In de rubriek Centraal komen iedere maand deskundigen aan het woord over een vooraf gekozen thema. De redactie van MMNieuws vroeg dit keer een aantal lobbyisten naar hun visie op het fenomeen, naar de manier waarop zij lobbyen, en naar tips voor een succesvolle lobby. In Centraal bovendien een bespreking van twee recente publicaties over actieve belangenbehartiging en een samenvatting van een voor u relevant artikel.
1 Doelstelling van het lobbyen en het niveau waarop (lokaal, nationaal of Europees)
2 Benvloeding van beleid en/of binnenhalen van subsidies?
3 Informatieverwerving en interne cohesie
4 Stadium van besluitvorming en de ingezette middelen
5 Coalities met andere organisaties
6 Drie belangrijke factoren voor een succesvolle lobby
Toerisme niet een echt politiek item
De AVN bestaat sinds 1994, en gaat dit jaar op in een nieuwe organisatie, samen met het Nederlands Bureau voor Toerisme (NBT) en de koepelorganisatie van de VVVs, de ANVV. De organisatie kent interne functionarissen voor specifieke lobbyactiviteiten. Zo houdt Wouter Weyers zich bezig met Cultuur en Stedentoerisme, en Bert Wijker met Natuur en Plattelandstoerisme. Af en toe wordt de expertise van anderen ingeroepen, vooral in verband met ingewikkelde juridische vraagstukken rond wetgeving.
1
AVN mikt op de bevordering en ontwikkeling van toerisme en recreatie in Nederland. Concreet ontwikkelt AVN lobbyactiviteiten rondom de totstandkoming van projecten waarin de overheid een rol dient te spelen. In volgorde van prioriteit richt AVN zich op het nationale, provinciale en (soms) gemeentelijk niveau. AVN benadert ambtenaren (de directies van diverse ministeries) en hoofden van voor toerisme relevante afdelingen van provincie, maar ook gedeputeerden, en soms leden van de Tweede Kamer, hoewel toerisme in de Nederlandse politiek niet echt een item is.
2
Het gaat zowel om subsidiring als om het invloed uitoefenen op de ontwikkeling van beleid.
3
Informatie wordt vooral ingewonnen in de intrapersoonlijke sfeer. Daarnaast spelen beleidsnotas een rol, vooral om een bepaalde lobbyactiviteit te legitimeren.
Interne cohesie krijgt geen speciale aandacht. Binnen de organisatie werken tenslotte verschillende functionarissen aan eigen projecten en ieder van hen kan terugvallen op een eigen netwerk.
4
Het accent ligt op het voortraject van de besluitvorming. Veelvuldig telefoneren en het afleggen van werkbezoeken hebben de voorkeur. Brieven gaan alleen de deur uit wanneer projecten of initiatieven geformaliseerd moeten worden. Periodiek verschijnen zogenaamde contourennotas, waarin de verschillende soorten van toerisme in een ideaaltypische setting worden geplaatst. Deze notas dienen als referentiekader voor de activiteiten van de AVN.
5
Vaak sluit AVN coalities met andere organisaties. Het accent komt daarbij steeds meer te liggen op branchevreemde clubs. Toerisme heeft immers veel raakvlakken met economie en ruimtelijke ordening. Het is zaak om tegenover de overheid die erg re-actief is een grote aanbod sector te formeren.
6
Het is belangrijk om de andere partij goed te leren kennen. Converseren is belangrijker dan corresponderen. Sociale vaardigheden zijn uiteindelijk belangrijker dan inhoudelijke kennis van het beleid. Eenmalige lobbys voor projecten die zich daarna zelf kunnen bedruipen, zijn succesvoller dan duurzaam subsidiedenken.
Wouter Weyers en Bert Wijke
Stichting Toerisme en Recreatie AVN
En procent van de rijksbegroting reserveren voor cultuur
Kunsten 92 is ontstaan in 1992, als actiegroep vanuit de kunstensector in reactie op het beleid van minister Hedy dAncona. Deze bovensectorale organisatie behartigt de belangen van instellingen uit kunst, cultuur en cultuurbehoud. Vooral de voorzitter en vice-voorzitter van het bestuur houden zich met lobbyen bezig. Over het algemeen beschikt de organisatie over voldoende expertise in eigen huis, maar zonodig doet
zij een beroep op specialisten uit achterban.
1
Kunsten92 vraagt om meer aandacht voor het belang van kunst en cultuur, streeft een kabinetsbreed gedragen cultuurbeleid na en tracht te bereiken dat 1% van de Rijksbegroting gereserveerd wordt voor cultuur. Lobbyactiviteiten richten zich vooral op politici op lokaal, provinciaal en landelijk niveau. Ook ambtenaren ontvangen geregeld notas en brieven. Lobbyen in Brussel laat men over aan de Europese vereniging van culturele instellingen (EFAH).
2
Benvloeding van beleid staat voorop.
3
Kunsten 92 ontvangt zn informatie vooral uit de eigen achterban en verder uit contacten met politieke partijen en overheidsorganen. Aangezien de doelstelling bovensectoraal is, zitten de aangesloten organisaties op n lijn, zodat interne cohesie is gegarandeerd.
4
Kunsten 92 is al actief in het voortraject van de besluitvorming, en blijft dat tot en met de afronding daarvan in de Tweede Kamer.
Brieven, notas en gesprekken horen tot de ingezette middelen.
5
Tot nu toe was het niet nodig om (gelegenheids)coalities aan te gaan met andere dan de aangesloten organisaties. Daar is ook geen behoefte aan.
6
Bij een succesvolle lobby komt het aan op de juiste personen, het gewicht dat zij in de schaal leggen, de achterban die zij vertegenwoordigen, hun kennis van de praktijk en hun vermogen om politieke processen juist in te schatten. Als een voorbeeld van succesvol lobbyen, samen met andere organisaties uit de sector, ziet Kunsten 92 een recente motie van D66 (gesteund door VVD, CDA, PvdA en Groen Links) waarin in verband met de beoordeling van subsidieaanvragen voor de komende vier jaar criteria als subsidie per bezoek en maatschappelijk bereik ondergeschikt worden gemaakt aan het begrip kwaliteit.
Marianne Versteegh
Algemeen secretaris Kunsten 92
Belangenbehartiging in de meest
ruime zin
De Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen (VNT) bestaat al veertig jaar. De lobbyactiviteiten worden verricht door directeur Jaap Jong. Zonodig wordt een beroep gedaan op expertise buiten de eigen organisatie.
1
Het belangrijkste doel van de VNT bij het lobbyen is belangenbehartiging in de meest ruime zin van het woord ten behoeve van het Nederlandse toneel. De activiteiten richten zich op nationaal en Europees niveau. Hierbij wordt contact gezocht met ambtenaren (op zowel middelbaar als hoog niveau), en met politici.
2
Subsidies zijn voor de sector vanzelfsprekend van belang, maar de VNT probeert ook het beleid te benvloeden. Daarbij kan het ook gaan om pogingen om voor de toneelsector ongunstige maatregelen te voorkomen of om negatieve bijeffecten van wetgeving teniet te doen (zoals in geval van de Arbeidstijdenwet die in de oorspronkelijke versie onwerkbaar was voor de theaterwereld).
3
De VNT verzamelt op alle mogelijke manieren informatie: via persoonlijke contacten met ambtenaren en politici, door het lezen van notas enzovoort. Erg veel belang heeft het op n lijn brengen en houden van de eigen achterban.
4
Het lobbyen vindt plaats in alle stadia van de besluitvorming, met de inzet van een breed scala aan middelen. Bij meningsverschillen met de overheid in verband met arbeidsvoorwaarden schrikt de VNT niet terug voor juridische stappen.
5
Soms gaat de VNT coalities aan met organisaties uit de culturele sector in brede zin. In verband met arbeidsvoorwaardenoverleg bijvoorbeeld met de bibliotheekbranche en de instellingen voor kunstzinnige vorming. Soms wordt een grote overkoepelende organisatie als het VNO-NCW benaderd, zoals inzake de Arbeidstijdenwet. Hierbij was de VNT beslist niet de enige organisatie die met deze nieuwe wet in de oorspronkelijke vorm niet uit de voeten kon.
6
Onontbeerlijk zijn het beschikken over goede contacten, goede basisgegevens en een goed product.
Jaap Jong
Directeur van de Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen (VNT)
Auteur: Wouter Weyers Bert Wijke, Stichting Toerisme en Recreatie AVN; Marianne Versteegh, Algemeen secretaris Kunsten 92; Jaap Jong Directeur van de Vereniging van Nederlandse Theatergezelschappen (VNT)
