Drie Rotterdamse hedendaagse kunstinstellingen Showroom MAMA, TENT en Witte de With, Center for Contemporary Art hebben de krachten gebundeld en samen een educatief totaalpakket ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs over de kunst van nu. Rotterdam is een jonge en multiculturele stad. Jongeren en het onderwijs vormen de brug naar het Nederland van de toekomst. Nu investeren in de jonge generatie verdient zich dubbel en dwars terug. En hedendaagse kunst, als onderdeel van de bredere beeld cultuur, ligt veel dichter bij de belevingswereld van jongeren dan menigeen denkt.
Het initiatief voor de samenwerking is ontstaan in de bezige Witte de Withstraat in het centrum van Rotterdam. Een straat die de afgelopen twintig jaar heeft aangetoond hoe een levendige en gemêleerde stedelijke cultuur samen kan gaan met een eigenwijze voorhoede in kunst en cultuur. In deze straat zijn op loopafstand van elkaar drie verschillende hedendaagse kunstinstellingen te vinden. Showroom MAMA is een platform voor visuele cultuur op het grensvlak van beeldende kunst en populaire beeldcultuur en is een thuisbasis voor de jongste generatie kunstenaars en kunstprofessionals. talentontwikkeling en programmering zijn sterk met elkaar verweven.
tENtis een platform voor hedendaagse kunst dat zijn wortels heeft in Rotterdam. Het verbindt de kunst van de stad met wat er in de wereld gebeurt. De kracht van de Rotterdamse kunst wordt zichtbaar gemaakt in succesvolle solo- en groepstentoonstellingen van beeldbepalende (jonge) kunstenaars. Witte de With, Center for Contemporary Art, is een internationale kunstinstelling met Rotterdam als thuisbasis. Al meer dan twintig jaar is Witte de With een invloedrijk en gerenommeerd tentoonstellingshuis waar plaats is voor vernieuwing en kwaliteit.
Ieder van deze drie instellingen heeft een aantoonbare, door de jaren heen opgebouwde expertise op het gebied van kunsteducatie. Alle drie met een eigen focus: Showroom MAMA zet in op talentontwikkeling en praktijkverdieping, bij tENtstaan kunstervaringen met kunstenaars centraal, en Witte de With richt zich op peer topeer-projecten, discussie en debat. Margriet Brouwer, Showroom MAMA: “Iedere instelling heeft zijn expertise in kunnen zetten in dit gezamenlijke programma; de combinatie van hedendaagse kunst, actieve educatie, discussie en jong talent maakt het programma tot een uitdagende mix voor het voortgezet onderwijs.”
Produceren in het hier en nu
Het Nederlandse cultuurbeleid en het bijbehorende financiële kader van kunstinstellingen zijn de afgelopen jaren sterk herzien. Daarnaast is ook de vraag van scholen veranderd. De aanbieders van kunsteducatie richten zich daarom steeds meer op het maken van educatieprogramma’s die aansluiten bij de vraag en het curriculum van het onderwijs. Yoeri Meessen, Witte de With: “Voor presentatie-instellingen vormt dit een uitdaging omdat er geen sprake is van een vaste collectie waarop het educatiebeleid kan worden gebaseerd. Integendeel: er zijn steeds wisselende presentaties en in aansluiting op de actualiteit worden nieuwe producties ontwikkeld door kunstenaars.” Dit is volgens Meessen ook tevens de kracht van presentatieinstellingen: ‘Hedendaags’ betekent produceren in het hier en nu, vaak reflecterend op actuele sociale, politieke en economische onderwerpen, maar ook vormgeven van de toekomst, met kennis van het verleden.
Het is deze gemene deler die de drie partners als uitgangspunt voor het educatieprogramma hebben genomen. tijdens 100% Hedendaags maken leerlingen kennis met hedendaagse kunst in de breedste zin van het woord. Docenten kunnen zelf bepalen welke instellingen ze willen bezoeken en kiezen uit een interactieve kennismaking met de verschillende tentoonstellingen en/of een workshop. Judith Vorwerk, tENt: “In de 100% Hedendaags workshop onderzoeken leerlingen wat voor type kunstenaar zij zouden kunnen zijn en werken vervolgens individueel of collectief aan een beeldend werk.” 100% Hedendaags kan opgebouwd worden uit blokken van een uur, die met elkaar gecombineerd kunnen worden. De blokken zijn naar gelang de voorkeur of groepssamenstelling in te delen en kunnen opeenvolgend of gelijktijdig door meerdere groepen gevolgd worden. “De vraag van iedere school of zelfs iedere klas of leerling is anders, daarom wordt het aanbod steeds aangepast op het niveau en de specifieke wensen van de groep”, aldus Vorwerk.
Hedendaagse kunst is disciplineoverschrijdend, kent een grote diversiteit aan media en materialen en daagt uit tot verschillende interpretaties. tijdens 100% Hedendaags worden jongeren op een stimulerende en toegankelijke manier uitgedaagd kennis te maken met hedendaagse kunst. Hierbij worden hun vragen, interesses, associaties, verwondering of verontwaardiging als uitgangspunt genomen. Op die manier hopen we jongeren aan te moedigen om hun eigen onderbouwde mening te vormen over hedendaagse kunst en de rol ervan in de samenleving.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met Judith Vorwerk en Margriet Brouwer
Auteur: Yoeri Meessen is Curator Educatie & theorie bij Witte de With, Center for Contemporary Art, Rotterdam. Hij is gespecialiseerd op het gebied van sociologie, participatie en hedendaagse kunst.
