Naam: Frank Verhage
Leeftijd: 47
Huidige functie: conceptontwikkelaar/projectleider
Vorige functie: docent dramaturg
Laatste culturele activiteit: DEAF festival door V2 en Seemannslieder van Zuidelijk Toneel Hollandia
Laatste vrijetijdsactiviteit: herfstig varen door de Weerribben, een van de mooiste te varen waterattracties binnen rijbereik
Favoriete website: www.atomfilms.com. De korte film is nooit meer te zien in de bioscoop en zelden op tv, maar het web redt.
Trend: Ik heb ooit theater-, film- en televisiewetenschap gestudeerd en houd een fascinatie voor theater, media en netwerken. Ubiquitus Computing, waarvan Codex Kodanski een voorbeeld is, fascineert me. Onzichtbare en/of mogelijke werelden in relatie met ons dagelijkse fysieke werkelijkheid. De digitale wereld is nu alomtegenwoordig en overal oproepbaar. Wat kan daar artistiek, conceptueel en materieel mee en hoe verandert dat ons denken en onze manier van verhalen vertellen?
In de cursus Nieuwe Media komen in een zestal bijeenkomsten onderwerpen aan de orde als de ontstaansgeschiedenis van het world wide web en de kenmerken van nieuwe media; online marketing, viral marketing en het benaderen van doelgroepen; computergames als broedplaats voor het ontwikkelen van nieuwe narratieve vertelstructuren en als mogelijk middel voor educatieve doeleinden; kunst en de implicaties van verdergaande digitalisering (oa. digitale opslag van gegevens); mens en machine; en open source en auteursrechten (digitale reproduceerbaarheid en auteursrechten). In de cursus ook een bezoek aan het Dutch Electronic Art Festival in Rotterdam.
Waarom deze cursus?
Verrijking, verdieping en verwondering. Dat is wat kunst teweegbrengt en dat is ook waar Kunstgebouw voor staat. Om dit te bereiken ontwikkelen we vernieuwende concepten, waarbinnen professionele kunst, vrijetijdskunst en kunsteducatie elkaar vinden en versterken. Hiernaast fungeert Kunstgebouw als adviseur en trainer voor overheid, culturele instellingen, onderwijs en het amateurkader. Als intermediair brengt Kunstgebouw mensen en ideen bijeen, wat leidt tot duurzame samenwerkingsverbanden en een aansprekend eindresultaat. Zichtbaar maken wat er is en stimuleren wat er kan zijn.
Zo ook met Nieuwe Media. Even de context: Als projectleider kreeg ik de opdracht onze positie te bepalen en daar een meerjarenlijn voor uit te zetten. We deden al bijzondere digitale projecten die erg populair waren, maar nog niet in een kader waren gezet. Het werd, kort door de bocht, een onderzoek naar kernbegrippen als virtualiteit, multimedialiteit, interactiviteit en connectiviteit en de betekenis van het openbare virtuele domein voor de kunsten en de rol van virtualiteit in de fysieke omgeving. In 2003 organiseerde Kunstgebouw enkele studiedagen rondom de Nieuwe Media, allereerst voor het eigen personeel, waarbij ook beleidsmakers en fondsen aanwezig waren en uiteindelijk voor alle kunst- en cultuurinstellingen van Zuid-Holland bij V2 Rotterdam. Voornaamste doelen: het hanteren van dezelfde taal, het op de kaart zetten van digitaal belang en samen stappen ondernemen. Met partners als Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland, VSB-fonds, Provincie Zuid-Holland, Waag Society, V2, Hootchie Cootchie Mediacollectief, ProBiblio, Historisch Museum Rotterdam en anderen ontwikkelden we een gevarieerde projectenportefeuille, voor jong tot oud. Al deze projecten lopen meerdere jaren. De ontwikkelingskosten zijn hoog, maar daarna nemen de kosten af. Samenwerken loont en zonder inspanningen van o.a. de netgenoemde instellingen zijn digitale kunstdromen niet mogelijk.
Kunstgebouw neemt sinds anderhalf jaar het voortouw als het gaat om onderzoek naar de rol van Nieuwe Media binnen de kunst- en cultuureducatie in Zuid-Holland. We richten ons met name op activiteiten waarbij de kernbegrippen die Nieuwe Media typeren een rol spelen. Dat vormt n van de speerpunten voor het beleid voor 2005-2008. Kunstgebouw is de eerste van dit type kunstinstellingen in Nederland die zich op systematische wijze met dit onderwerp bezig houdt. Daarvoor dient de Mediafabriek als intermedirend platform. Wij zetten in op het opbouwen van pro-actieve diginetwerken, op het in kaart brengen van ontwikkelings- en educatievragen, op het bij elkaar brengen van partijen en het tonen van boeiende projectpresentaties van makers. Daarvoor hebben we een hele bijzondere mailbare presentatie-tool ontwikkeld. We richten ons op het onderwijs (BO/VO), op kunst- en cultuurinstellingen en op beleidsmakers, financiers en kunstenaars, onderzoeken wat de vragen zijn en ontwikkelen vervolgens een instrumentarium. En van die instrumenten is de cursus Nieuwe Media. Aan zon cursus was en is een grote behoefte. Daarnaast initiren en ontwikkelen we pilot-projecten voor jong tot oud.
Zoals?
In 2003 organiseerde Kunstgebouw enkele studiedagen rondom de Nieuwe Media, allereerst voor het eigen personeel, later ook voor fondsen en uiteindelijk voor alle kunst- en cultuurinstellingen van Zuid-Holland bij V2 Rotterdam. Verder ontwikkelden we een project in Rotterdam onder de naam www.codexkodanski.com. Het gaat hier om een voor Nederland uniek project: een GPS/PDA gestuurde route door Rotterdam.
De stad door de ogen van een kunstenaar, een surrele mix van historische feiten, muziek, statistische gegevens, jingles en samenzweringstheorien. Daarnaast ontwikkelde Kunstgebouw een kunstproject met Nieuwe Media voor senioren onder de naam www.gister.nl. Kernwoorden daarin waren erfgoed, kunst, techniek en verhalen vertellen.
Voor volgend jaar staat het project Monstermedia op het programma. Het gaat hier om een educatieve game, bestemd voor alle basisschoolleerlingen in Zuid-Holland. Online creren leerlingen van groep 7 en 8 in een online kraamkamer een fabeldier, dat verandert wanneer je er mediaopdrachten mee uitvoert. De werking van (nieuwe) media in het alledaagse leven van leerlingen staat in dit project centraal.
Hoe past volgens jullie de cursus Nieuwe Media onder het kopje kunsteducatie en voor wie is de cursus bedoeld?
De wereld van kunst en cultuur is door de komst van de nieuwe media ingrijpend veranderd. Vooral onder jongeren ontwikkelen de nieuwe media zich zowel communicatief als artistiek tot ht middel om zich uit te drukken. Veel kunst- en cultuurinstellingen zijn daar meer, maar vaker minder op ingericht. Men wil graag, maar vraagt zich af hoe en wat. Sommigen zetten eerste stapjes, anderen beginnen al met aanloop te springen. E-beleid is hybride en heeft naast hoge startinvesteringen ook personele en organisatorische gevolgen. Dat hybride karakter zie je ook terug bij financiering en beleid. En dus ook in het cursusprogramma en de cursisten.
De inschrijvingen komen uit diverse hoeken. Hoewel wij in eerste instantie dachten aan docenten, blijken zich vooral medewerkers van collega-instellingen zoals het NAI, de Stichting Kunst, Vrije Academie Delft en de HKU te hebben ingeschreven. De reacties zijn ondanks de grote verschillen in de achtergrond van de cursisten en de breedte van het onderwerp zeer positief, ook al blijft het zoeken naar de juiste modus voor de discussies naar aanleiding van de voorgeschotelde lezing. De filosofische uitstapjes in de avonden geven ook de mogelijkheid om op het gebodene te reageren. Daarnaast is er een online forum waar cursisten met elkaar in discussie kunnen gaan en waar verdieping gezocht kan worden. Boeiend voor hen, maar zeker ook voor ons.
Inhoudelijk is de cursus zowel theoretisch als praktisch opgezet. Het vertrekpunt is wetenschappelijk onderzoek, maar er hoeft geen boek doorgenomen te worden. Wel is er een uitgebreide online reader met samenvattingen en links. De praktische kant wordt toegelicht vanuit het werkveld. De cursus omvat zes bijeenkomsten van drie uur en wordt gegeven door Elja Polak, die een wetenschappelijke, commercile en educatieve achtergrond heeft. Verder lichten gastdocenten en mensen uit de praktijk een casus toe. We hebben gastsprekers uit de digitale kunsten, maar ook Planet Internet-oprichter Michiel Frackers en David Wolff van @breakaway; specialist in online marketing over online marketing, viral marketing en het benaderen van doelgroepen.
Wat willen jullie precies bereiken bij de deelnemers?
Enthousiasme creren en vanuit een helikopterperspectief zicht bieden op het toch ingewikkelde en brede onderwerp. Vanuit de geschiedenis de vraag aan de orde stellen naar de relatie tussen kunst en digitale cultuur nu, en waar gaat het naar toe gaat en waar de kansen liggen. De deelnemers zijn voor het overgrote deel al bezig met Nieuwe Media en zien wellicht door het cursusaanbod mogelijkheden om samen het een en ander (verder) te ontwikkelen. Overigens is dat geen doel op zich, eerder een bijkomstigheid. En hopelijk bellen ze de Mediafabriek nog eens om samen verder te denken en te ontwikkelen.
Is deze cursus uniek binnen het terrein van de kunsten?
Ja, zoals die nu is opgezet is er geen andere cursus op dit terrein op dit moment. Hopelijk is dit volgend jaar anders. Hoe meer digitale zielen hoe meer… Wij herhalen de cursus in ieder geval volgend jaar. Daarnaast ontwikkelen we expert-meetings, nieuwsbrieven, nieuwe studiedagen en weer nieuwe projecten, met wederom nieuwe partners.
De cursus Nieuwe Media bestaat uit zes bijeenkomsten van drie uur en een excursie naar DEAF. Er kunnen maximaal twintig cursisten deelnemen. De cursus vindt plaats bij Digital Playground/Cinerama in Rotterdam. De deelnemersbijdrage is 200,- euro (inclusief bezoek aan DEAF). De cursus is voor dit jaar voltekend. Voor de komende jaren creert Kunstgebouw een gedifferentieerder aanbod, maar de cursus Nieuwe Media wordt volgend jaar zeker herhaald.
