Beste Rolf,
Nu we een aantal afleveringen van deze rubriek hebben verzorgd, realiseer ik me dat we daar ongeschikter voor worden, naarmate we meer bijdragen leveren. Ik beweeg me inmiddels immers door de stad met een enorme Jimi Tenor bril op mijn neus, vanwege een schreeuwende bijziendheid voor posters op driehoeksborden. Ik merk dan ook amper dat er vaak naar me wordt gekeken, en toen iemand die me vergezelde, mij daarop wees, keek ik om me heen, zag eerst al die kijkers niet, en bedacht me toen dat ik me door mijn bijziendheid absoluut niet meer kon verplaatsen in de ogen en hersens van de gemiddelde passant die door al die kunstzinnige communicatieprikkels wordt getroffen.
Daarom raakte ik ook volledig in verwarring toen ik ineens een Affiche zonder titel tegenkwam. Verontwaardigd reageerde ik, zonder gezien te hebben wie het had ontworpen: Zonder titel hoe durft Anthon Beeke? Is een ontwerp van Anthon Beeke zo goed, dat het nergens meer over hoeft te gaan? Of is het iets nieuws in het Stedelijk, over een heel aparte categorie posters zonder titel opvolger van die prachtige tentoonstelling van Franse affiches, waarvoor ook al zon charmant maar volstrekt onduidelijk drukwerkje in de stad werd geplakt.
Nu moet ik bekennen dat ik op dat moment afgezien van de niet bestaande titel nog niets had gelezen. Gelukkig stonden er verder heel veel kleine kleurige letters en daardoor vrijwel onleesbare woorden op. Nog de meest leesbare was de naam van Wim Ceci nest pas une pipe Schippers. Dat verklaarde alles mijn excuses daarom aan Anthon Beeke, die ik valselijk beschuldigde.
Een paar dagen later kom ik tot mijn verbazing een geheel ander affiche Zonder titel tegen. Een beetje in dezelfde stijl, maar vl leesbaarder ik zie nu ook dat het (in rood) om iets in de Nieuwe Komedie gaat, een toneelstuk dus van Toneelgroep Amsterdam in de regie van enz. enz. Echt spuuglelijk vormgegeven, met een soort Malevich-gat als vulling, in ieder geval veel lelijker dan die leuke, maar onbegrijpelijke eerste.
Ik kijk daarom van dichtbij wie de vormgever is van dat tweede lelijke affiche dat zet Toneelgroep Amsterdam er doorgaans namelijk bij: geen credits te bespeuren. Kennelijk door de nieuwe zakelijk leider aan een beginnend graficus in opdracht gegeven omdat die eerste t onleesbaar was. Is er binnen de boezem van Toneelgroep Amsterdam een strijd gaande tussen de koopman en de dominee, waarbij het compromis werd gevonden in ieder een eigen affiche?
En wat mail jij me nu? Dat dat eerste Affiche zonder titel is gesigneerd door Anthon Beeke?
Eymert
Beste Eymert,
Vorige keer, toen jij in de zon zat (pas op je ogen!), begon ik met: Hoe dingen aan de man gebracht worden, daar gaat deze rubriek over. Maar bij Affiche zonder titel is de vraag eerder wt er aan de man gebracht wordt. Volgens de tekst: een affiche. Of je moet het ding opvatten als Affiche (van het stuk) Zonder titel, maar dat staat er niet.
De ontwerper heeft hier naast de kunstenaar plaatsgenomen: als Wim Schippers een stuk Zonder titel maakt, dan maak ik een affiche Zonder titel, of gedachten van die strekking, met de verscholen motivering: want ik ben net zo goed een kunstenaar.
Is die gedachtengang leuk, of semantisch-filosofisch interessant, in die zin dat het de soepele relatie zender-ontvanger aanvreet? Hm. De mogelijke humor ontgaat me en de mogelijke pretenties hebben, zoals zo vaak, opdikkende aspecten net als met opdikkend papier: even licht als ander papier, maar het voelt dikker aan.
Roept Affiche zonder titel al vragen op, in combinatie met dat andere plakkaat Zonder titel vervliegt elk zicht op antwoorden. Een puzzeltje is leuk op zijn tijd, maar je moet er wel uit kunnen komen. Jouw suggestie over hoe de vork in de steel zit, kan kloppen, maar het kan ook heel anders liggen. En ik zou deze ruimte wel kunnen volverzinnen, maar dan blijven we om de hete brei heendraaien. Want de belangrijkste vraag is: who cares? Wie van de theaterliefhebbers heeft hier iets aan, wordt er blij van of richting theater getrokken? (Nou ja, misschien Wim T. en andere Schipperianen. Ceci nest pas une pipe, dat is zeker.)
Je zegt het al: de twee posters verwijzen duidelijk naar elkaar terwijl ze tegelijkertijd heel verschillend zijn gemaakt. Is dat goed of slecht of nieuw of per ongeluk? Weet ik veel.
Affiche zonder titel zie ik zo in het Stedelijk hangen. (Alsof ie ervoor gemaakt is!) En die andere poster… Je moet oppassen met termen als lelijk, Eymert, want er is nogal wat hedendaags design dat er juist heel veel moeite voor doet om on-ontworpen en, volgens de klassieke regels, fout over te komen. Dat moet je zien als een reactie op onze overontworpen wereld.
Maar jouw Jimi Tenor oplossing is beter. Waar kan ik zon bril kopen?
Rolf
