De zoektocht naar een nieuw evenwicht tussen zelfstandigheid en ondersteuning met publieke middelen is des te actueler nu de trend van een terugtredende overheid zich doorzet. Culturele organisaties en overheid zullen hun onderlinge relatie moeten herijken. Voor het gesub-sidieerde culturele veld geldt als hamvraag: welke mogelijkheden zijn er voor kostenbesparingen, voor het beter verkopen van je cultuurproduct, nieuwe businessmodellen en nieuwe vormen van fondswerving?
De cultuurpolitieke vraag voor de overheid luidt: in welke mate kan en mag worden verwacht dat de overheid bijdraagt aan de bekostiging van kunst en cultuur en, voor zover de overheid nog bekostigt: waaraan moet prioriteit worden gegeven? Recht evenredig met de krimpende subsidies voor cultuur en erfgoed groeit de aandacht voor nieuwe wegen die moeten leiden naar meer zelfstandigheid. Langzamerhand is een wildgroei ontstaan aan studies, leerstoelen, seminars, conferenties en publicaties. Zelfs in de landelijke media zijn vaste rubrieken ontstaan over de zoektochten naar alternatieve bronnen van inkomsten, kostenbesparing uit samen-werkingsverbanden, nieuwe exploitatievormen en innovatieve marketing. Aan aandacht geen gebrek; wel aan overzicht. BMC en MMNieuws hebben gemeend ook een duit in het zakje te moeten doen en organiseerden een eigen conferentie en een publicatie over deze thematiek. In een poging overzicht te bieden van wat er zoal aan nieuwe initiatieven wordt ondernomen, welke daarvan succesvol blijken en wat we over sectoren heen van elkaar kunnen leren over meer zelfstandigheid in de cultuursector.
Op 16 februari heeft de jaarlijkse BMC Cultuurconferentie plaatsgevonden, met als thema ‘Meer Zelfstandigheid, Minder Overheid’. De belangstelling was groot: met 175 deelnemers van zowel culturele instellingen als de overheid was de conferentie vol. In verschillende workshops zijn inzichten en praktijkervaringen uitgewisseld over hoe het gesteld is met de zelfstandigheid (en de weg daarnaartoe) in de museumsector, de sector podiumkunst, de bibliotheeksector en de sector cultuureducatie. Daarnaast zijn in deelsessies praktijkvoor- beelden verkend, waaronder het plan voor Museum Oud-Amelisweerd (Utrecht) en de poppodia EKKO (Utrecht) en Luxor Live (Arnhem). Met de special guests Fred Boot (directeur NEW Productions) en Joop Daalmeijer (voorzitter Raad voor Cultuur) is het thema in cultuurpolitieke zin verkend.
Deze editie van MMNieuws vloeit voort uit de BMC Cultuurconferentie en is daarvan niet alleen een weergave, maar diept het thema verder uit, met onder andere een interview met Joop Daalmeijer en weer nieuwe praktijkvoorbeelden. Het is een mooi en lezenswaardig nummer geworden, dat nieuwe aanzetten kan geven voor meer zelfstandigheid in de cultuurpraktijk, zowel voor overheden als voor instellingen. Als gasthoofdredacteur wens ik u veel leesplezier en inspiratie toe!
