsloten. Zo zijn de gevoerde interviewgesprekken die met ondernemers gevoerd worden op de website terug te lezen in een toegankelijke en journalistieke vorm. Natuurlijk vindt implementatie plaats tijdens bijeenkomsten met het werkveld en worden de resultaten van het onderzoek uiteengezet tijdens congressen.
magazine en toolkit
Colin geeft jaarlijks een fullcolour magazine uit, getiteld Uncover. Hierin komen diverse onderzoeksthemas aan bod. Het eerste magazine vormde een internationale zoektocht naar creatieve hotspots in steden als Tilburg, Leipzig, Toronto, Brisbane en Beijing. Deze zoektocht leidde tot een toolkit voor de analyse van creatieve clusters. Welke elementen, zoals bijvoorbeeld publieksfunctie, aansprekende architectuur of doorgroeimogelijkheden, moet een cluster bevatten om het te laten slagen en niet onbelangrijk; in welke samenstelling is er een juiste balans? Het tweede magazine wordt in het voorjaar van 2008 verwacht.
Leeronderneming
In totaal zijn in het eerste jaar ruim 40 studenten van vier onderwijsinstellingen (naast NHTV en UvT ook Avans en RUN) in het kader van stage of projecten betrokken geweest bij de leeronderneming Colin. Op dit moment zijn aparte studententeams druk bezig met nieuwe grote projecten in Breda en Tilburg. Bij het Piushavenproject in Tilburg bekijken studenten van Colin hoe dit stedelijke havengebied zich kan ontwikkelen tot toeristisch-recreatieve trekpleister. Creatieve industrie wordt hierbij niet gevestigd in het gebied, maar ingezet in de vorm van marketing, communicatie en programmering. In Breda organiseert Colin in het kader van cultuurdebat Breda enkele bijeenkomsten, waaronder n over jongeren en de rol die cultuur kan spelen in de samenhang binnen en ontwikkeling van wijken en buurten.
Creative Industries thema in Master Vrijetijdwetenschappen
In navolging van de inzet van masterstudenten voor onderzoek van Colin in het afgelopen jaar is sinds september een afstudeerrichting Creatieve Industrie gestart bij Vrijetijdwetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. Hier wordt ruimte geboden aan een twaalftal masterstudenten om onder begeleiding van de professionals van Colin onderzoek te doen op relevante themas, zoals gebiedsontwikkeling, creatief ondernemerschap of innovatie.
Colins creatieve marktplaats
Bijzondere aandacht gaat komend jaar uit naar de activiteiten rondom Colins creatieve marktplaats. Stagiair Jan Haarhuis (zie foto) is in het kader van afstudeeronderzoek aan het kijken op welke wijze de sector van de creatieve industrie enerzijds en andere meer traditionele sectoren anderzijds onderling diensten kunnen uitwisselen of zelfs kunnen komen tot innovatieve co-creaties. De relatie mag immers best een stap verdergaan dan louter opdrachtgeverschap. Op 29 november was in Villamedia de eerste fysieke marktplaats en ook de digitale marktplaats is online gegaan.
Kortom: een jaar waarin Colin een hoop wijzer is geworden. Het concept leeronderneming Colin werpt zijn vruchten af. Er ligt een mooie toekomst in het verschiet.
Auteur: Peter Horsten, Simon de Wijs en Kristel Zegers info@colin.nl
