Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond selecteerde 35 schouwburgen uit vijftien steden die een representatief beeld moeten geven van de evolutie van de Vlaamse podiumkunsten in Nederland. In totaal zijn er dit seizoen 738 voorstellingen te zien geweest in de 35 Nederlandse schouwburgen opgenomen in deze studie. Dit is een stijging van maar liefst 23%. Die stijging wordt bijna volledig toegeschreven aan de vele coproducties met Nederlandse gezelschappen. Er zijn niet alleen meer coproducties, ze maken ook een opvallend langere tournee door Nederland. Zes van de tien Vlaamse producties die vorig jaar het meest gezien werden op de Nederlandse podia werden samen met een Nederlandse partner gemaakt. Zo was Slachthuis 5 van Peter De Graef en Courage in zijn eentje goed voor 35 voorstellingen. Ook Carmen van Muziektheater Transparant en Toneelgroep Amsterdam was op 25 plaatsen te zien in Nederland.
Van alle podiumkunsten blijft theater met bijna de helft van alle voorstellingen het grootste Vlaamse exportproduct. Musical en muziektheater worden duidelijk populairder. Ook het Nederlandse muziektheater en de musicals kennen een grote bloei en zijn het meest uitverkocht. Vlaanderen springt mee op deze golf. Uit een studie van de Vereniging voor Schouwburg- en Concertdirecties blijkt dat theaters en schouwburgen meer afhankelijk worden van eigen inkomsten. Externe verhuur, horeca-activiteiten en hogere entreegelden moeten voor extra inkomsten zorgen. Logisch dus dat ze meer voorstellingen programmeren die populair zijn. Jo Roets van het jeugdtheatergezelschap Laika ziet het aantal boekingen stijgen afhankelijk van het seizoensaanbod. Als we een kleutervoorstelling brengen, worden we zeker geboekt want dan kan de hele familie mee.
Ook Nora Van Dessel van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen ondervindt de invloed van de commercialisering: Wij kijken ook naar wat de Nederlandse gezelschappen bieden. Wat zij niet bieden, daar kunnen wij mee scoren. Daarom voeren we dit jaar de Notenkraker op. De commercialisering zal, als we de Nederlandse kranten bekijken, de volgende jaren niet verdwijnen. Vlaamse gezelschappen zullen met deze uitdaging steeds geconfronteerd worden.
In heel Nederland neemt het aantal Vlaamse voorstellingen toe. Alleen het oosten van het land, met steden als Zwolle en Arnhem, dat al weinig Vlaamse voorstellingen bracht, kalft verder af. Dit wijst volgens het Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond op een polarisering. Die polarisering vinden we ook terug tussen de steden en de schouwburgen onderling. Steden en schouwburgen die al veel Vlaams brengen, groeien verder aan, terwijl de andere hun Vlaamse programmering lijken af te bouwen.
Er werd ook vastgesteld dat veel gezelschappen de oversteek naar Nederland maken om er n of twee keer hun productie te spelen. Peter van den Eede van Compagnie de Koe ziet een verklaring in het Vlaamse milieu: Je krijgt nu meer speelkansen in Vlaanderen dan 10 jaar geleden. Vroeger kregen alleen klassiek toneel, het populaire lied en commercile producties een kans in culturele centra. Het experimenteel circuit was niet bestemd voor culturele centra. Ondertussen zijn we zelf gevestigde waarden geworden, maar is ook de publieke belangstelling voor modern theater erg groot geworden.
Die eenmalige overtochten naar Nederland bemoeilijken de promotie. Arjan Barel van Bureau Barel, het belangrijkste impresariaat voor Vlaams theater in Nederland, ziet een oplossing in het bundelen van krachten. Wij zouden ijveren om een beperkt aantal voorstellingen een langere tijd door Nederland te laten toeren. Het project Theater uit Vlaanderen neemt alvast het heft in handen. Het wil de inspanningen van Nederlandse schouwburgen samen brengen om zo tot een krachtige ondersteuning te komen van Vlaamse theatertournees in Nederland. Een aantal Vlaamse voorstellingen wordt intensief promotioneel begeleid en bestaande promotieacties van gasttheaters worden gestimuleerd. Het project wordt gesubsidieerd door het Fonds voor Podiumprogrammering en Marketing in Den Haag. Publiek, pers en programmeurs kunnen sinds kort op www.theateruitvlaanderen.nl terecht voor een agenda en nieuws of achtergrondinformatie over Vlaamse gezelschappen die op tournee zijn in Nederland.
