Beste Esther,
De gelijktijdigheid der dingen legt soms rare knopen in je hoofd. Het is zaterdagavond en ik spreid de fotos voor me uit die je me toestuurde. Een keur van wildgeplakte houserigheid, met stoere dj-namen die me niks zeggen. Maakt niet uit. Het is een vrolijke boel.
Dan is het acht uur en attendeert Marja me op de twee minuten stilte. Het is 4 mei.
Ik staar naar buiten, de druilerigheid in, en probeer aan joden en palestijnen te denken, met of zonder hoofdletters, maar word afgeleid door zon ouderwetse aanplaksteiger voor verkiezingsaffiches mn werkplek kijkt er op uit. Er hangen fotos van Thom, Ad en Jan Peter, ingetogen stralend van vrijheid en democratie. Nu glijd ik in een droeve stemming. Dat mag, het is tenslotte Dodenherdenking.
Vrij. Mijn oog valt op Ex Porn Star. Vrij opdringerig zul je bedoelen. Maar wil je een poster om een paal slingeren, dan is dit wel de ultieme. Overal in het land maken tieners zich op voor alweer een spannende zaterdagavond. Is dat fijn? Ik weet het even niet. Die vrolijke ontwerp- en plakuitingen die voor me liggen zijn ze leuk-anarchistisch of rommelig en vies? Laatst vroeg ik me af, in een flits van domheid, hoe lang het zou duren tot het verkeer op de Stadhouderskade last gaat ondervinden van de verdikte, duizendmaal overplakte lichtmasten langs de stoeprand.
Moet er minder gedoogd worden? Al dat geroep om meer blauw op straat: Ad, Thom, Jan Peter, Hans en Pim en ook Fred, ja zelfs Paul en Jan blren in koor. (Zingen kunnen ze niet.) Weet je, als er meer blauw op straat komt, worden er alleen maar meer parkeerboetes uitgedeeld en bonnen voor lullige dingetjes geen werkend licht op de fiets, over de trambaan piepen langs een vrachtwagen die de weg blokkeert, dat soort dingen. Soms droom ik wel eens weg naar Oost-Duistand voor de val. Nette armoede, niemand durft niks, maar wel opwindend reclameloos. Of was het lelijk en vaalgroen allemaal? Ook dat weet ik even niet meer. In ieder geval ben ik blij dat de trams in de hoofdstad weer wit en blauw worden (meer blauw op straat). En morgen wordt Ajax kampioen. En verregenen alle bevrijdingsoptredens van Sita. En verliest Le Pen kansloos van een andere etter. Er zijn nog lichtpuntjes. Daar is het Wilhelmus. Best mooi zonder tekst.
Dag, Rolf
Beste Rolf,
Een weemoedige brief. Wat heeft onze vrijheid te bieden? Dat is de samenvatting die ik ervan geef. Inmiddels, het is nu 7 mei, is alles alweer veranderd. Rellen op het Binnenhof na de moord op Pim Fortuyn.
Het opvallendste beeld vond ik de mensen die met verkiezingsposters van Pim Fortuyn zwaaiden om hun woede te tonen. Straataffiches op fotos hebben een speciale kracht. De gelijktijdigheid van gebeurtenissen is een betekenisgever waar je als ontwerper niet tegenop kunt.
Laat Pim Fortuyn tien keer zien naast de foto van Kennedy in zijn huis en hij is de tragische staatsman die zijn roeping heeft gemist. Laat Pim door een straat wandelen met een song van John Lennon eronder: een cultfiguur, slachtoffer van een willekeurige stalker. Laat zijn beschuldiging aan het adres van Kok horen en hij wordt het slachtoffer van demonisering door politici. Zo zie ik vele Pimmen voorbijkomen, en de maker van de oorspronkelijke beelden staat er machteloos naast.
Uit het amalgaam van combinaties komt de sterkste bovendrijven die heeft de grootste impact. Een survival of the fittest van interpretatiemogelijkheden. Niemand heeft de uiteindelijke impact van de gebeurtenis in de hand, maar iedereen die een interpretatie aan deze overwinningsrace toevoegt, draagt zijn steentje bij. Misschien is dat wel de manier waarop onze democratie werkelijk functioneert.
Al deze associaties veronderstellen een andere Pim Fortuyn, maar in werkelijkheid was er maar n. En zo is er ook maar n dader. Wij kunnen de moord net zo groot of klein maken als we zelf willen, al naar gelang de context waarin wij die dader plaatsen. En in dat wij hebben de media vooralsnog de grootste stem. Ik kan alleen maar hopen dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt over de identiteit en motieven van de schutter, zodat hij weer een persoon wordt, in plaats van een interpretatie.
Maar ook dan blijft er een grens is aan mijn kennis. Ik heb geen telepathisch contact met deze dader en dat wil ik graag zo houden. Iedere interpretatie die voorbij gaat aan bestaande feiten zegt meer over mijn visie op de samenleving dan over de gebeurtenis zelf. En dan maak ik misbruik van deze moord.
Ik wil hier stoppen met ontwerpen. Er is een grens aan mijn mening. Dat is de verantwoordelijkheid die ik wil nemen de verantwoordelijkheid voor het niet-begrijpen.
Groet, Esther
