Jongeren: lastig, egoïstisch? Of zijn ze uitdagend, bezig met zelfontplooiing en identiteit? Als directeur van Kunstbende onderschrijf ik het laatste. In de levensfase dertien tot en met achttien jaar gebeurt er heel veel in het leven van een jongere. In de eerste jaren vooral nog onder de vleugels van ouders en docenten. Later doen jongeren het zelf, ze zijn bezig met het vormen van hun eigen identiteit. Docenten en ouders verdwijnen langzaam naar de achtergrond en krijgen een coachende rol.
Jongeren staan voor veel keuzes. Ga je kiezen voor een kunstvakopleiding of toch voor die studie rechten; wil je verder met je eigen band, of solo gaan? zo zijn jongeren bezig met tientallen levensvragen. Fransje Kuyvenhoven geeft in haar artikel aan dat zij veel zorgen heeft over de mogelijkheden die er zijn op cultureel gebied voor jongeren. Ik deel die zorg met haar. De regionale en landelijke politiek richt zich met cultuureducatie volledig op het primair onderwijs. Dit is voor de basisvorming van kinderen van groot belang, maar wat daarna? Ik denk dat het voor jongeren naast cultuureducatie binnen het onderwijs ook van groot belang is om zichzelf te kunnen ontdekken en ontwikkelen in hun vrije tijd. Een jongere beslist uiteindelijk zelf om in de toekomst passief of actief aan cultuur deel te nemen.
Jongeren lijken de vergeten doelgroep. Ongrijpbaar, snel in ontwikkeling, moeilijk te binden en nog tal van redenen waarom het bij veel organisaties niet een targetgroep is. De samenwerking tussen de drie Rotterdamse instellingen, zoals Yoeri Meessen, Judith Vorwerk en Margriet Brouwer beschrijven, zorgt voor meer maatwerk voor scholen, docenten en jongeren. Jongeren centraal stellen in je aanbod is in deze tijd belangrijk. Maatwerk en het bundelen van activiteiten is de sleutel tot succes.
Dit programma lijkt mij zeer zinvol, toch roept het bij mij de vraag op: hoe maak je een brug naar de vrije tijd van jongeren? Dat is wat Kuyvenhoven in haar artikel benoemt. Er zijn tal van projecten binnen en buiten school, succesvol en minder succesvol. Maar hoe zorg je voor een structuur en een brede ondersteuning van jongeren die er meer mee willen doen in hun vrije tijd? Op grote schaal zie ik in toenemende mate deze doelgroep verdwijnen uit de politieke agenda op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau. Het gevolg is dat het aanbod verschraalt, of zelfs verdwijnt. Bijna niemand lijkt zijn vingers aan deze doelgroep te willen branden. Gelukkig zijn er instellingen, docenten en ouders die wel de noodzaak hiervan inzien.
Ik ben van mening dat voor een gezondere infrastructuur de volgende factoren essentieel zijn. Allereerst: faciliteer. zorg dat er genoeg plekken blijven in Nederland om kunst te kunnen beoefenen, en maak die plekken toegankelijk en betaalbaar voor jongeren. ten tweede, stimuleer ze. Prikkel jongeren door ze zelf kunst te laten maken én ervaren, en ze te betrekken bij de ontwikkeling van aanbod, zoals bijvoorbeeld het Blikopeners-programma van het Stedelijk Museum dat Kuyvenhoven noemt. Dat sluit meer aan bij de belevingswereld van jongeren. ten derde: werk samen en denk in ketens. Welke organisatie of school zorgt voor welke stap in de ontwikkeling van een jongere? Wie heb je waar nodig? Durf te experimenteren, probeer te vernieuwen. De doelgroep is en blijft immers in verandering. En tot slot: deel de kennis die opgedaan is bij succesvolle projecten, zodat anderen kunnen leren wat werkt en wat niet.
Laten we de focus niet verliezen. En met elkaar mooie projecten ontwikkelen voor en door jongeren. We moeten het samen doen. Een politieke agenda om deze brede infrastructuur te bewerkstelligen is daarbij noodzakelijk.
Kunstbende is een jongerenorganisatie voor talentontwikkeling en zoekt met een gevarieerd pakket aan projecten zoals de wedstrijd Kunstbende, Move Your Art en the Best of Kunstbende tour aansluiting bij de leefwereld van duizenden jongeren. De kern van de organisatie – de landelijke wedstrijd – wordt in 2014 voor de 24ste keer georganiseerd. Veel artiesten komen voort uit de kweekvijver van Kunstbende. Bekende artiesten die hiervan deel uitmaken zijn onder andere: trijntje Oosterhuis, Nielson, DJ Martin Garrix, Vincent Vianen, Claudia de Breij, Krezip en Abdelkader Benali. Jongeren van dertien tot en met achttien jaar kunnen meedoen in de categorieën Muziek, DJ, Fashion, theater & Performance, Film & Animatie, Dans, taal en Expo. Ieder jaar wordt een thema voor de wedstrijd gekozen. Naast de wedstrijd biedt Kunstbende ook workshops aan en verzorgt zij coachingstrajecten voor jongeren.
Auteur: Marjolein Rietveld is directeur van de Kunstbende.
