Steeds meer organisaties en verenigingen die erfgoed beheren en toegankelijk maken, gaan op zoek naar een of andere vorm van managementondersteuning. Rechtstreeks advies op maat is dan een belangrijke, maar niet altijd evidente werkvorm. Erfgoedbeheerders stellen wat dat betreft hun hoop vaak op de steunpunten, museumconsulenten, koepelorganisaties en dergelijke. Maar die kunnen slechts gedeeltelijk aan de verwachtingen voldoen. Steunpunten richten zich meestal niet direct tot de individuele vereniging en zelfs de koepel- of belangenorganisaties moeten dat aanbod noodgedwongen beperkt houden. Standaardvragen kunnen nog een ietwat aan de vereniging aangepast antwoord krijgen en ontmoetingsdagen worden aangegrepen voor enig persoonlijk advies, maar de meeste ondersteunende organisaties hebben tijd, geld, noch voldoende specialisten om managementadvies op maat te leveren. De museumconsulenten staan misschien nog het sterkst omdat individueel advies en begeleiding tot hun takenpakket behoren, maar nogal wat managementdeskundigheid valt buiten hun bevoegdheid. Blijft over de doorverwijzing naar priv-consulenten, indien mogelijk begeleide doorverwijzing, waarbij de adviesvrager assistentie krijgt, bijvoorbeeld bij het formuleren van het probleem of bij het toepassen van het advies.
Priv-consultancy
Uit de publicatie van de Koning Boudewijnstichting blijkt dat erfgoedbeheerders nauwelijks uit eigen beweging advies zoeken op de priv-consultancymarkt. Zelf geven ze daarvoor diverse redenen aan: onbekendheid met die markt; vrees voor een te groot cultuurverschil; te hoge erelonen; een voorkeur om de middelen in het eigenlijke erfgoedproject te stoppen liever dan in het management. De meeste van die argumenten zullen snel weerwerk krijgen. In essentie bevestigen ze vooral het eerste punt: onbekendheid met de consultancymarkt, maar ook met het nut van managementtechnieken en managementadvies.
Het kostenplaatje is echter wel een knelpunt, maar ook daar valt een en ander over te zeggen. Om te beginnen verschillen de prijzen zeer sterk. Bovendien wordt de prijs niet altijd vergeleken met het product of de dienstverlening die daar tegenover staat. Toch is die benadering ook wel reel: hoe goed een product of dienstverlening ook is en hoezeer het op termijn ook kan renderen, je moet het in eerste instantie wel kunnen betalen. In de praktijk valt er echter te onderhandelen over de prijs. Sponsoring kan trouwens ook.
Daarnaast zou de overheid (een deel van) de advieskosten voor haar rekening kunnen nemen. Ook voor de subsidirende overheid geldt immers de bijgedachte dat degelijk management en managementadvies op termijn renderen. En los daarvan is er uiteraard het principe dat een beleid dat (terecht) kwaliteitseisen stelt de invulling daarvan ook moet ondersteunen.
Kennismaking
De vraag blijft echter of er niet ook wat moet gebeuren aan de onbekendheid van de erfgoedsector met de consultancymarkt. De Koning Boudewijnstichting stelde respectievelijk in 2000 en 2001 beurzen ter beschikking voor professioneel managementadvies. Zowel de bursalen als de adviseurs reageerden achteraf bijzonder positief. Aan beide kanten was voor velen een wereld opengegaan.
Die ontmoeting kan natuurlijk ook op macroniveau worden georganiseerd. Voor de ondersteunende organisaties en de overheid is hier een taak weggelegd inzake informatie, begeleiding en ondersteuning. Van hun kant kunnen de adviseursgroeperingen toenadering en bekendheid zoeken via formules waarin de prijs of andere remmende factoren geen rol spelen, bijvoorbeeld door medewerking aan workshops, seminaries, cursussen, uitwisselingsactiviteiten en publicaties. Bij die gelegenheden zouden hun belangenorganisaties ook het nodige kunnen doen om hun diensten toe te lichten. Daarnaast zouden zij kunnen meewerken aan de creatie van een (virtueel?) ontmoetingspunt met de erfgoedsector, dat bijvoorbeeld beheerd kan worden door de steunpunten en koepels van die sector.
