Objecten in musea, archieven, erfgoedbibliotheken en historische plekken zijn ongemeen rijke bronnen van kennis. Dankzij de opkomst van het zogenaamde Internet of Things – waarbij allerlei voorwerpen met elkaar verbonden zijn en informatie uitwisselen – kan dat erfgoed nog meer inhoud en betekenis krijgen. De ErfgoedApp, ontwikkeld door FARO met technologie van het aan de Université de Lausanne verbonden Zwitserse bedrijf Vidinoti, werd in januari 2016 officieel gelanceerd door de Vlaamse minister van Cultuur.
De ErfgoedApp is niet alleen gratis (in zowel Google Play als de App Store), maar ook erg handig in gebruik. Dankzij een simpele scan met het cameraoog van een smartphone of tablet, ontvangt de bezoeker geluids- en tekstfragmenten, filmpjes, enzovoort. Bovendien gebeurt dit à la carte volgens de keuze van de bezoeker zelf, die niet verplicht wordt om ‘alles’ te bekijken, te lezen en te beluisteren. Buiten deze Augmented Reality-technologie maakt de ErfgoedApp ook gebruik van iBeacons. Informatie wordt gepusht naar de telefoon of verschijnt op basis van de locatie van de bezoeker in de app. ‘Erfgoedroutes’ is de derde pijler waar de ErfgoedApp op inzet. Tijdens een wandeling of fietstocht krijgt de gebruiker onderweg extra informatie via gps-punten. Een verhaal, verteld op de juiste plek, werkt immers heel anders dan wanneer het gebracht wordt op de computer of in een boek. En daar houdt het niet op, want de app kan nog meer, zoals een tijdschrift of boek voorzien van multimediale informatie.
Bring your own device
Internationaal leeft al even de trend om audiogidsen in musea te vervangen door apps die werken op de smartphone van de bezoeker. Vanaf het begin heeft de ErfgoedApp ingezet op dit principe van ‘bring your own device’. Toestellen verhuren is voor musea meestal een dure en arbeidsintensieve bezigheid. Omdat de meeste telefoons ook perfect als gids kunnen dienen, is een extra toestel bovendien vaak niet meer nodig. Een aandachtspunt is wel dat bezoekers hun telefoon achteraf ook weer moeten kunnen opladen.
Omdat sommige musea zo eenvoudig en inclusief mogelijk willen werken, is er sinds kort ook een versie van de ErfgoedApp voor huur- en leentoestellen. Beide oplossingen werken complementair en bieden dezelfde informatie aan. Bezoekers die een toestel willen lenen, betalen daarvoor meestal een huurbedrag, terwijl bezoekers die hun eigen smartphone gebruiken de informatie gratis kunnen downloaden.
Storytelling
De ErfgoedApp draait niet om technologie, maar om storytelling en het aanbieden van extra informatie bij erfgoed op locatie. De ErfgoedApp-manager, de webtoepassing waarin men de informatie voor de app kan aanmaken, combineert een CMS-platform met een storytellingplatform.
Elke wijziging aan de app toetsen we af aan onze missie. Vanaf het begin passen we een start-upmentaliteit toe. We luisteren naar de vragen van gebruikers en de uitdagingen waarmee erfgoedinstellingen worden geconfronteerd. Zo verbeterden we de app steeds verder, met eenvoud en gebruiksgemak in het achterhoofd.
Innovatie
Dankzij de ErfgoedApp krijgen meer dan 2.000 musea, erfgoedorganisaties, toeristische en culturele diensten in Vlaanderen en Brussel, de mogelijkheid om multimediale informatie aan te bieden. De afgelopen jaren volgden meer dan 400 erfgoedprofessionals en vrijwilligers een eendaagse workshop waarin ze leerden de app en de backofficetechnologie betekenisvol en interessant in te zetten. Naast de workshop stelt FARO ook een handleiding (‘ErfgoedApp Do It Yourself’) en een reeks tutorialvideo’s ter beschikking waarmee gebruikers op een eenvoudige manier zelf aan de slag kunnen gaan. Ondertussen bevat de app meer dan 100 tours die je kunt downloaden. En doordat we best practices en ervaringen met elkaar kunnen delen, versnelt dit het gebruik en de innovatie.
Bram Wiercx:
Erfgoedinstellingen kennen hun publiek en weten heel goed welke verhalen ze willen brengen. Maar financiële en technologische drempels zorgen er vaak voor dat zij geen apps of andere toepassingen inzetten.Sterke community
In alle projecten en samenwerkingen die we de afgelopen jaren met de ErfgoedApp doorlopen hebben, blijkt duidelijk dat musea hun publiek kennen en weten welke verhalen ze willen brengen. Financiële en technologische drempels zorgen er vaak voor dat musea geen apps of andere toepassingen inzetten. De ErfgoedApp daarentegen geeft hun de mogelijkheid om nog meer te focussen op dat verhaal (de story) en datgene waar ze echt goed in zijn. Op dit ogenblik hebben zo’n 650 erfgoedmedewerkers een login. Ze zijn vrij om de app te gebruiken voor om het even welk project. FARO kijkt er vooral op toe dat de content voldoet aan de missie van de ErfgoedApp en dat alles correct werkt. Met de inhoud zelf bemoeien we ons niet. Wel proberen we organisaties te stimuleren om zo multimediaal mogelijk te werken, omdat bezoekers dit meer appreciëren.
Businessmodel
De ErfgoedApp is ontstaan uit een e-cultuurproject ondersteund door het departement Cultuur, Jeugd en Media van de Vlaamse overheid. Na die eenmalige subsidie is FARO zelf blijven investeren in de app. Soms worden nieuwe functionaliteiten ook ontwikkeld met de steun van musea, zoals het Hof van Busleyden, het AfricaMuseum en Musea Brugge. Een app ontwikkelen voor één museum kost niet zo veel meer dan een app ontwerpen voor 400 erfgoedorganisaties. Het zijn vooral de begeleiding en ondersteuning die wel wat werk vragen. In de mate van het mogelijke probeert FARO hieraan tegemoet te komen, want een verdienmodel is er niet. Nochtans is de meerwaarde voor de sector wel hoog en kostenbesparend.
We krijgen regelmatig vragen van buitenlandse regio’s of organisaties om de ErfgoedApp te gebruiken, ook uit Nederland. Omdat FARO subsidie ontvangt van de Vlaamse overheid beperken we het gebruik voorlopig tot Vlaanderen en Brussel. Verdere groei en samenwerking sluiten we evenwel zeker niet uit.
Wanneer we terugkijken op de weg die we tot dusver aflegden, kunnen we heel tevreden vaststellen dat organisaties de ErfgoedApp op een zeer kwalitatieve manier gebruiken ter ondersteuning van hun werking. De aangeboden informatie is van hoge kwaliteit, iets waar we erg trots op zijn. Ga tijdens uw volgende bezoek aan Vlaanderen zeker eens op stap met de ErfgoedApp en laat ons gerust weten hoe het was.
Relevante links:
- https://erfgoedapp.bePubliekswebsite van de app. Ook beschikbaar in andere talen.
- https://faro.be/erfgoedappVoor erfgoedprofessionals en vrijwilligers die de app willen gebruiken voor hun musea of erfgoedorganisatie.
- https://faro.be/erfgoedapp/voorbeeldenBekijk de voorbeelden en hoe de ErfgoedApp werkt.
Foto: FARO.
