Tijdens het ronde-tafelgesprek werd getracht een inventarisatie op te stellen van bedrijfsmodellen en van processen en praktijken die een belemmering kunnen vormen voor toekomstige ontwikkelingen. Kernvraag bleek of de creatieve industrie wel gezien kan worden als een sector die in staat is meer BNP te genereren, de Nederlandse economie uit het slop te halen en en passant banen te scheppen, of dat ze eerder zorgt voor zand in de machine, omdat ze niet past in de klassieke modellen over groei in een economie.
In de logica van de eerste opzet is sectorvertegenwoordiging nodig, met daarnaast grote podia met een duidelijke inbreng van de EVD (Economische Voorlichtingsdienst), professionalisering, positionering aan marketing van een Nederlands CI logo en imago, de uitnutting van de Nederlandse hoogwaardige breedbandinfrastructuur en het optimaliseren van onze wereldwijde faam op kunst- en cultuurgebied (2006 Rembrandt jaar). In deze opzet past het aanjagen van nieuwe structuren en adoptie van kleine door grote bedrijven. Nodig is ook te komen tot nieuw onderzoek, in plaats van het sterk gereguleerde onderzoek van bijvoorbeeld TNO en Philips: organisaties en bedrijven die de 800 miljoen aardgasgelden steeds weer verdelen of besteden aan zogenaamd fundamenteel onderzoek (voor wie fundamenteel?) of aan netjes ingekaderde projecten waar niemand zich een buil aan kan vallen.
De logica van de tweede opzet ziet de creatieve industrie als een noodzakelijke crossover, die wordt aangejaagd door de principes van de digitalisering. In die tweede opzet doet de vraag zich voor naar de toekomst van onze maatschappij en cultuur. In deze opzet verandert het idee bedrijf zelf. Het bedrijf wordt tot een laboratorium, niet vanuit de redenering dat de creatieve industrie wordt aangejaagd door onze ervaringseconomie, maar door de nieuwste technologische ontwikkelingen.
Launch and Learn
ITU Internet Reports 2005: The Internet of Things is het zevende document in de serie ITU Internet Reports, gelanceerd in 1997 door de International Telecommunication Union. Deze rapporten zijn toon- en richtinggevend; ze hebben de plank nog nooit misgeslagen omdat ze niet trendsettend maar trendvolgend zijn:
Written by a team of analysts from the Strategy and Policy Unit (SPU) of the ITU, the report takes a look at the next step in always on communications, in which new technologies like RFID and smart computing promise a world of networked and interconnected devices that provide relevant content and information whatever the location of the user. Everything from tires to toothbrushes will be in communications range, heralding the dawn of a new era, one in which todays Internet (of data and people) gives way to tomorrows Internet of Things […]. We are heading towards what can be termed a ubiquitous network society, one in which networks and networked devices are omnipresent. […] The use of electronic tags (e.g. RFID) and sensors will serve to extend the communication and monitoring potential of the network of networks, as will the introduction of computing power in everyday items such as razors, shoes and packaging.2 #
Omdat RFID3 nog geen plug and play technologie is, hebben bedrijven een launch and learn aanpak geadopteerd. BAA IT Director Rundle ziet het zo: We are learning as we are going. 4 Launch en Learn is het implementatieprincipe van disruptieve technologien. En er zullen nooit meer andere soorten technologien komen. In een wereld waarin alles met alles samenhangt kan geen niet-disruptieve technologie bestaan. Voor de Chinezen die gewend zijn aan snel op elkaar volgende veranderingen en onzekerheid als maatschappelijk basisprincipe, is dat niet iets om van op te kijken.5 Voor ons Nederlanders, die onze loopbanen hebben uitgestippeld tot veertig jaar vooruit, is het een ramp. De opleidingen genereren nog steeds projectmanagers in plaats van procesbegeleiders. In multidisciplinaire teams waar niemand weet waar de milestones en deliverables zijn of hoe het eindresultaat eruit ziet is een ander soort manager nodig, in de rol van steeds wisselende experts die op het juiste moment dat zichzelf oproept input geven op intutie, research en proces.
Het bedrijf als lab
De terugkoppeling van productontwikkeling en werkplaats, prototypen en gebruikersscenarios naar diensten en maatschappelijke processen (ja, die stap kan niet meer ge-outsourced worden naar een steeds falende politiek) betekent het einde van het bedrijf als corporation (met een zeer beperkt aantal stakeholders) naar het bedrijf als open lab.
De twee volgende voorbeelden maken duidelijk dat de nieuwe super connectiviteitstechnologien onmogelijk binnen n bedrijf te beheersen zijn.
Zo vraagt Philips researcher Mark van Doorn6 advies aan de theaterwetenschapper Richard Schechner (NYU): Before you can augment performances with interactive media applications, you need to have an understanding of what performances are and what it means to perform. I really enjoyed reading your book Performance Studies: An Introduction because it gave some basic answers to these questions in an understandable manner. I was wondering if you might know about any specific research in performance studies that investigates the role of digital media in relation to everyday rituals or performances in professional service environments (hospitals, hotels, shopping malls and so on). Understanding how to write these kinds of ambient narratives will be a multi-disciplinary exercise that requires not only knowledge of interactive media design but also interior & product design, architecture and performances in general. I can see that this understanding becomes increasingly relevant as we move into what some call an experience economy!7
Tegelijkertijd stelt Jeroen Terstegge, corporate privacy officer en legal counsel bij Royal Philips Electronics: Most concerns are connected to the back-end systems, not the (RFID) chip itself. Do not legislate against the technology, but [against] the applications. Terwijl EU Working Part 29 nu net precies het tegenovergestelde propageert:
The EU working document of Working Party 29 too wishes to provide guidance to manufacturers of the technology (RFID tags, readers and applications) as well as RFID standardization bodies on their responsibility towards designing privacy compliant technology in order to enable deployers of the technology to carry out their obligations under the data protection Directive.
Het is onmogelijk de koppeling techniek-data-product-proces in stukjes te hakken. De voorkant kan niet meer zonder de achterkant en andersom. Deze Philips-paradox is niet meer binnen het bedrijf te managen. Het bedrijf als zakelijk model zal moeten veranderen van aard, rol en karakter naar een open lab omgeving. Ook banken zullen veel meer risicos moeten nemen. In plaats van hun geld op te potten, zoals ze nu doen, zullen ze slow money moeten uitzetten: kapitaal dat over generaties heen beschikbaar blijft.
In zijn tekst The Wiki and the Blog, Toward a Complex Adaptive Intelligence Community gooit Cavin Andrus een mentale bom op de gehele data-informatie-kennis-wijsheid structuur van de geheime diensten. Andrus: We must transform the Intelligence Community into a community that dynamically reinvents itself by continuously learning and adapting as the national security environment changes […] allowing our officers more autonomy in the context of improved tradecraft and information sharing. In addition, several new technologies will facilitate this transformation. Two examples are self-organizing knowledge websites, known as Wikis, and information sharing websites known as Blogs. 8
Lees voor intelligence community bedrijf en voor national security environment de maatschappij en je ziet dat er geen alternatief is dan meegaan met de gevolgen van de digitalisering. Het gaat erom betekenisvolle keuzes te maken in een transparante omgeving en op een transparante manier.
