Over het vernieuwde Rijksmuseum van Volkenkunde is al veel geschreven. De inrichting van de zalen baart opzien, de collectie blijft uniek. Dat het oudste volkenkundige museum van de wereld op dit moment het nieuwste museum van Nederland is, is bijzonder en verdient derhalve aandacht. Aandacht die het museum mede door een effectief marketingbeleid heeft afgedwongen.
In de strijd om de tijd van de consument is museummarketing noodzaak geworden. Het gaat erom bezoekers te trekken, zo lang mogelijk binnen te houden, en vervolgens aan te zetten tot herhalingsbezoek. In deze tijd van jobhoppen, internet en mobiliteit wordt ervan uitgegaan dat de consument op zoek is naar beleving en (nieuwe) ervaringen. Het Rijksmuseum voor Volkenkunde speelt net als de pretparken, meubelboulevards en winkelcentra in op deze veronderstelde behoeften. De bezoeker maakt binnen de muren van het museum een wereldreis, een wandeling rond de aarde, van continent naar continent, van zaal naar zaal, van vitrine naar vitrine, van topstuk naar topstuk, van touchscreen naar touchscreen, en kan de tijd verder doorbrengen in het restaurant, de museumwinkel of in het informatiecentrum, dat is ingericht als heuse loungeruimte, met computerfaciliteiten en gratis internet. De museumagenda biedt veel extras waar de bezoeker voor terug kan komen, zoals lezingen, workshops, muziek en dansoptredens, spreekuren, filmvoorstellingen, gratis rondleidingen, verjaardagspartijtjes, en kinder- en seniorenactiviteiten.
Bij de promotie van het nieuwe museum zijn kosten noch moeite gespaard. Dat direct marketing een uiterst krachtig communicatiemiddel is, blijkt maar weer eens uit de grote opkomst tijdens de opening van het museum op 26 april jl. Het museum liet op circa 5000 adressen vooraankondigingen (het is bijna zover!) en vervolgens persoonlijke uitnodigingen bezorgen voor het bijwonen van de opening van het gloednieuwe museum op 26 april. Belangstellenden werd verzocht zich via een antwoordkaart aan te melden.
In de veronderstelling de officile opening bij te gaan wonen, togen vele genodigden naar Leiden. In grote getale en om die reden ontvangen door hulpsuppoosten uit de Naturaliscollectie, struinde het museale middenkader het museum af, en werd zich gaande de avond pijnlijk bewust van het feit dat de eregalerij op een ander tijdstip was onthaald. Geen speech van de directeur, geen programma, geen presentaties. Twee consumptiebonnen (drank in plastic bekertjes), een gezellige avond, de museumgids en vijf kortingsbonnen om weg te geven. Dat direct marketing verguisd wordt vanwege de vaak misleidende tactieken, wordt ook hier weer eens bevestigd.
In welke database bevindt u zich?
Het lijdt geen twijfel, de ontwikkelingen in museumland volgen elkaar snel op. Musea zien zich gedwongen hun positie in de vrijetijdsmarkt te versterken en veilig te stellen. Museummarketing lijkt daarbij ht toverwoord. Ik ben benieuwd hoe het vernieuwde Rijksmuseum zich straks zal manifesteren.
