De medewerkers in openbare bibliotheken spelen een belangrijke rol bij het streven van de openbare bibliotheken om hun klanten – leden én niet-leden – centraler te stellen bij het vernieuwen van de dienstverlening. Zij zijn het immers die de gewenste vernieuwing waar moeten maken.
Het gezamenlijke beleidsprogramma van de openbare bibliotheken voor 2009-2012 (de Agenda voor de Toekomst) draait om vernieuwing van de diensten rond lezen, leren en informeren, de drie kernfuncties van bibliotheken. Om die te realiseren wordt naast op ICT en marketing stevig ingezet op de medewerkers die het uiteindelijk moeten doen. De Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) en de Werkgeversvereniging Openbare Bibliotheken (WOB) zijn daar op drie fronten mee bezig: met een nieuwe bibliotheekopleiding, met een programma voor organisatieontwikkeling dat medewerkers leert veranderen en door bestaande HR-instrumenten verder te ontwikkelen.
Library School
In januari 2010 start er een nieuwe bibliotheekschool op universitair niveau. De Library School, in samenwerking met the Centre for Learning, Sciences and Technology (CELSTEC) van de Open Universiteit, moet goed opgeleide en geïnspireerde ‘bibliothecarissen-nieuwe-stijl’ afleveren, die de rol van innovator in hun organisatie op zich kunnen nemen. De school richt zich op nieuw instromende medewerkers in de openbare bibliotheek. Leren, innoveren en reflecteren staan centraal in de Library School, die tevens een community vormt waarin studenten en collega’s met bibliotheekinnovatie kennis delen en nieuwe inzichten verwerven. Door een directe relatie te leggen met de bibliotheekpraktijk werkt de School aan versterking van het innovatieve vermogen van de hele branche. Naast verbetering van de kwaliteit van innovatieve projecten in de bibliotheek streeft de Library School een aanlokkelijk perspectief na voor (toekomstige) bibliothecarissen op academisch niveau, omdat een aantrekkelijke baan gecombineerd wordt met een uitdagende leeromgeving.
Programma Organisatieontwikkeling
Vijfentwintig teams uit twintig bibliotheken houden zich in 2009 tien maanden lang bezig met het tot stand brengen van een verandering in de eigen bibliotheek. Doel van dit Programma Organisatieontwikkeling is dat medewerkers en hun leidinggevenden zo de landelijk ingezette innovatiebeweging van onderop versterken. Deelname aan het programma brengt een cultuuromslag teweeg die de benodigde innovatiekracht in de branche structureel verankert, maar die bovenal enthousiasme en energie oplevert: de wil om gezamenlijk de schouders eronder te zetten. Waar het bij het programma om gaat, is dat medewerkers zelf tot verandering komen, niet via papieren plannen en strak projectmanagement, maar door op een andere manier te leren kijken naar een probleem en te durven grijpen naar vernieuwd instrumentarium en andere manieren van organiseren.
Het Programma Organisatieontwikkeling is met hulp van bureau DeLimes ontworpen. De teams hebben ondersteuning van een gids en wisselen hun ervaringen uit in vier grote werkconferenties en op bibliotheek2.0, de open community voor de bibliotheekbranche. De opgedane inzichten en vaardigheden worden onder meer via een slotconferentie verspreid ten behoeve van de gehele sector.
Verbetering bestaande instrumenten
De bibliotheekbranche heeft te kampen met een aantal knelpunten die een belemmering kunnen vormen voor de innovatiekracht, zoals de toenemende vergrijzing en ontgroening, lage mobiliteit en te weinig diversiteit in het personeelsbestand. Om deze terug te dringen wordt een deel van het bestaande HR-instrumentarium meer op maat gesneden. Zo wordt half september de website www.werkenindebibliotheek.nl, met vacatures en informatie, gebruiksvriendelijker gemaakt en voorzien van RSS zodat werkzoekenden een melding krijgen bij net geplaatste vacatures. Met het programma OBIP+, een digitaal hulpmiddel voor werkgevers en werknemers bij organisatieontwikkeling, kunnen functionerings- en beoordelingsgesprekken voorbereid, gevoerd en vastgelegd worden, maar ook persoonlijke ontwikkelingstrajecten van medewerkers. Er wordt nu bekeken of en hoe dit hulpmiddel bibliotheken beter zou kunnen ondersteunen bij het versterken van hun innovatiekracht via haar medewerkers.
Meer informatie over het HRM-programma voor de openbare bibliotheken en contactpersonen voor meer informatie zijn te vinden op www.debibliotheken.nl onder de knop hrm. Voor info over het onderdeel HR-instrumenten: Paul Busker, directeur Werkgeversvereniging voor Openbare Bibliotheken: busker@wobsite.nl. Over het onderdeel Library School: Rob Bruijnzeels, projectleider Library School, Vereniging van Openbare Bibliotheken: bruijnzeels@debibliotheken.nl
