Leeswijzer: Religie als evenement

Vanuit een aftandse Renault 16 wordt het met een megafoon wereldkundig gemaakt. Vanavond un grand spectacle in het Bretonse dorpje. Nieuwsgierig kopen we een kaart en s avonds wandelen we naar het strand, waar stoeltjes zijn klaargezet voor de gasten. Slechts weinig inboorlingen bezoeken dit grote spektakel: een klein familiecircusje met voornamelijk acrobatiek en een heuse clown. De kinderen kirren van plezier, wat moeders helpen de goochelaar, vaders klappen hun handen stuk, ook de rood verbrande blonde mannen in t-shirts, boxershorts en slippers achter het touw, waar je niet hoeft te betalen. Als afsluiting een vuurwerkje. Vrolijke mensen verlaten na tienen het strand. Het spectacle is ten einde. De volgende dag zien we de enthousiaste Renault in het dorp verderop.
Evenementen als deze sterven snel uit. Daarvoor in de plaats komen noviteiten als het Braziliaanse carnaval (in juli?) in een Limburgs dorpje. Ik zal er niet zijn. Ook ben ik niet meer te vinden op de Uitmarkt. Te druk om een glimp op te vangen van Yuluz Osmanova, geen zin om in de rij te staan voor Di Gojim. Sail Amsterdam mijd ik, deels ook vanwege de drukte. Met een zwakke blaas is ook Koninginnedag niet meer te doen. Traditiegetrouw bezoek ik wel ergens een Mattheus Passion, maar al jaren heb ik het koor noch de solisten kunnen zien. Als je niet een uur van tevoren aanwezig bent, is een klapstoeltje achter een dikke pilaar je lot. De massa heeft het evenement ontdekt en daarom is het evenement er.
Het is niet alleen de drukte die me van festivals en evenementen vervreemdt. Dat doet ook het vervreemdingseffect van de evenementen zelf. Zo reed ik recentelijk naar Spaarnwoude. Naar de Schaapscheerdag. Het clarinet choir waarin mijn vrouw speelt, zal dat scheren luister bijzetten. De betekenis van de combinatie ontgaat me, maar we moeten op tijd weg, want er worden zeker duizend mensen verwacht en dan kun je er niet met de auto komen. Verbaasd rijden we met wat andere leden uit het koor richting Spaarnwoude. Inderdaad wordt het verkeer geregeld om de autovloed in goede banen te leiden. Zo zijn er nog de Nationale Sleepbootdagen; Kunst voor de stevige trapper; 400 jaar Familienaam Van Tuyll van Serooskerken.
En ook het evenement Openstelling Kerken! Als zuiderling verbaast het me dat protestantse kerken vaak dicht zijn. De Grote of St. Bavokerk wil ik, aangezet door de schilderijen van Saenredam, graag bezichtigen. Maar steeds als ik in Haarlem ben, is de Bavo dicht. Dit in tegenstelling tot de katholieke kerken. Het bezoek van kerken is voor mij een evenement op zich. De Keulse Dom, de kathedraal van Milaan, de Notre Dame in Brussel, de St. Pieterbasiliek in Rome. Steeds weer trekken ze me naar binnen en onderga ik de indrukwekkende getuigenis van tweeduizend jaar katholicisme. Een successtory zoals de Duitse theoloog Kng dat noemt: de katholieke kerk is de oudste, numeriek grootste en vermoedelijk ook de machtigste representant van het christendom. Ook ik bewonder deze kerk om de onverwoestbaarheid van zijn dogmas, zijn cultus, rijk aan traditie en kleurrijk in zijn pracht. Onomstreden is zijn grote culturele aandeel in de opbouw en vormgeving van het Westen. Maar keer op keer realiseer ook ik me terdege dat er nauwelijks een andere grote institutie in ons democratisch tijdperk zo inhumaan omgaat met andersdenkenden en critici in de eigen gelederen. Nergens anders worden vrouwen dermate gediscrimineerd door het verbod op voorbehoedsmiddelen en priesterwijding voor vrouwen. Geen ander instituut polariseert zo sterk maatschappij en politiek door rigide, als door God gedicteerde, standpunten over abortus, homoseksualiteit en euthanasie. Maar het katholicisme blijft een spirituele grootmacht die noch door het nazisme, noch door het stalinisme, noch door het maosme kon worden vernietigd, zegt Kng. En dat is wat me steeds weer, waar dan ook, naar binnen trekt.
Ik zie uit naar de Heiligdomsvaart in Maastricht, een zevenjaarlijks feest dat zestien
eeuwen na de dood van Sint Servaas in 384 nog altijd springlevend is. Een in mijn ogen Pasoliniaans spektakel, een processie, met muziekkorpsen, zingende en biddende mensen die met de relikwien van de heilige
Servaas door stad en ommeland trekken. In 2004 is de eerstvolgende. In Maastricht,
dezelfde stad waar met Kerstmis een ordinaire kermis op het Vrijthof loeit.