foto: Zebra Fotostudio’s, Venlo
In 2014 vraagt Museum van Bommel van Dam een groep van vijf kunstenaars en designers zich te buigen over de vraag: ‘hoe ziet het museum van de toekomst eruit?’ In antwoord hierop ontwikkelen zij voorstellen die onder de titel Join in! ten uitvoer worden gebracht. Het museum verandert tijdelijk in een proeftuin voor een radicaal andere werkwijze. De inzet van de artistieke interventie: een sterkere band tussen het museum en zijn publiek.
Join in! biedt veel ruimte voor inspraak. Zo wordt de ruimte in de grote middenzaal van het museum tijdens Join in! als open podium beschouwd. Niet alleen het museum zelf, ook het publiek kan hierop activiteiten programmeren. Een netwerk van jonge ambassadeurs voorziet het museum van feedback en draagt ideeën aan voor activiteiten gericht op jongeren. Bezoekers kunnen werk uit het depot opvragen en een van de tentoonstellingen wordt samengesteld uit particulier kunstbezit uit de regio Venlo.
Met stip het meest controversiële onderdeel van Join in! is Muur te huur. Voor deze tentoonstelling verhuurt het museum zijn muren voor honderd euro per vierkante meter. Huurders bepalen zelf wat zij op ‘hun’ stuk wand willen laten zien. Dat het museum het betalende publiek laat bepalen wat er aan de muren komt en geen selectie maakt op basis van kwaliteit, ontlokt een stevige discussie die laat zien wat de fundamenten zijn waarop het instituut museum gebouwd is.
Opbrengst
De ingrepen van de kunstenaars hebben het museum kennis laten maken met nieuwe formats en uiteenlopende manieren om ruimte te bieden aan de stem van het publiek. Het project bevat een groot aantal aanknopingspunten om het publiek beter te kennen, beter te bedienen en de betrokkenheid van bezoekers te vergroten. Doordat de voorstellen aanzetten tot nieuwe contacten is het museumnetwerk sterk uitgebreid.
Het museum geeft mensen de ruimte mee te denken, maar ook mee te doen. De dynamiek en interactie die hiermee gepaard gaan, worden door het publiek zeer gewaardeerd. Slim samenwerken maakt een afwisselend activiteitenprogramma bovendien haalbaar én betaalbaar. Om de kwaliteit te waarborgen en verschillende doelgroepen te bedienen, moet het museum wel de regie blijven voeren.
Community of practice
Join in! is een voorbeeld van een artistieke interventie: een werkwijze waarbij kunstenaars of designers ingrijpen in de status quo van een bedrijf, instelling of overheid en vanuit hun eigen expertise een veranderproces op gang brengen. Aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht is een community of practice verbonden die als doel heeft kennis over artistieke interventies te delen en onderzoek naar deze kunstpraktijk uit te voeren.
In 2016 wil de community een onderzoekstraject starten dat de succesfactoren van artistieke interventies en de effecten op korte én lange termijn nader in beeld brengt. Kunstenaars, intermediairs, bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen worden uitgenodigd hierin te participeren.
—
Dit artikel is een verdieping van de presentatie op het Nationaal Bibliotheekcongres in Eindhoven op 9 december jl. MMNieuws selecteerde een aantal presentaties en vroeg deze nader uit te werken. Voor een breed verslag van het hele congres en inspiratiemagazine!
