Heeft Breburg potentie als creatieve regio?

Een decennium geleden stond Breda vooral bekend als stad van het Breda Jazz Festival, het Chassé Theater en de historische binnenstad. De afgelopen jaren is een onderscheidend creatief profiel gevonden in de beeldcultuur, die een paraplu biedt voor een zwerm aan beeldende disciplines in de stad: grafische

vormgeving, audiovisuele kunst, film en animatie, fotografie, mediadesign en gaming. De meeste van die disciplines worden gedoceerd aan de kunsthogeschool St. Joost, daarnaast zijn er de NHTV, met onder meer Gaming en Imagineering, en de opleiding Communicatie Multimedia Design van Avans. Werkplekken zijn er voldoende met de Triple O Campus, ‘de creatieve hotspot voor de creatieve industrie’,  en het Huis voor Beeldcultuur. Zulke fysieke plekken zijn belangrijk want alleen al op grafisch ontwerpgebied zijn in Breda ruim honderd eenpitters, collectieven en bureaus actief, bleek uit de in 2008 verschenen Grafische Almanak Breda. In 2009 becijferde TNO dat de audiovisuele sector in Breda ruim twaalfhonderd banen telt, goed voor 1,2 procent van de totale economie van de stad. Musea en festivals (Graphic Design Museum, International Film Festival, Graphic Design Festival) dragen daar in belangrijke mate aan bij. Beeldcultuur leent zich uitstekend om verbindingen aan te gaan met andere sectoren, wat belangrijk is voor de ontwikkeling tot creatieve regio. Zo wordt gaming bijvoorbeeld gekoppeld aan maintenance en defensie en worden film en grafisch ontwerp gekoppeld aan de zorgsector. En de lokale vuilniswagens in Breda rijden al jaren rond met beeldcultuuruitingen. In tegenstelling tot wat misschien verwacht wordt is Breda niet zozeer gefocust op naaste buur Tilburg, maar zijn er banden richting West-Brabant (regionaalontwikkelingsprogramma Pieken in de Delta),Vlaanderen en Rotterdam. Samenwerking met Tilburg lijkt vooral politiek geografisch in het grotere geheel van BrabantStad te verlopen. Hoe is dit vanuit Tilburgs perspectief gezien?

 

Het culturele of creatieve profiel van Tilburg is moeilijker te duiden. De stad biedt haar vele makers ruimte voor experiment en cross-overs. Er gebeurt veel, maar het wordt slecht voor het voetlicht gebracht. Enerzijds is er live entertainment (met als humuslaag de kunstacademies gericht op muziek, dans, musical, circus en conservatorium), anderzijds nieuwe media en textiel. Met creatieve clustering in het Veemarktkwartier, dat zich al bijna twintig jaar ontwikkelt rond muziek en media, was Tilburg zich vroeg bewust van cultuur als motor voor de economie. Tegenwoordig geven vele culturele festivals,vaak met een alternatieve twist, kleur aan de stad: Incubate, Playgrounds, Roadburn… Met het programma Tilburg Textiles benadrukt de stad dit jaar het sociale weefsel en de verbindingen die haar sterk en onderscheidend maken. Deze sociale weefsels worden als onderdeel gezien van de sociale innovatie waarop de regio Midden-Brabant met het regionale ontwikkelingsprogramma Midpoint Brabant inzet. Het bedt Tilburg in in de regio en legt de

brug tussen cultuur, maatschappij en economie.

 

Breda en Tilburg trekken niet bepaald gezamenlijk op in de creatieve economie. De steden liggen dicht bij elkaar, maar er tekenen zich duidelijke grenzen af. Breda als stad van beeldcultuur richt de blik eerder op west dan op oost. De stad onderhoudt vooral banden met West-Brabant (het regionaal  ontwikkelingsprogramma Pieken in de Delta),Vlaanderen en Rotterdam. Tilburg, met haar keuze voor sociale innovatie, richt zich vooral op Midden-Brabant. Dat is een gemiste kans; veel sociale innovatieprojecten worden immers met

inzet van beeldcultuur ontwikkeld, versneld of gecommuniceerd. Wellicht dat het samenwerkingsverband BrabantStad en de strijd om de titel Culturele Hoofdstad 2018 detwee steden wat dichter bij elkaar kan brengen. BrabantStad kent met Eindhoven (design en technologie) en Den Bosch (bestuurshoofdstad

en Jheronimus Bosch) al grote spelers met een eigen focus. Juist de koppeling van Breda en Tilburg kan bijdragen aan de ontwikkeling van BrabantStad tot creatieve regio. Op dit moment lopen de lijnen vooral bottom-up, via creatieve  netwerken, festivals en ondernemers, die wel de grenzen overschrijden. De bestuurders en steden echter staan, hoe goed ze elkaar ook zouden kunnen aanvullen, eerder argwanend met de rug naar elkaar gekeerd. Hun focus is die van de regionale economische ontwikkelingsprogramma’s en die houden Bredaen Tilburg juist uit elkaar.