Nederland vergrijst in rap tempo. De maatschappij probeert hierop in te spelen, hoewel het vizier voornamelijk wordt gericht op woon-, zorg- en welzijnsvraagstukken. Juist de vrijetijdsbranche kan kansen benutten, want er is sprake van een sterk groeiende groep nieuwe ouderen. Deze babyboomers (geboren in de jaren 40 tot 60) zijn opgegroeid in een dynamisch tijdperk van koopkrachtstijging en individualisering en dat dragen zij ook uit. Zij zien het pensioen als een begin van hun vitale leven. Eindelijk is er tijd en geld om de dingen te doen die men altijd al heeft willen doen. Dit betekent dat er een groeiende doelgroep ontstaat, waarop de vrijetijds- en vastgoedmarkt kan inspelen.
Niet elke oudere is gelijk en zal daarom ook niet dezelfde wensen en eisen in zijn of haar vrijetijd hebben. Een viertal bepalende variabelen, die als handvatten gebruikt zijn, trekken de totale groep ouderen uit elkaar. Deze kenmerken, die een bepaalde vrijetijdsorintatie veroorzaken, zijn: mobiliteit, bestedingsbudget, opleidingsniveau en tijdsordening. Wanneer deze handvatten op de doelgroep ouderen wordt geprojecteerd, ontstaan zes verschillende doelgroepclusters. Naast deze doelgroepclustering kan een activiteitenclustering worden geplaatst. De keuze voor thematisering bij de activiteitenclusters zorgt ervoor dat de vertaalslag naar de vastgoedpraktijk eenvoudiger te maken is. Voor de noemer traditie bijvoorbeeld, waaronder activiteiten vallen als spelletjes doen, tv kijken en lezen, kan een succesvol multifunctioneel vastgoedconcept worden bedacht, indien het appelleert aan deze specifieke activiteiten.
Pilot-studies
Blijft de vraag staan hoe deze clustering moet worden ingezet bij de ontwikkeling van een commercile vrijetijdsvoorziening voor ouderen. Het antwoord op deze vraag komt naar voren uit een tweetal pilot-studies. Voor zowel een ICT-concept als een sportconcept is bekeken wat de ruimtelijk/functionele en financile consequenties van de vastgoedontwikkeling voor de stakeholders (overheden, ontwikkelaars, exploitanten en consumenten) waren.
De ICT-voorziening, de Digi Dome genaamd, richt zich op de overbrugging van de digitale kloof. Door onder andere een internetcaf en een retailzone speciaal in te richten voor de oudere consumenten kunnen hun bedenkingen over de technologische vooruitgang worden weggenomen. Het sterke concept Digi Dome onderscheidt zich van andere initiatieven door het multifunctionele karakter, de hoge professionaliseringsgraad en de vernieuwende formule van edutainment voor ouderen. Ondanks deze veelbelovende eigenschappen blijkt de Digi Dome geen grote cashcow: met name voor de exploitanten lijkt de financile haalbaarheid moeilijk te realiseren (te geringe toevloeiing van bezoekers of te lage bestedingen). Hoe anders is dat wanneer er gekeken wordt naar de sportvoorziening, de Energy Club. De invulling hiervan spreekt in feite voor zich; deze voorziening biedt ouderen de gelegenheid zich met gelijkgestemden in te spannen en vooral ook te ontspannen. Door onder andere een fitnessruimte en sauna aan te bieden wordt invulling gegeven aan de slogan mens sana in corpore sanum zodat de gezonde geest in een gezond lichaam blijft. Dat dit niet alleen voor de consumenten zelf aantrekkelijk is, blijkt uit de resultaten van de financile haalbaarheid: alle stakeholders zien hun gestelde eisen en wensen ingewilligd.
Tot slot
Of men uit deze bevindingen direct mag concluderen dat het slim is een sportvoorziening voor ouderen te ontwikkelen en dat het dom zou zijn een ICT-cluster te realiseren, blijft de vraag. De neveneffecten die ook van de ontwikkeling van een ICT-voorziening te verwachten zijn, kunnen doen besluiten de ingeschatte drempel op financieel vlak voor lief te nemen. Immers, wanneer zowel de consumenten zelf als het bedrijfsleven zich eenmaal bewust zijn van het gemak van een grote weinig mobiele bevolkingsgroep die online is kan dat plaatje wel eens veranderen. Voor die tijd is het echter van het grootste belang dat onze maatschappij zich bewust wordt van de potentie van de groep nieuwe ouderen. En dat die potentie niet alleen in de zorg- en welzijnssector ligt mag duidelijk zijn. Want het zou zowel voor maatschappij als individu goed zijn als de breiclub ging surfen op internet en de buurman met zijn rollator naar de sauna gaat om in het bubbelbad tot zichzelf te komen.
