Eind 2002 vond traditioneel de beurs van de attractieparken plaats in de Verenigde Staten, georganiseerd door de International Association of Amusement Parks and Attractions (IAAPA). Meer dan 25.000 vakbroeders uit de hele wereld kwamen voor het tweede achtereenvolgende jaar samen in Orlando, in het Mekka van de attractieparken. De vraag is of degenen die verstand hebben van dit vak ook weer helemaal gelukkig en gelouterd uit Florida terugkwamen, zoals in andere jaren. Vol nieuwe ideen en vol nieuwe energie om hetgeen ze bij de grote jongensgezien hadden thuis ook weer in praktijk te brengen? Ik mocht er met twee collegas van ons kantoor bij zijn en van de ontwikkelingen zijn we niet blij geworden.
King Kong gone
Wij bezochten naast de beurs een aantal topparken zoals Universal Studios en Disneys EPCOT CENTER. Natuurlijk viel ons op dat het minder druk was dan in andere jaren. Maar wat nog veel meer opviel, was dat de kwaliteit van de grote attracties afneemt. In Universal Studios is n van de alleraardigste attracties altijd King Kong geweest, waar de bezoekers in een aantal scnes door de straten van New York worden gereden en dan natuurlijk heel angstaanjagend kennis maken met de enorme gorilla King Kong. Z uit de film weggelopen richt hij vele verwoestingen aan en valt hij natuurlijk ook jouw vervoermiddel aan, waarna gelukkig alles toch nog goed afloopt en je het gevoel hebt gehad dat je n van de beste attracties in de wereld hebt meegemaakt. Ik mocht mijn collega, voor de eerste maal in Universal, rondleiden door het park en al vroeg stonden we voor de ingang van King Kong. Maar… waar is de ingang gebleven? De attractie zal toch niet gesloten zijn vanwege een storing? Al zoekend stuiten we op een jongen, die blijkbaar meer weet van wat zich hier afspeelt. En inderdaad, een bang vermoeden wordt bewaarheid: King Kong is weg! Gesloten! Door de tijd achterhaald! Men had het wel gezien! Je moet je voorstellen dat je naar de Efteling zou gaan en het Sprookjesbos omgeploegd vindt! Dan weet je toch niet wat er gebeurt? Op mijn vraag aan deze Universal fan, want dat was het, kreeg ik te horen dat de attractie was gesloten om plaats te maken voor een donkere achtbaan.
Creatieve armoede
Eenzelfde ontluisterende ervaring hadden wij de volgende dag. Een bezoek aan Epcot. En van de allermooiste paviljoens daar was toch altijd het Universe of Energy, dat ons met een ongelooflijk ingenieus systeem voerde door de prehistorische wereld met de allerbeste Dinosaurus-animatronics die ik ooit heb gezien. Blijkbaar had de attractie in de loop van zijn bestaan iets aan attractiviteit ingeboet en daar hadden de imagineers van Disney iets op gevonden. We stoppen er gewoon een verhaal van een populaire televisiester in en dan vinden de mensen het wel goed, moeten de jongens gedacht hebben. En niemand hield ze tegen. Ga maar kijken. Waar je eerst een attractie van topkwaliteit kon bewonderen word je nu tijdens een reis terug in de geschiedenis meegevoerd in een ongelooflijk flauw verhaaltje door het populaire fenomeen Ellen uit de gelijknamige comedyserie die ook in ons land populair was. Alle illusie is eraf, alle magie verdwenen. Jammer, jammer en schandalig dat dit soort creatieve armoede juist bij Disney heeft toegeslagen.
Waarschijnlijk is wat ik hierboven beschreef hoe triest ook tekenend voor de ontwikkelingen die zich in en buiten Florida voltrekken. Een teruglopende markt, als gevolg daarvan kostenbesparingen en halve maatregelen die niet te veel mogen kosten als er genvesteerd moet worden. Het wordt hoog tijd voor de theatermakers, een nieuwe generatie van ontwerpers, imagineers en regisseurs, die kiezen voor inhoud boven vorm! Waar ook het Disney personeel eens wereldwijd d standaard was voor kwaliteit en gastvriendelijkheid wordt het publiek nu geconfronteerd met enkele opengetrokken blikken goedkope senior citizens die na hun normale werkzame leven door moeten werken bij gebrek aan pensioenvoorziening.U begrijpt: de arbeidsvreugde straalt eraf! Jammer voor henzelf, jammer voor het product en jammer voor het publiek, dat inmiddels voor een toegangskaartje wl 50 dollar betaalt!
Achtbanenmoeheid
De attractieparkenbeurs in Orlando bood overigens wl weer het nodige spektakel. Duizenden stands met de meest uiteenlopende zaken. Van pluche beesten en nieuw sorbetijs in de schil van echte vruchten tot complete achtbanen en van 4D bioscoopfilms tot de meest afschrikwekkende draai- en door-elkaar-schud apparaten.
Heel opvallend was de achtbanenmoeheid die te constateren is. De afgelopen jaren werden ze steeds groter en steeds sneller gebouwd, met steeds meer G-kracht. Dat neemt een beetje af. Waar de gemiddelde investeringshoogte voor een nieuwe grote achtbaan enkele jaren geleden tussen de 10 en 15 miljoen dollar lag, schommelt die nu rond slechts 5 miljoen dollar. En dan moet de leverancier ook nog de financiering voor het park regelen.
Een van de leukste onderdelen tijdens de beurs was het Gala van de BIG-E Awards, de entertainmentprijzen voor de attractieparken, vergelijkbaar met de Tony Awards. De prijs voor de beste productie ging heel verrassend naar een groot Chinees park met de naam OCT Paradise, het bedrijf achter Chenzhen Window of the World in de provincie Guang Dong in China. Het is heel duidelijk dat dit deel van de wereld in de komende jaren een belangrijke rol zal spelen in de ontwikkelingen die op ons af komen.
Vervoer, verblijf, vermaak en vertering
Waar zal het naartoe gaan in de komende jaren? We zagen al eerder dat de wereldwijde groei van de branche in 2002 uitsluitend veroorzaakt werd door de opening van twee megaparken in de VS en in Europa, respectievelijk DisneySea en Walt Disney Studios. Zou de groei tot staan zijn gekomen onder invloed van de angst voor terrorisme en de teruglopende economie? Of waren het dit jaar de aloude factoren die door geen enkele marketingcampagne benvloed kunnen worden, het weer en de recessie? Gloeit er hoop aan de horizon? Het is duidelijk dat de parken de enorme investeringsrace van het afgelopen decennium niet kunnen volhouden. Bovendien zegt een bezoekersaantal wel wat over de populariteit van parken, maar nog niets over de financile situatie. Het gaat immers nog altijd om het rendement en niet alleen om de omzet.
Attractieparken moeten aan drie dingen denken in de komende jaren: de kwaliteit verbeteren, onder invloed daarvan de besteding per bezoeker laten stijgen en denken in een keten van vervoer, verblijf, vermaak en vertering. Sommige Europese parken zijn al heel ver in hun denken en doen over deze ketens. De Efteling bouwt een Droomrijk, waar op termijn 3600 slaapplaatsen worden gerealiseerd en waar een uitgaanscentrum wordt gebouwd zodat de verblijfstijd van bezoekers stijgt. Europapark in Duitsland bouwde uitstekende hotels en heeft waarschijnlijk de beste restaurants van alle Europese parken. Zo zullen de ontwikkelingen in de komende jaren gaan: tot de verbeelding sprekende verblijfsaccommodaties, theaters op de parken en meerdere inhoudelijk goede shows en een revolutie op het gebied van de kwaliteit en diversiteit van voedsel in de parkrestaurants.
