Tussen 1975 en 2000 is het aantal uren dat wij
naar de televisie kijken, met 2,2 uren toegenomen. Nederlanders kijken nu 12,4 uren per week tv. Opmerkelijk is dat de groei in 1995 tot staan wordt gebracht. Uitbreiding van het zenderaanbod met commercilen heeft niet geleid tot mr kijken.
TV-programmas zijn ook geen onderwerpen van gesprek meer op het werk of in de kroeg. Dat heeft te maken met differentiatie in kijkgedrag, maar ook met het hoge flauwekulgehalte van het aanbod. Wat bieden de Nederlandse zenders nou? De commercilen simpelweg niks. Publieke omroepen presenteren Netwerk, dat zo slecht is dat om de haverklap gerectificeerd moet worden. Nova trekt een ruim kwartier uit voor de aankondiging dat Bassie en Adriaan er in 2004 mee ophouden. Serieuzer is een, helaas klein, aantal VPRO-documentaires. Prachtig is evenwel Andere Tijden (dinsdagavond), waarin kleine historische momenten uit de Nederlandse geschiedenis opnieuw belicht worden. Dinsdag half negen zit ik voor de buis. Maar dat is dan ook het enige gefixeerde moment dat ik de Nederlandse omroepen een blik waardig gun. Zondagavond strijk en zet om zeven uur s avonds met het bord op schoot? Pass.
Toch zit ik naast dinsdag ng op twee momenten in de week verlekkerd op de bank voor het scherm. Donderdag- of vrijdagavond om kwart over elf, zondagavond om kwart over acht: Tatort! Geen knusse Toots Tielemans Baantjer, niet die wereldvreemde Oxford dictie van de erudiete inspector Morse, geen
infantiele Derrick. Nee, soms keiharde, maar altijd sterk gengageerde beschrijvingen van het oplossen van de moord am Tatort. Beroemd, ook in Nederland, is natuurlijk de Kripo Duisburg. De slonzige vrijgezel Schimanski die met de burgerlijke Thanner de no go areas van het Ruhrgebied afstruint. Met de dood van Eberhard Feik (Thanner) is ook aan Schimanski een eind gekomen. Gtz George (Horst Schimanski) heeft echter met zijn creatie zoveel indruk gemaakt op de Duitse tv-kijkers dat hij op zijn 60e verjaardag met een avondvullend programma op het eerste net gefteerd werd.
In Hamburg zetelt de zingende Hauptkommisar Stver (Manfred Krug) die onder het met afgrijzen bedekte gezicht van zijn vegetarische secondant Brockmiller, vrijwel elke aflevering besluit met het nuttigen van een Currywurst uit een Imbi aan een verlaten Elbe-oever.
Hauptkommisar Max Ballauf en zijn dikke, cynische, maar goudeerlijke Kollege Schenk houden het geteisem in het tolerante Kln een beetje aan banden. Zij hebben intieme connecties met Ehrlicher uit Leipzig, die met zijn afkeer van het westerse junk-food door Bier und ehrliche Wurst te nuttigen, zijn romantische hang naar DDR-tijden etaleert.
Een met haar seksuele geaardheid worstelende Hauptkommisarin Lena Odenthal reinigt Ludwigshafen, de beroemde Eva Mattes houdt het smetteloze blazoen van haar vermoorde echtgenoot hoog in Constanz aan de Bodensee. Naast deze absolute toppers zijn er nog de Kripos te Mnchen, Heidelberg, Schwerin, Dresden, Saarbrcken, en nog een paar van die prachtige steden.
Tatort is in 1970 gestart, en zette met de toenmalige Hamburgse commissaris, gespeeld door Hansjrg Felmy de kwalitatieve toon. Regisseurs van allure worden aangetrokken om op niet-sentimentele wijze naar stad en inwoners te verwijzen. Maatschappelijke ontwikkelingen (gevolgen van de Wende, werkloosheid, ongebreidelde rijkdom, vrouwenhandel, perversiteiten, racisme) dringen pregnant (maar zeker niet dik aangezet) door in het stadsleven van alledag. Ik kijk naar sociografische beschrijvingen van in architectonische zin soms schokkende (Duisburg), soms ontroerende (Heidelberg), maar met hartstocht levende steden in een land, waar Nederlanders weinig affiniteit mee hebben. Volstrekt ten onrechte. Kom er in Nederland eens om dat de leader van een serie maar liefst 33 jaar onaangetast blijft. De Tatort Vorspann, met muziek van de Duitse jazz grootheid Klaus Doldinger, is dat!
Ik kijk per week een half uur naar Andere tijden, laten we zeggen een uurtje VPRO documentaire, een uurtje voetbal, een uur naar de talkshow van en met Sabine Christiansen (direct na de zondagaflevering van Tatort), zes keer een half uur naar Tagesthemen (een Duitse Nova, maar dan zonder Bassie en Adriaan of andere kwatsj), een uurtje een Guido Knopp documentaire of een herhaling daarvan op het ZDF. En Tatort! Ik haal zo rond de 10 uren per week. Als je niet naar de Duitse tv kijkt, waar tuurt de gemiddelde Nederlander dan 8 uren naar? Wat doen jllie eigenlijk?
