Wat podium- of museumdirecteuren altijd al dachten te weten, maar waar ze geen van allen wat aan kunnen doen, blijkt juist: als het regent wordt het qua bezoekersaantallen geen topdag, als de mussen dood van het dak vallen evenmin. Het ideale weer voor een cultuurbezoekje is een lichtgrijze hemel waaruit geen regen valt. In de weekends mag het iets mooier zijn, maar niet te. Om het cultuurbereik te vergroten, moet noch de toorn noch de blijdschap van de weergoden worden opgewekt.
Tijdsbesteding
Het tijdsbestedingsonderzoek levert sinds 1975 elke vijf jaar een gedetailleerde weergave van de bezigheden van de Nederlandse bevolking in een doorsnee week in oktober. Ook het bezoek aan culturele instellingen wordt dan in kaart gebracht. In het rapport over de peiling uit oktober 2000 is voor het eerst nadrukkelijk ingegaan op de invloed van de weersgesteldheid op de besteding van de (vrije)tijd (Breedveld en Van den Broek 2001, http://www.tijdsbesteding.nl). De informatie heeft geen betrekking op seizoensinvloeden, maar uitsluitend op wisselende weersomstandigheden in oktober.
Voor de brede categorie uitgaan (naast podia en musea bijvoorbeeld ook sportwedstrijden en recreatieparken) was de conclusie dat de invloed van het weer in oktober te verwaarlozen is. Nadere analyses wijzen echter uit dat het bezoek aan podia en musea wel degelijk te maken heeft met de grillen van het herfstweer. In bijgaande figuren is die weers-invloed uitgebeeld, gebruikmakend van gegevens van het KNMI over het weer in De Bilt op de dagen waarop de tijdsbesteding werd geregistreerd. Afgebeeld is het weerseffect (regen, temperatuur, wind en zon) op het bezoek van middelbaar opgeleide, samenwonende vrouwen van 20 tot 35 jaar met als voornaamste dagtaak het eigen huishouden. Dit is een tamelijk gemiddelde groep. Andere groepen geven andere niveaus van bezoek te zien, maar identieke curves.
Podiumbezoek
Op doordeweekse dagen en op zondag levert gemiddeld weer de grootste toeloop naar podia op (figuur 1). Bij mooier of slechter weer ligt de bezoekkans wat lager. Op zondag ligt de top overigens iets hoger dan doordeweeks. Op zaterdag geldt een afwijkend beeld. Dan is het bezoek het hoogst bij relatief mooi herfstweer. Het podiumbezoek is op zaterdag gevoeliger voor het weer dan op de overige dagen. Bij slecht tot gemiddeld weer ligt het niveau wat lager dan op andere dagen, bij mooi weer schiet het bezoekersniveau de andere dagen voorbij.
Museumbezoek
Opmerkelijk is dat zaterdag en zondag bij de weersgevoeligheid van het museumbezoek van plaats geruild zijn, terwijl het weer er op doordeweekse dagen minder toe doet (figuur 2). Voor zover er doordeweeks sprake is van een piek ligt die opnieuw bij gemiddeld weer. Op de zaterdag is het bezoek het hoogst bij redelijk en mooi weer. Op zondag ligt de bezoekkans bij slecht en gemiddeld weer onder die van de zaterdag, om ineens omhoog te schieten bij fraai weer. Hoe mooier het herfstweer, hoe groter het zondagse museumbezoek.
Aanbeveling
Het cultuurbereik in oktober is afhankelijk van het weer (of van de weersverwachting). Vooral voor podia geldt dat gemiddeld weer het bezoek stimuleert. Op de topdagen zaterdag voor de podia, zondag voor de musea mag het weer wat vriendelijker zijn. Ook op de zaterdag varen musea wel bij mooi weer, terwijl al te fraai weer op zondag het podiumbezoek weer remt. Hoewel de belangen van podiumdirecteuren en van museumdirecteuren op zondag uiteenlopen, geldt in de regel dat wie het publieksbereik wil vergroten, er goed aan doet de weergoden gematigd mild te stemmen.
De grote vraag blijft uiteraard: hoe doe je dat?
