Creativiteit heeft de neiging zich geografisch te concentreren. Ruimtelijke relaties lijken de creativiteit en bekwaamheid te bevorderen. Plaats, gemeenschap en culturele economie zijn vaak met elkaar verbonden
en zorgen voor associaties van bepaalde producten met een bepaalde plaats. Een creatief milieu kan worden opgevat als een plaats een cluster van gebouwen, een deel van een stad, een stad in haar geheel, een regio die beschikt over een aantal noodzakelijke voorwaarden om een stroom van ideeën (creativiteit), producten en diensten (innovatie) te produceren. Zo’n milieu is een fysieke plaats waar een kritische massa van onder-nemers, creatieven,kunstenaars, studenten en anderen kan opereren in een open en kosmopolitische context, waar face to face-interactie leidt tot nieuwe ideeën en dus economisch succes.
Stad en regio
Een creatief milieu heeft een aantal vaste kenmerken. Zo moet het niet alleen een plek zijn waar originele kennis, bevoegdheden en talenten met elkaar worden verbonden, er moet ook een vaste financiële basis zijn, zodat er plaats is voor experiment. Regelgeving dient bovendien niet beknottend maar stimulerend te werken. Een creatief milieu kenmerkt zich tevens door een diversiteit aan menselijk kapitaal. Hoewel wij sinds het succes van Silicon Valley de neiging hebben creativiteit een regionale duiding te geven, is de creatieve regio in Europese context natuurlijk eerst en vooral de creatieve stad. In Europa is de stad al eeuwenlang de motor van de economische ontwikkeling. Niet elke stad of regio heeft het potentieel om een creatieve zone te worden. Gert-Jan Hospers maakt een opdeling in vier soorten steden: technologisch-innovatieve, cultureelintellectuele, cultureel-tecnologische en technologischorganisatorische steden. Voorbeelden van de eerstesoort zijn Manchester en Eindhoven. Momenteel zijn zulke ‘technopolen’ of high-tech meccas het doel van veel beleids-makers. Toonbeelden van de cultureelintellectuele stad zijn steden als Parijs, Berlijn en Amsterdam, plekken waar kunstenaars hun talent de vrije loop kunnen laten. De derde soort die Hospers onderscheidt zijn de agglomeraties waar de culturele industrie floreert: Los Angeles, Bombay, de Noordelijke Randstad. Ten slotte zijn er de technologischorganisatorische steden, waar creativiteit schuilt in het vinden van originele oplossingen voor problemen die voortvloeien uit het stedelijk leven. Voorbeelden van zulke steden zijn Venetië met haar vervoer over het water en New York met haar wolkenkrabbers.
Regio’s en marketing
Er is veel nodig om van een regio een creatieve regio te maken. Auteurs als Peter Hall, Charles Landry en Richard Florida hebben hierover waardevolle dingen geschreven. Centraal in dit nummer van MMNieuws staat de relatie tussen het denken over creativiteit en inspanningen op het gebied van citymarketing. De idee leeft zeer sterk dat het imago van een regio bepalend is voor de ontwikkeling van haar creatieve industrie. Daarnaast zouden creatieve industrieën bepalend zijn voor het imago van een regio en zou het promoten van een stad of regio via de aanwezige creatieve industrieën kunnen bijdragen aan de economische ontwikkeling van die stad of regio.Het is voornamelijk dit laatste punt waarop we ons in dit nummer van MMNieuws concentreren. Diverse
auteurs gaan in op de vragen die de beleidsmakers zich hier moeten stellen: wat kenmerkt de regio, wat kan de regio en wat wil de regio zijn? Vanuit diverse regio’s in Nederland wordt op dit thema ingegaan. Ook worden de hoofdpunten weergegeven uit de rondetafelbespreking die we hierover onlangs organiseerden. Met enige distantie reflecteert Jeroen Saris op het thema van de creatieve regio om er zijn kritische noot bij te plaatsen. Ten slotte vindt u in dit nummer enkele bijdragen over (cultureel) ondernemerschap, rechtstreeks of meer zijdelings gekoppeld aan het centrale thema. Al met al biedt dit nummer van MMNieuws een interessant overzicht van wat er momenteel in de diverse hoeken van het land zoal speelt rond het thema ‘creatieve regio’.
Auteur: Tekst: Cor Wijn Cor Wijn is adviseur cultuurbeleid bij BMC, adviesbureau voor de publieke sector (corwijn@bmc.nl).
Referenties:
Links:
