Iedere betrokkene moet waar het die rol of functie betreft eenzelfde (toekomst)beeld voor ogen hebben. Bij de ontwikkeling van een museumwinkel vroeg ik ooit afzonderlijk aan de directeur, de conservator, het hoofd algemene zaken en de PR-medewerker wat de rol of functie van hun toekomstige museumwinkel moest zijn. Ieder van hen bleek iets anders in zijn hoofd te hebben. De een zag de museumwinkel als een aanvulling op het winkelaanbod in de stad. De ander dacht aan een zeer gespecialiseerde boekenwinkel voor genteresseerde museumbezoekers, en weer een ander dacht aan een minimale extra dienstverlening die niets mocht kosten.
Een museumwinkel kan status en uitstraling van het museum mede bepalen. Belangrijk is te bepalen wat de verhouding is tussen winkel en museum. Is de winkel een verlengde van het museum of een duidelijk herkenbaar apart onderdeel? Een dynamisch en modern museum bijvoorbeeld zal een winkel moeten hebben die deze dynamiek uitstraalt doordat er een vaak wisselend en modern assortiment te vinden is. Een verzamelwinkel met een diep, gespecialiseerd assortiment zou kunnen passen in een verzamelmuseum. Een historische winkel kan de toegevoegde functie zijn van een streekmuseum of een oudheidkamer.
Net zo min als een museum los staat van de omgeving kan een winkel de omgeving ontkennen. De ligging van het museum ten opzichte van winkels in de buurt is belangrijk. Is er een winkelcentrum, of ligt het in een buitengebied? Staat het museum in of aan een doodlopende straat of maakt het onderdeel uit van de winkelroute? Welke winkels in de buurt hebben eenzelfde kwaliteitsuitstraling of een vergelijkbaar assortiment? Is de museumwinkel een unieke zaak, waar mensen uit het land naar toe kunnen komen? Is er een mogelijkheid om met een bestaande winkelier een samenwerking aan te gaan? Zo valt te denken aan een gespecialiseerde kunstboekenwinkel in een museum als filiaal van een plaatselijke boekhandel. En wat zijn plannen ten aanzien van de stadsontwikkeling en het winkelaanbod in de gemeente waar het museum ligt?
Nadat overwogen is wat de rol en functie is van de winkel in het museum en welke kansen en bedreigingen de omgeving biedt, kan de museumwinkel ontwikkeld worden. Denk hierbij onder meer aan:
y Locatie en routing van de winkel in het museum.
x De keuze van het assortiment (laat die bepalen door de doelgroep).
c De presentatie, lay-out, winkel- inrichting.
v De prijsstelling van het assortiment.
b De promotie van de museumwinkel.
