Ruim honderd genteresseerden namen op 25 november jongstleden deel aan het congres met als doel: het uitwisselen van ervaring, discussie en brainstormen over een zestal uiteenlopende onderwerpen op gebied van samenwerking. Uit een onderzoek dat de provincie Noord-Brabant in 2003 in het culturele veld heeft laten uitvoeren, is namelijk de behoefte gebleken aan onderzoek, training, netwerkvorming en projectontwikkeling. En dat is precies waar het Uitmarketingburo zich sindsdien voor inzet. Zowel individuele instellingen als collectieven van cultuuraanbieders kunnen gebruik maken van de marketing- en onderzoeksexpertise. Nadrukkelijk worden ook andere aanbieders in het vrijetijdsveld betrokken bij de projectontwikkeling en netwerkvorming: van dierentuinen tot attractieparken, van horeca-aanbieders tot accommodatieverschaffers.
Thematische samenwerking
En van de zes workshops richtte zich op het samenwerken binnen gezamenlijk op te pakken themas. Het gaat daarbij om bundeling van activiteiten en communicatie rond een voor het gewenste publiek aansprekend onderwerp. Mogelijke doelstellingen zijn bijvoorbeeld het verhogen van het bezoek aan cultuurtoeristische plekken en instellingen, het versterken van imago of het genereren van betrokkenheid bij publiek. Voorbeelden van thematische samenwerking zijn de landelijke activiteiten rondom het Van Goghjaar of het Jaar van de Boerderij. In de workshop is een aantal knelpunten en succesfactoren van thematische samenwerking besproken:
Alle partijen moeten achter een gezamenlijk na te streven doel staan.
De eigen doelstellingen van organisaties mogen niet in gedrang komen. De samenwerking moet bovendien voor iedere partner meerwaarde bieden.
Een grondige voorbereiding van de samenwerking kost tijd: start daarom tijdig.
Samenwerking is niet mogelijk zonder eigen inbreng. Partijen die wel de vruchten willen plukken van de samenwerking maar niet willen investeren, kunnen beter niet deelnemen. Externe co-financiering is natuurlijk wel een goede mogelijkheid de financile slagkracht te vergroten.
De samenwerking kan het beste door n onafhankelijke organisatie of persoon worden gecordineerd.
UIT de praktijk: Mystiek Brabant
Het Brabants Bureau voor Toerisme richt de komende jaren haar pijlen onder andere op het thema Mystiek Brabant. Na een grondige analyse van de aanbod- en vraagzijde zo heeft er onder meer een brainstormsessie plaatsgevonden met partijen uit het cultuurtoeristische veld is besloten het thema in 2004 uit te werken. Voorbeelden hiervan zijn een boek met fietsroutes, een fotowedstrijd en een verhalenweek met een officile opening en presentatie van het thema. Voor de culturele en toeristische instellingen betekent de samenwerking een groter bereik via een centraal communicatieplatform. De consument krijgt een vollediger beeld van de keuzemogelijkheden voorgeschoteld. De positieve reacties uit het veld en van de media op de eerste productontwikkeling rond dit thema zijn de aanleiding om ook de komende jaren op dit thema verder te bouwen.
Ook tijdens het congres is in groepen gediscussieerd over het thema Mystiek Brabant. Het thema werd door de deelnemers als interessant beschouwd, als het maar breed genoeg wordt neergezet, met nadruk op het mystieke en niet louter het Roomse. Mystiek is voor meerdere uitleg vatbaar en biedt de samenwerkende partijen meer mogelijkheden om aan te sluiten bij het thema. Ook niet direct voor de hand liggende partners kunnen een interessante aanvulling geven: een dierentuin kan wat betreft religie bijvoorbeeld inspelen op Bijbelse dieren.
Nieuwe themas
Het Uitmarketingburo beschouwt Mystiek Brabant als voorbeeld voor nieuw uit te werken themas. Nieuwe themas waarin zowel de toeristische als de culturele instellingen een rol krijgen. Tijdens de workshop noemden deelnemers onder andere als nieuwe themas Rivieren en Van water tot bier, beide inspelend op het nationale thema van 2005, water. Ook Cultureel Erfgoed en Industrieel Brabant werden gezien als mogelijke themas. Wel moet worden vermeden dat te veel themas gelijktijdig worden opgepakt. Dat speelt mee bij de volgende vragen: welk thema wordt wanneer opgepakt, wie gaat wat doen en welke partijen worden betrokken? In een vervolgbijeenkomst op 3 maart aanstaande zullen deze vragen per thema worden beantwoord.
Ewout Sanders
Ewout Sanders is werkzaam bij het Uitmarketingburo. Het buro is met subsidie uit het Actieplan Cultuurbereik van de Provincie Noord-Brabant opgestart. Naast het Uitmarketingburo geven ook de partnerprojecten Uitinbrabant.nl en Project UITpunten Brabant de cultuurparticipatie in de provincie een stimulans. Samen vormen de drie projecten het UIT-netwerk. Meer informatie over de activiteiten van het Uitmarketingburo op www.uitmarketingburo.nl.
Erfgoeddag 2005 in Vlaanderen
Hoe kom je tot gevaarlijke communicatie?
In Vlaanderen vindt jaarlijks de Erfgoed-
dag plaats. De vele initiatiefnemers lieten zich begin dit jaar gedurende twee workshops inwijden in de dos en donts van het betere communicatiewerk. De communicatiedeskundigen Eric Goubin en Annick Vanhove van de Hogeschool in Mechelen lieten hen op dat vlak hun ervaringen uitwisselen en brachten tegelijk hun eigen expertise in.
De Erfgoeddag is zowat d feestdag voor het cultureel erfgoed in Vlaanderen en Brussel.
Jaarlijks zetten musea, archieven, heem- en familiekringen, cultuurdiensten, kerkfabrieken, priv-personen en vele andere erfgoedbewaarders hun deuren wagenwijd open. Dit jaar is dat op zondag 17 april. Je kan er dan terecht voor wandelingen, lezingen, openingen, fietstochten, workshops, tentoonstellingen, symposia, activiteiten van en voor kinderen.
De Erfgoeddag zet vooral het roerend en immaterieel erfgoed centraal. Daarmee bedoelt men de dingen en verhalen die we van onze voorouders erfden. In 2005 staat alles in het teken van Gevaar. De marketing van deze evenementendag gebeurt op twee fronten. Een overzichtsbrochure en een mediacampagne trekken op landelijk niveau de aandacht en geven basisinformatie mee. Op lokaal terrein vinden er zeer specifieke communicatieacties plaats. Maar hoe doe je dat?
Druksels?
In de praktijk gaat de aandacht van de lokale erfgoedorganisator zowat automatisch naar de productie en distributie van flyers en affiches. Daar is op zich niets mis mee, zolang het maar niet tot die kanalen beperkt blijft. Drukwerk heeft vooral een informerende functie, maar overtuigt heel zelden. De klassieke vier fasen in het communicatieproces gelden ook hier: aandacht trekken, informeren, overtuigen, ondersteunen. Vrij zelden bereikt men die overtuigingsfase. Dat veronderstelt dat je lokaal gaat inspelen op bestaande sociale netwerken. Elke Vlaamse gemeente heeft bedrijven en overheidsinstellingen en telt vele tientallen clubs en verenigingen. Als je de sleutelfiguren binnen die arbeids- en vrijetijdsomgevingen op een of andere manier kan betrekken, ben je vaak al een eind weg om ook hun omgeving te prikkelen om naar Erfgoedactiviteiten te komen. Samenwerking blijkt daarbij een kernbegrip. Activiteiten die vooraf gedragen worden door een netwerk van mensen oogsten doorgaans veel succes. Met het actief aanspreken van een twintigtal spilfiguren in je gemeente kan je zo onrechtstreeks honderden mensen bereiken en motiveren.
Geldverspillend advertentiegedoe
Arm maar proper is zowat het motto van de doorsnee culturele instelling in Vlaanderen, zeker op het lokale niveau. De middelen voor communicatie zijn er per definitie erg beperkt. Het is dus zaak creatief om te springen met het beperkte budget. Vergooi dan je centen niet aan advertenties, zo ervaren veel lokale initiatiefnemers van de Erfgoeddag: Advertenties kosten handenvol geld, zijn vaak inhoudelijk en vormelijk slecht gemaakt, en vallen doorgaans ondermaats op tussen de andere advertenties in huis-aan-huisbladen. Een gratis maar nog onvoldoende ingezet alternatief zijn de gemeentelijke informatiebladen. Zowat elke Vlaamse gemeente publiceert maandelijks of tweemaandelijks een officieel tijdschrift. Het leesbereik daarvan is zeer groot, met name wegens lokale informatie die zich per definitie dicht bij het bed van de lezer bevindt.
Toonzetting
We geraken zo moeilijk in de pers, hoor je vaak bij lokale erfgoedmensen. Hoe origineler of ongewoner de activiteit, des te meer ze evenwel opvalt voor pers en publiek. Een spannende of gevaarlijke rondleiding in de donkere opslagkelders van een fabriek boeit vaak meer dan een tentoonstelling van waardevolle archiefstukken. Zo heeft de Brusselse universiteit een aantal ook bij het eigen campuspubliek onbekende onderaardse gangen. Die kanaliseren tussen de gebouwen kabels en andere nutsvoorzieningen, en kunnen bij gevaar dienen als vluchtweg. Daar kan je potentieel niet alleen een spannende activiteit rond bouwen, je kan er ook aandachtprikkelende communicatie over opzetten. Afwijken van het gangbare, met de klemtoon op beleving: dat moet ook uit de communicatiekanalen blijken. Daar wringt vaak een hele schoen.
Verder is er de soms ambtelijke uitstraling van het promotiemateriaal. De juiste toon in dit soort van communicatie haal je niet met zakelijke beschrijvingen en aankondigingen. Een meer op human interest gerichte benadering in de lokale promotie werkt beter: vlot en beknopt tekstmateriaal, gelardeerd met interviews en anekdotes, en met fotos van actieve mensen of fascinerende omgevingen veeleer dan van saaie voorgevels. Communicatie mag soms best gevaarlijk zijn…
Wie er op 17 april bij wil zijn op de gevaarlijke Erfgoeddag in Vlaanderen vindt alle
weliswaar ongevaarlijke info op
www.erfgoeddag.be.
