Een beginnend creatieve ondernemer (muzikant, schrijver, regisseur) moet doorgaans worstelen om ontdekt te worden door een grote vriendelijke reus (platenmaatschappij, uitgeverij, filmproductiemaatschappij) die in hem of haar investeert. Want de productie, distributie en marketing van het creatieve ei is prijziger dan wat creatieven kunnen betalen. De grote vriendelijke reus blijkt vaak wat minder vriendelijk en ontvangt graag zijn investering terug, als ook een deel van de winst. Dit is natuurlijk zijn goed recht, maar daardoor is het voor de minder succesvolle (lees: verkopende) creatieven lastig om van de creativiteit te kunnen leven.
De boost van internet heeft echter interessante initiatieven opgeleverd voor creatieven die de bemoeienis van tussenpartijen in het proces van creatief product naar consument grotendeels omzeilen. Schrijvers hoeven niet meer, met hun manuscript onder de arm, te leuren langs de vele uitgeverijen en muzikanten hoeven niet met hun demo langs de platenbonzen. Snel groeiende initiatieven zoals Blurb, SellaBand en OpenAd zorgen voor een online platform voor creatieven die een andere manier bieden om ontdekt te worden. Hoe werken deze platforms eigenlijk en wat bieden ze?
Blurb
Blurb is in 2006 opgericht en groeit explosief. Met Blurb kunnen schrijvers zelf eenvoudig hun eigen boek maken, uitgeven en verkopen. Het werkt simpel: download de software, voeg tekst, fotos of illustraties toe en bestel een editie. Vervolgens kan het boek via Blurbs programma Set your price in de online boekwinkel verkocht worden. De Blurb gebruiker kan daarmee zelf de prijs van zijn of haar boek bepalen. De marges boven de kostprijs worden maandelijks automatisch door Blurb uitgekeerd, zodra het minimum bedrag van 25 dollar is bereikt. Online kunnen direct de verkochte aantallen en omzetgegevens van het boek bijgehouden worden. Met hyperlinks naar de eigen webwinkel of blog kan iedereen een commercieel succes maken van zijn eigen boek. In de VS is deze service populair en is de gemiddelde winst per verkocht boek 9 dollar. Iedereen die zelf een boek schrijft of ontwerpt, kan het nu dus ook zelf professioneel uitgeven en er geld mee verdienen. De boeken worden (sinds vorig jaar ook in Eindhoven) op aanvraag gedrukt en vallen binnen een week bij de koper op de deurmat. Geen gedoe dus met voorraden of uitgeverijen. De rechten van het boek behoud je zelf.
Sellaband
Voor muzikanten bestaat het van origine Nederlandse SellaBand. SellaBand is een online platform waar ongetekende bands muziek uploaden en believers aandelen ( 10 dollar) aanschaffen als ze in een band geloven. Zodra de bands via deze fans 50.000 dollar bij elkaar halen kunnen zij een cd opnemen in een studio. Die cd wordt verkocht (via Amazon en bol.com) en de fans delen in de winst. Ook SellaBand werkt eenvoudig: inschrijven, profiel aanmaken en 5000 aandelen ophalen. Inmiddels hebben 25 muzikanten en bands wereldwijd (uit onder andere Japan, Australi, Polen, Frankrijk) deze 50.000 dollar bij hun fans opgehaald waarmee ze in de studio een eigen cd kunnen opnemen onder begeleiding van een professionele producer. In tegenstelling tot Blurb behoudt de artiest niet alle rechten. Bij het inschrijven gaan bands namelijk akkoord met voorwaarden van SellaBand, die een aantal onvoordelige onderdelen met betrekking tot de rechten bevat. De vraag is echter of deze rechtenkwesties1 opwegen tegen de mogelijkheden van SellaBand voor ongetekende artiesten. SellaBand maakt namelijk handig gebruik van het feit dat goede muziek niet altijd de weg naar de consument vindt. Het is immers makkelijker voor muziekmaatschappijen om in bestaande muziekgenres te denken en te investeren dan in nieuwe, onbekende, niet te plaatsen muziek. Internet biedt de mogelijkheid wereldwijd genteresseerden bij elkaar te brengen en nieuwe, originele initiatieven te ondersteunen.
OpenAd
OpenAd brengt kopers en verkopers van ideen voor adverteren, marketing en design bijeen. Daarmee is OpenAd werelds eerste marktplaats voor commercile ideen. Ook OpenAd werkt simpel. De verkopers van ideen melden zich kosteloos aan, zetten hun concept in de virtuele etalage of doen mee aan online pitches van aangesloten adverteerders. 11.000 creatieven uit 125 landen zijn op dit moment aangesloten. OpenAd bevat ideen voor tv, print, radio, web-, verpakking en industrieel design, direct mailacties, beurzen en evenementen. De verkoper van het idee kan met een calculator de waarde van zijn idee bepalen en deze onder licentie (van een jaar of eeuwig) verkopen. OpenAd ontvangt daarvan een percentage. De kopers van ideen, adverteerders, betalen voor een abonnement. De prijs hiervan is flexibel en gebaseerd op het aantal soorten ideen dat men wil bekijken, het aantal online pitches dat men organiseert en het aantal werknemers dat toegang krijgt tot OpenAd. Originele ideen zijn bijvoorbeeld gebruikt voor de bekendere merken Chiquita, Smart en MTV.
Blurb, SellaBand en OpenAd zijn voorbeelden waarbij offline ideen hun weg online kunnen vinden. Een andere initiatief, A Swarm of Angels, maakt inzichtelijk dat ook online creatieven met elkaar verbonden kunnen worden met boeiende resultaten. Het doel van A Swarm of Angels is om een n miljoen kostende film te maken met medewerking van uiteindelijk 50.000 leden. Leden kunnen zelf bijdragen aan de film en door middel van stemmen worden de meeste keuzes gemaakt. Inmiddels zijn er twee scripts en een trailer met medewerking van leden gemaakt. De trailer is een mooi voorbeeld van crowdsourcing. Het is een samenwerking tussen Mayec Rancel voor de animaties, gebaseerd op het werk van de Japanse fotograaf Palla, Santiago Abadia voor de soundtrack, Matt Pyke met Maxim Zhestkov voor het titel design. Het online team voor de trailer bestond daarmee uit bijdragen uit Spanje, Belgi, Noord en Zuid Engeland, Japan en Rusland. In dit creatieve proces werd daarnaast gebruik gemaakt van alle leden die via stemmen en reacties op forums een bijdrage hebben geleverd. Volgende stappen die gezamenlijk met de leden worden gezet zijn onder andere het promoten van de trailer en het scouten van locaties.
Verschillende platforms maken het voor iedereen met internettoegang mogelijk zijn creatieve passie te uiten en te delen met gelijken, gemeenschappen en de wereld. Bovendien geven ze ook de mogelijkheid dit tot een economisch succes te maken. De tijd moet echter nog leren of binnenkort daadwerkelijk de eerste SellaBand-muzikant of Blurbschrijver miljonair zal worden. Nieuwe technologien bieden in ieder geval interessante en toenemende mogelijkheden iedereen te laten participeren in het creatieve proces.
Auteur: Isjah Koppejan i.koppejan@erfgoednederland.nl
