Amsterdam-Noord werd jaren het Siberië van Amsterdam genoemd, maar opeens trekt de kou uit de grond, en raakt het ontsloten. Langs het IJ bruist het en er heerst een gezond optimisme. De Noord-Zuidlijn zal Noord met het centrum verbinden. In de wijken de Banne en Nieuwen dam wordt de stad klaargemaakt voor de toekomst. Op de voormalige ontwikkeling NDSM-werf en bij de Van der Pekbuurt en Overhoeks worden oud en nieuw met elkaar verbonden. Nieuwe vormen van werkgelegenheid komen naar Amsterdam-Noord. Naast nieuwe culturele bedrijvigheid wordt geëxperimenteerd met een interessante mix van wonen en werken.
Is het toeval, of is hier bewust aan deze verandering gewerkt? Hebben de bewoners en bedrijven uit Amsterdam Noord hier zelf voor gezorgd? Is Amsterdam Noord misschien door recreatieve bezoekers en toeristen ontdekt? Het lijkt een samengaan van verschillende factoren die voor deze veranderingen en voor het optimisme hebben gezorgd.
In de tweede helft van de vorige eeuw zijn de zware industrieën uit Amsterdam Noord vertrokken. Dit zorgde ervoor dat de werkgelegenheid fors afnam en dat Amsterdam Noord in een sociaal cultureel en economisch isolement kwam. Als een voormalige industrieel bolwerk moest AmsterdamNoord haar toekomst herformuleren.
Jarenlang lagen de vrijgekomen bedrijventerreinen braak, totdat er in de hallen van de voormalige scheepwerf van de NDSM zich kunstenaars en kleine creatieve bedrijven vestigden. Door de economische opleving aan het einde van de vorige eeuw en vanwege de goedkope grond en de gunstige voorwaarden om er zich te vestigen kwamen voorzichtig ook de meer traditionele bedrijven weer terug naar de Noordelijke IJoever. Het bedrijfsleven en het stadsdeelbestuur werkten intensief samen en formuleerden een visie voor een herinrichting van de gehele Noordelijke IJ-oever.
Revitalisering
Toen ook Shell besloot om haar bedrijfsactiviteiten te concentreren één deel van haar terrein en het overige deel van het terrein aan het stadsdeel te koop aanbood, kwam ook hier ruimte voor nieuwe ontwikkelingen. Er komen appartementenwoningen aan het IJ en het nieuwe Filmmuseum wordt hier gebouwd. Het aantrekken van musea, maar ook andere tijdsvoorzieningen, wordt van essentieel belang geacht voor de ontwikkeling van dit gebied. Ook het Filmmuseum hoopt op een snelle komst van meer musea. Restaurant de Goudfazant, het Noorderlicht en de IJkantine hebben Noord wat horeca betreft op de kaart gezet, maar voor de verdere van Noord is dat niet voldoende.
De nieuwe werknemers van de creatieve bedrijven gingen zich ook in AmsterdamNoord vestigen. Deze nieuwe bewoners verbinden de oude en nieuwe delen van AmsterdamNoord en zorgen dat ook de oude woonwijken achter de Noordelijke IJoever revitaliseerden.
Niet alleen de bewoners en bedrijven dragen bij aan deze revitalisering, maar in toenemende mate ook de bezoekers die het stadsdeel aandoen. Hun interesse in het stadsdeel zorgt voor een ‘sense of place’, en stimuleert Amsterdam Noord na te denken over haar imago en wat het wil laten zien aan bezoekers. Amsterdam Noord heeft onder andere een evenementencoördinator, een cultureel aanjager en een beleidsadviseur toerisme in het stadsdeel aangesteld. En het stadsdeelbestuur geeft onder andere toeristische boekjes ‘de Noordjes’ uit, waarin Noordje – een meisje met rood gelakte teennagels – Amsterdam Noord ontdekt. Met name op het gebied van toeristische informatie zijn er nog vele kansen en mogelijkheden.
‘Backstage’ gidsen
De beleidsadviseur toerisme van het stadsdeel AmsterdamNoord en de opleiding Tourism & Leisure Management van de Hogeschool INHOLLAND te Diemen zijn in het najaar van 2009 een unieke samenwerking aangegaan om de toeristische mogelijkheden in AmsterdamNoord beter te benutten. Vierdejaarstudenten van deze opleiding hebben in acht weken tijd toeristische ‘backstage’ gidsen ontwikkeld van een viertal wijken in AmsterdamNoord. De studenten hebben zich verdiept in het alledaagse leven in de buurten en dit zoveel mogelijk gekoppeld aan de specifieke geschiedenis van elke buurt. Dit project is bedoeld om met de gidsen te laten zien dat buurten die voor bezoekers ogenschijnlijk niet interessant zijn, toch heel veel te bieden hebben. De gidsen ontsluiten voor bezoekers Nieuwendam en het Noorderpark, NDSMwerf en de Bongerd, de Vogelbuurt en het Hamerstraatgebied, en Overhoeks, Buiksloterham en de Van der Pekbuurt. De gidsen zullen in het voorjaar van 2010 worden gepresenteerd. •
Auteur: Tekst: Adri Doorneveld & Karin Bras Adri Doorneveld is beleidsadviseur toerisme stadsdeel Amsterdam-Noord (a.doorneveld@noord.amsterdam.nl). Karin Bras is docent Tourism & Leisure Management, Hogeschool INHOLLAND (karin.bras@inholland.nl).
