Belang van innovatie
In een creatieve omgeving ontstaan vaak bijzondere ideeën. Vanuit deze ideeën groeien nieuwe vormen van economische activiteit. Dat noemen we innovatie: het invoeren van nieuwe ideeën, goederen, diensten en processen. Innovatie kan plaatsvinden binnen organisaties, maar ook binnen bredere samenwerkingsverbanden. Het proces van innovatie draait om de aanpak van zaken op een nieuwe (en zo mogelijk ook betere) manier.Innovatie is de belangrijkste motor voor de verdere ontwikkeling van de Nederlandse economie. Creatie en innovatie gaan hand in hand als het gaat om beweging en economische groei. De provincie Utrecht zet zich graag hiervoor in en voert een stimuleringsbeleid voor innovaties bij bedrijven, organisaties en instellingen. Daarnaast maakt innovatie als thema deel uit van het beleidsprogramma Vrije Tijd 2009-2012.
Merklocaties als innovatieconcept
In het beleidsprogramma Vrije Tijd ligt de focus op twee innovatieconcepten: de uitvoering van een gebiedsgericht innovatieprogramma in de regio Utrechtse Heuvelrug (in andere regio’s bekend onder de verwarrende naam regionaal beeldverhaal) én het thema merklocaties. In dit artikel ga ik verder in op het thema merklocaties als innovatietraject. Merklocaties zijn culturele publiekslocaties in de provincie Utrecht die meer dan 125.000 bezoekers per jaar trekken en goed aansluiten op de culturele identiteit van de provincie Utrecht. Dit zijn: Kasteel De Haar, Slot Zeist, Spoorwegmuseum, Domplein/-toren/-kerk, Centraal Museum, Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement, Kasteel Groeneveld, Paleis Soestdijk, vliegbasis Soesterberg en Militaire Luchtvaartmuseum. De meetbare doelstelling van het project merklocaties is tweeledig: 10% meer bezoeken in 2012 en 10% meer bestedingen.
Aanpak: proces- en netwerkinnovatie
Gedurende een periode van twee jaar faciliteert de provincie Utrecht netwerksessies met de merklocaties. De provincie heeft deze koplopers uitgedaagd om te zoeken naar gezamenlijke wensen en behoeften om het publieksbereik te vergroten. Door deskundigen uit te nodigen heeft een kwartiermaker de locaties geadviseerd en gestimuleerd om tot collectieve ontwikkelprojecten te komen. De provincie heeft als voorwaarden gesteld:
• bovenregionale aantrekkingskracht (minimaal een aantrekkende
werking op publiek van buiten de provincie Utrecht);
• minimum aantal bezoeken van 125.000 per jaar;
• een aanzienlijk cultureel en/of cultuurhistorisch belang voor de
provincie Utrecht (museale en/of monumentale locatie);
• openbaar toegankelijk;
• een permanente vestiging/locatie;
• ambitie van de locatie om te groeien in bezoekersaantallen;
• bereidheid om aan collectieve productontwikkeling en marketing mee te werken;
• bereidheid om in projecten de provincie als aanjager en facilitator een zichtbare plek te geven.
Deze zomer zijn hiertoe de eerste negen projecten in uitvoering genomen. Het zijn collectieve ontwikkelprojecten die de marketing en promotie van de culturele sector direct stimuleren. Denk hierbij aan de ontwikkeling van 3D- belevingsconcepten op de website van de merklocaties, de gezamenlijke bewerking van de touroperatormarkt, het bouwen van een ‘merkmeetlat’ (wat is de waarde van de afzonderlijke cultuurmerken), het opzetten van een collectief publieksonderzoek gekoppeld aan motiefgroepen (op postcodeniveau), een landelijke jointpromotieactie met een sterk consumptiemerk, gezamenlijke acties om de vindbaarheid van de locaties op internet te versterken en een pilot met (augmented reality op Slot Zeist.
Koplopersaanpak levert meer effect
Afgelopen jaren heeft de provincie Utrecht zich met innovatie van de vrijetijdseconomie vooral gericht op het stimuleren van het midden- en kleinbedrijf in het project NORT. Het roer is nu om: door nu te kiezen voor een select gezelschap van culturele organisaties én een duidelijke aanjaagrol voor de provincie kunnen we directer een bijdrage leveren aan het doel de vrijetijdseconomie in Utrecht te versterken (in de zin van groei van bestedingen en het stimuleren van een vitale sector). De meerwaarde van een aanpak met een select gezelschap merklocaties blijkt in de praktijk zijn vruchten af te werpen:
• de partners zijn herkenbaar voor een breed publiek;
• de koplopers hebben professionals in dienst (knowhow);
• die zich verwant aan elkaar voelen (community);
• ze vinden nu aanvullend gebundeld budget voor hun publieksactiviteiten;
• de merklocaties zijn capabel om over grenzen heen te denken en te doen;
• inspireren andere culturele organisaties (trickle down-effect), zodat er
een vliegwieleffect ontstaat
