Het zesde zintuig van Maastricht

Afgelopen maand predikte Richard Florida in Maastricht op de Biënnale over Leegstand een nieuwe economische werkelijkheid. Het gaat in de toekomst om de slimme accumulatie van menselijk kapitaal, human capital (veel breder dan de creative class), in een nieuwe geografievan regio’s. Daarbinnen zullen aantrekkelijke en goed bereikbare core cities het verschil maken. Vanuit dat perspectief is een debat over creatieve regio’s in Nederland plotseling weer relevant. Zoek je aansluiting bij die regio’s die al een sterke positie hebben verworven? Probeer je hun succes nog eens toe te passenop je lokale DNA? Of zet je gezwind in op de authentieke kracht van de eigen regio? Dit soort dilemma’s komt bijvoorbeeld tot uiting in de gretigheid waarmee Zuid-Limburg aansluiting zoekt bij Brainport 2020 (kort samengevat: de kenniseconomie in de regio

Eindhoven). Dit creëert een positieve focus en werkgelegenheid op korte termijn, maar wat als ook Brainport tegen 2020 de war on talent verliest van Azië of Latijns-Amerika? Brainport is bovendien een verhaal van technologisch gedreven innovatie, terwijl Maastricht in niets op een nieuw Nerdistan lijkt. Hier spelen andere kwaliteiten, en ligt een authentiek human capital te wachten op ontginning. Dat lukt echter alleen als we – fysiek en mentaal – over onze eigen schaduw en grenzen heen durven stappen.

 

Wie onze regio van over de grens benadert wordt meteen geconfronteerd met grote ambities: in Aken groeit de grootste polytechnische universiteit (RWTH) van Europa, Heerlen balt zijn stedelijke transformatie samen in een nieuwe ‘IBA’ (Internationale Bau Ausstelling). Luik leeft nu al op het ritme van de Universele Tentoonstelling 2017 over duurzame stedelijke ontwikkeling. Hasselt (‘Hoofdstad van de Smaak’) en Genk (met C-Mine als succesvol creatief cluster) hebben met verve een transformatieproces van perifere naar sterk cultureel geprofileerde steden ingezet.Op de A2 staat echter, net vóór Maastricht, nog steeds het ANWB-bord met de Heuvellandvakwerkhuisjes. Maastricht staat daarom voor een inhaalslag, gebaseerd op geloof in eigen kracht en op

doorgedreven samenwerking binnen de Euregio.

Niet als filiaal van Brainport, maar als bronpunt voor nieuwe product- marktcombinaties die uitgaan van inventiviteit. De vindingrijkheid om met de aanwezige authentieke kwaliteiten een alternatief te bieden voor Randstad of doorsnee suburbia: ‘Hier vind je de meest internationaal georiënteerde universitaire en kunstvakopleidingen van dit deel van Europa. Een unieke woonomgeving met compacte historische steden in een rijk  cultuurlandschap. Een mix van vier culturen en drie talen (naast de lingua franca Engels) en een gevoeligheid voor esthetiek en voor levenskwaliteit die ons onderscheidt van de rest van het land.’De sleutel tot dit alternatief is de ambitie om samen met die Euregio in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden (kijk op www. via2018.eu). Niet om ons rijke erfgoed een jaar lang te vermarkten bij de gegoede Europese cultuurtoerist, wel als verkenning van nieuwe vormen van stedelijkheid en culturele participatie (smart brow). We leggen verbindingen met het creatieve kapitaal van over de grens en koppelen het aan het culturele potentieel dat in onze eigen stad en regio nu al volop tot bloei komt: Maurer Architects, FashionClash, Fashion accross Borders,de unieke hotelconcepten van La Bergère, maar ook jonge cineasten in de slipstream van les frères Dardenne (Gouden Palmwinnaars uit Luik), de nieuwe interdisciplinaire kunstvakopleiding I-Arts van Hogeschool ZUYD, of de kweekvijver voor interieurontwerpers ‘The Great Indoors’. We gooien de deuren open voor internationaal talent dat hier de eerste stappen wil zetten in een professionele culturele carrière. Want hier kan het de eigen creaties meteen toetsen aan die rijkdom van culturen.

 

Wordt Maastricht daardoor die aantrekkelijke core city in de geest van Florida? Alleen als we ook Luik, Aken, Hasselt en Genk tot onze eigen stedelijke mindset durven rekenen. Alle ingrediënten liggen op tafel. Het komt er nu op aan om ze smaakvol te doen versmelten. Tot proeftuin voor Nederland, voor Europa.