Dion Kooijman van de TU Delft stelt dat retailers zich minder op het product en meer op de wijze waarop producten worden gekocht en verkocht moeten richten. Hij stelde dat voor de winkelcentra en winkels van de toekomst zowel het element theater als machine belangrijk zijn. De machine staat voor het snel en efficint winkelen. Het theatrale past bij het recreatief winkelen, waarbij het aangename en het verrassende centraal staan. De toenemende aandacht voor het theatrale wordt mede verklaard door de opkomst van e-commerce.
Bruna BV, in 1999 uitgeroepen tot de winkel van het jaar, is heel sterk bezig met e-commerce. Bruna zit in een markt met een toenemende concurrentie van supermarkten die ook boeken gaan verkopen, terwijl het eigen product wellicht in de toekomst alleen nog maar via de computer besteld wordt. Bruna speelt hierop in door zelf boeken via internet te verkopen en door haar winkels met assortimenten en service-elementen uit te rusten waarvoor de klant wel naar de winkel komt.
Colin Wilding, retail director van Bluewater, met 160.000 m2 het grootste winkelcentrum van Europa, onderschrijft de stelling dat de consument van de toekomst steeds minder vaak de deur uit moet voor winkelen alleen. Als reactie op onder meer e-commerce gaat het in 1999 geopende winkelcentrum zich meer op entertainment richten. Opvallend is dat Bluewater daarmee haar strategie binnen twee jaar volledig omgooit. Het Bluewater van de toekomst wordt een leisure-centre met retail.
Bij de herontwikkeling van Hoog Catharijne wordt vooralsnog minder sterk gereageerd op de opkomst van e-commerce. Hoog Catharijne blijft een winkelbestemming waaraan fun-elementen (Fascinating Plaza, Play & Stay Centrum) worden toegevoegd. De mate waarin verschilt echter sterk met Bluewater. Hoog Catharijne ligt immers, volgens Anneke de Vries van ING Vastgoed Ontwikkeling, midden in een leisure-centrum, de binnenstad van Utrecht.
Binnensteden ontwikkelen zich steeds meer als een bestemming met een eigen mix van vermaak, horeca en retail. In Arnhem worden historische kelders gerenoveerd. Zo wordt de bovenliggende winkelstraat verrijkt met de cultuurhistorie van de plek, en dit versterkt de eigen identiteit van de plek. In Nijmegen is gekozen voor intensief ruimtegebruik met een mix van wonen, werken, verzorgen en verblijven. Elementen van het plan zijn onder meer de bibliotheek, het gemeentearchief en een filmtheater.
De algemene indruk die na het congres blijft hangen is dat winkels, winkelgebieden en binnensteden zich in sterke mate dienen te richten op de integratie van retail, horeca en vermaak. De aantrekkelijkheid van het geheel wordt steeds belangrijker voor het aantrekken en vasthouden van bezoekers, en daarmee voor het genereren van omzet.
